Turcja: stopy procentowe bez zmian przy 50-procentowej inflacji

Bank centralny Turcji nie zdecydował się na zmianę stóp
procentowych, pomimo szalejącej w kraju niemal 50-procentowej inflacji cenowej. Jako
pretekstem, posłużono się frazą o “ujemnym ryzyku dla globalnej gospodarki”.

Referencyjna stopa procentowa Banku Centralnego Republiki
Tureckiej (TCMB) pozostała bez zmian na poziomie 14%. Decyzja była zgodna z
oczekiwaniami ekonomistów i nastąpiła po serii kuriozalnych obniżek ceny pieniądza w wykonaniu
TCMB.

– Warianty oraz rosnące ryzyko geopolityczne utrzymują przy życiu ujemne ryzyko dla globalnej aktywności ekonomicznej oraz zwiększają
niepewność. Odbudowa światowego popytu, wysokie notowania surowców oraz
ograniczenia podażowe w niektórych sektorach – zwłaszcza w energetycznym – i wysokie
koszty transportu doprowadziły do międzynarodowego wzrostu cen płaconych przez producentów i
konsumentów – tak tłumaczy się ze swojej decyzji kierownictwo TCMB.

Turcy dodają na swoje wytłumaczenie też to, że banki
centralne w krajach rozwiniętych wciąż utrzymują ekspansywne nastawienie w
politycy monetarnej. To jednak w najbliższych tygodniach może się zmienić. W
marcu skup obligacji skończy amerykańska Rezerwa Federalna, a Europejski Bank
Centralny wygasi „pandemiczny” program monetyzacji zadłużenia.

Nam ściąć kazano

Pod naciskiem prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana TCMB między
wrześniem a grudniem dokonał czterech obniżek stopy referencyjnej, sprowadzając
ją z 19% do 14%. Pierwsze cięcie miało miejsce we wrześniu. TCMB
obniżył wówczas stopę referencyjną z 19% do 18%, co było sporym
zaskoczeniem dla inwestorów oczekujących utrzymania ceny pieniądza bez zmian. Jeszcze
większym szokiem była decyzja  październikowa, kiedy
to stopa referencyjna została ścięta aż o 200 pb., z 18% do 16%. W
listopadzie TCMB zdecydował się na obniżkę o 100 pb., Także o
100 pb. stopy obniżono w grudniu.

Cięcia stóp procentowych w Turcji stały w sprzeczności z zasadami
prowadzenia odpowiedzialnej polityki monetarnej. Na skutek tego “dolewania
oliwy do inflacyjnego ognia” inflacja
CPI w Turcji w styczniu sięgnęła niemal 50%. Podręczniki ekonomii w takiej
sytuacji dość zgodnie zalecają podwyżki stóp procentowych, aby zahamować
ekspansję kredytu, zachęcić ludzi do oszczędzania i w ten sposób ograniczyć
tempo spadku siły nabywczej pieniądza.

Ale w Turcji postanowili zrobić dokładnie na odwrót i
obniżyć stopy procentowe w czasie przyspieszenia inflacji. To efekt ekscentrycznych
poglądów wszechwładnego prezydenta Recepa Erdogana, który z tylnego siedzenia
steruje tureckim bankiem centralnym. Zdaniem
Erdogana to wysokie stopy procentowe powodują inflację, podczas gdy
ekonomiści dość powszechnie uważają, że jest dokładnie odwrotnie.

Permanentny kryzys walutowy

Skutkiem tej “niestandardowej” polityki monetarnej
było nasilenie presji inflacyjnej i potężna deprecjacja tureckiej liry, która w
2021 roku straciła prawie 44% swej wartości względem dolara amerykańskiego. Przez
poprzednie 5 lat lira zdewaluowała się o 73%, w ciągu dekady tracąc 87% swej
wartości. Wśród walut dużych krajów rozwijających się gorzej wypadło tylko
argentyńskie peso, które w lat 10 straciło do dolara 96%.

Niemniej jednak od początku 2022 roku kurs dolara w Turcji
utrzymuje się na względnie stałym poziomie 13,00-13,70 lir. To wyraźnie mniej
niż rekordowe 18,35 lir odnotowanych 20 grudnia. Był to dzień, w którym ogłoszono
rządowy plan walki z dolaryzacją kraju.  

Krzysztof Kolany

Źródło:

Zgłoś naruszenie/Błąd