Ulga na dzieci najczęściej rozliczaną ulgą podatkową w Polsce

Podatnicy wychowujący dzieci mogą przy okazji wypełniania deklaracji PIT odliczyć od podatku określone kwoty wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W rezultacie następuje pomniejszenie podatku, jaki należy zapłacić – co przekłada się na zwrot nadpłaty podatku po rozliczeniu PIT. Urząd skarbowy ma 45 dni na zwrot podatku w przypadku rozliczenia PIT online lub trzy miesiące, jeśli podatnik wybierze tradycyjny formularz w wersji papierowej.

Według ubiegłorocznego raportu KPMG 45% podatników deklarowało chęć skorzystania z ulg podatkowych w ramach rozliczenia podatkowego za rok 2018. Aż 66% spośród nich zamierzało skorzystać z ulgi na dzieci. Statystycznie najczęściej korzystają z tej ulgi podatnicy w wieku od 35 do 44 lat (94%).

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że z ulgi na dzieci skorzystało w zeszłym roku 4 467 873 podatników (liczba osób wykazujących odliczenie z tytułu ulgi na dzieci w załączniku PIT/O, jak również podatników wnioskujących o zwrot nieodliczonej kwoty ulgi na dzieci).

Kwota odliczona od podatku łącznie ze zwrotem nieodliczonej ulgi na dzieci wyniosła w zeszłym roku 6 916 900 tys. zł.

Łączna liczba dzieci, na które dokonano odliczenia od podatku oraz dzieci, na które przysługiwał zwrot nieodliczonej kwoty ulgi wyniosła w zeszłym roku 6 484 416. 

Podatnik korzystający z ulgi przeciętnie odliczył od podatku 1 548 zł. Przeciętna kwota odliczenia na dziecko wyniosła 1 067 zł.

Z ulgi na dzieci odliczonej od podatku skorzystało w ubiegłorocznym rozliczeniu   3 714 331 podatników, którzy odliczyli kwotę 5 550 969 tys. zł.

Ze zwrotu nieodliczonej ulgi na dzieci skorzystało w ubiegłorocznym rozliczeniu 1 277 599 podatników, którzy odliczyli kwotę 1 365 931 tys. zł.

W systemie PITax.pl Łatwe podatki w ramach rozliczenia PIT za 2018 rok 24,3% podatników skorzystało z ulgi na dzieci.

Z ulgi na dzieci mogą skorzystać rodzice, rodzice zastępczy i opiekunowie prawni sprawujący faktyczną opiekę nad dzieckiem i rozliczający się na popularnych formularzach podatkowych: PIT-36 (np. przedsiębiorcy opodatkowani według skali) i PIT-37 (np. osoby zatrudnione na etatach lub na podstawie umów cywilnoprawnych). Ulga na dzieci jest dostępna dla podatników pozostających w związku małżeńskim, samotnych oraz żyjących w konkubinacie.

Podatnicy opodatkowani wyłącznie ryczałem lub liniowo nie mają prawa do ulgi na dzieci. Jednak, jeśli mają także dodatkowe dochody, które rozliczają w PIT-36 lub PIT-37 – mogą skorzystać z ulgi w odniesieniu do tych dochodów.

Z ulgi na dzieci można skorzystać tylko na własne dziecko, co oznacza, że macocha lub ojczym uzyskają prawo do tej preferencji podatkowej jedynie wtedy, gdy wychowywane dziecko zostanie formalnie przysposobione. Jeśli z ulgi korzysta opiekun prawny, który nie jest rodzicem, obowiązuje kolejny warunek – musi on mieszkać z dzieckiem.

W ubiegłym roku w usłudze Twój e-PIT podatnik musiał samodzielnie wpisywać dane niedawno urodzonych oraz pełnoletnich, kontynuujących naukę dzieci. W tym roku dzięki integracji usługi z bazami PESEL oraz danymi uczelni wyższych zostało to zautomatyzowane. Wciąż jednak niektóre pola należy rozliczyć samodzielnie. Ponadto zawsze warto sprawdzić wyliczenia fiskusa, gdyż mogą one nie uwzględniać specyfiki danej rodziny.

Kwota ulgi wynika z liczby wychowywanych przez podatnika dzieci. W bieżącym rozliczeniu podatkowym preferencja wynosi:

• na pierwsze dziecko – 92,67 zł miesięcznie (tj. 1 112,04 zł rocznie);
• na drugie dziecko – 92,67 zł miesięcznie (tj. 1 112,04 zł rocznie);
• na trzecie dziecko – 166,67 zł miesięcznie (tj. 2 000,04 zł rocznie);
• na czwarte i każde kolejne dziecko – 225 zł miesięcznie (tj. 2 700 zł rocznie)[1].

Wymienione kwoty powinny zostać w rozliczeniu zsumowane. Jeśli podatnik wychowuje czworo dzieci przez cały rok, od podatku odliczy 6924,12 zł (1 112,04 zł + 1 112,04 zł + 2 000,04 zł + 2 700 zł). Jeśli wyliczona kwota ulgi przewyższa podatek do zapłacenia – istnieje możliwość skorzystania z dodatkowego zwrotu.

Ponieważ kwoty odliczeń wynikające z ulgi na dzieci przysługują łącznie obojgu rodzicom, powinni oni w przypadku, gdy rozliczają PIT razem, zamieścić w załączniku deklaracji dane dzieci i sumy odliczeń. Jeśli rodzice składają osobne deklaracje, mają prawo podzielić ulgę w dowolnych proporcjach.

Ulgę na dzieci oblicza się nie za cały rok, ale na podstawie każdego (nawet niepełnego) miesiąca sprawowania opieki. Przykładowo za dziecko urodzone w lutym 2019 roku będzie przysługiwała ulga za 11 miesięcy. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku utraty prawa do ulgi w ciągu roku – odliczenie będzie dozwolone jedynie za te miesiące, w których ulga na dziecko jeszcze przysługiwała.

Szczególnym przypadkiem wartym wspomnienia jest przekazanie dziecka w trakcie miesiąca spod opieki rodziców do rodziny zastępczej lub do opiekuna prawnego. W takich okolicznościach każdy z podatników, który faktycznie sprawował danym miesiącu pieczę nad dzieckiem, ma prawo do odliczenia 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za dzień sprawowanej przez siebie opieki.

Rodzice, którym zbyt niska kwota podatku nie pozwala odliczyć całej kwoty przysługującej im ulgi na dzieci, mają prawo do otrzymania różnicy między kwotą przysługującej im ulgi a kwotą odliczoną w innych polach deklaracji podatkowej.

Sytuacja taka spotyka zazwyczaj rodziny wielodzietne o stosunkowo niskich dochodach, których zobowiązania podatkowe są niższe niż przysługująca im ulga na dzieci.  Kwota, na jaką mogą liczyć, jest jednak ograniczona, a mianowicie nie może być wyższa od sumy wykazanych w rozliczeniu PIT składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu.