Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Tradycyjne malarstwo Zalipia i Powiśla Dąbrowskiego” zostało wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Stało się tak dzięki staraniom Muzeum Ziemi Tarnowskiej oraz licznej grupy malarek – depozytariuszek zalipiańskiej sztuki.
Zabieramy Was więc do Zalipia, choć pewnie wielu było nieraz, ale o tej porze jest tu najładniej! Pachnie jabłkami, a kwitnące ogrody powodują, że kwiaty malowane wyglądają jeszcze piękniej.
– Tradycja przyozdabiania domów malowanymi wzorami kwiatowymi, zwanymi „malowankami”, trwa na Powiślu Dąbrowskim w Małopolsce już od ponad 130 lat. Jest przekazywana z pokolenia na pokolenie, zwykle rodzinnie, „po kądzieli”, matka córce – tłumaczy etnograf Urszula Gieroń z Muzeum Ziemi Tarnowskiej, które od lat organizuje w Zalipiu konkurs „Malowana Chata”, autorka wielu publikacji i wystaw o Zalipiu.
To głównie tam, ale też w okolicznych wsiach, kobiety od pokoleń upiększają malowanymi kwiatami przestrzeń, w której żyją. – Motywami kwiatowymi dekorują wnętrza i ściany domostw, zdobią nimi sprzęty i przedmioty użytkowe oraz tworzą wyroby artystyczne. Tradycja ta jest unikalna w skali Europy nie tylko ze względu na atrakcyjność i walory estetyczne wzorów, ale także z uwagi na jej charakter – swoisty, żywotny, wpisany w życie wsi. Wyróżnia Zalipie i inne malujące wsie na Powiślu Dąbrowskim spośród innych miejscowości, buduje markę i tożsamość malarek, jest powodem do dumy i integracji twórczyń – wylicza pani etnograf.
Trudno nie odnieść wrażenia, że malowanie ma też wymiar terapeutyczny, wyzwala radość, powoduje spełnienie, staje się odskocznią od trudów i szarości dnia. Sprawia, że ludzie stają się otwarci. Zwłaszcza dziś, kiedy mówi się, że wielu zamyka się w swoich domach, to tu zmalowane domostwa wręcz zapraszają, by do nich zaglądać. Niektóre z malarek prowadzą kroniki z wpisami odwiedzających je turystów, np. pani Zosia Janeczek w Niwkach.
Mapkę z lokalizacją tych zagród można dostać w Domu Malarek w Zalipiu, bo przyjeżdżając do Zalipia, najpierw trzeba zajrzeć do Zagrody im. Felicji Curyłowej i właśnie do Domu Malarek, potem do kościoła, który za sprawą Zalipianek kwitnie od lat, a kaplica św. Błażeja to wręcz majstersztyk ukazujący w pigułce ich zdolności. Kwitnie najpiękniej. Tylu odmian kwiatów nie znajdziecie nigdzie na świecie.
Na koniec trzeba zaglądnąć przynajmniej do jednego z domów. My byliśmy nie tylko u pani Marii Cygan i Zosi Janeczek w Niwkach, ale także u pani Zosi Janeczkowej w Zalipiu, której mama i babcia malowały, maluje też jej córka i wnuczka. Sama wyhaftowała kilka sztandarów, setki gorsetów i kilka ornatów. Jeden dla Ojca św. Jana Pawła II w zalipiańskie kwiaty, ale o tym napiszemy więcej w jednym z najbliższych numerów papierowego wydania “Gościa”, ale też o niej samej, bo jest chyba najstarszą żyjącą malarką w Zalipiu. Ma 90 lat i wciąż tworzy, wymyśla nowe wzory, a w jej oczach jest tyle życia, że niejeden nastolatek mógłby jej pozazdrościć. Napiszemy też o pospolitym ruszeniu, jakie tu miało miejsce kilkanaście lat temu, a zaczęło się całkiem niewinnie.
Póki co zajrzyjcie do Zalipia i Niwek w naszej galerii zdjęć:
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS