Już ponad 1200 osób złożyło do Archiwum Pełnego Pamięci (w ramach Archiwum IPN) pamiątki, listy i zdjęcia, znalezione w zakamarkach starych domów. Historie tych przedmiotów są tak literackie, sensacyjne i metafizyczne, że próżno ich szukać nawet we wspomnieniach świadków, reportażach Pruszyńskiego czy książkach do historii.
Walczył we wszystkich wojnach
Bo przecież te opowieści zostały najpierw przeżyte, dziś dopiero możemy próbować je ułożyć w zdania. Na przykład losy Tadeusza Starzyńskiego, który od czasów szkolnych po pobyt w ubeckich kazamatach w wieku dojrzałym, walczył we wszystkich możliwych formacjach: 1920 roku, potem został policjantem, walczył we Wrześniu, w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, potem został Cichociemnym i wrócił do kraju, by pracować w Kontrwywiadzie Armii Krajowej. Po wojnie musiał jeszcze przetrwać komunistyczne tortury.
Gdy pewnego dnia Szkot Nick Miligan remontował dom odziedziczony po dziadku znalazł stare wojenne pamiątki. Nie rozumiał języka listów i notatek, więc zwrócił się do znajomych, spośród których Polacy rozpoznali ojczysty język. Rodzina Miliganów skierowała zapytanie o Instytutu Pamięci Narodowej, który przyjął niesamowite pamiątki po wspomnianych Tadeuszu Starzyńskim, który widocznie pozostawił część swoich rzeczy u dziadka Nicks Miligana.
W jego spuściźnie znaleźliśmy opłatki wyglądające jak hostia. Okazało się, że tak wyglądały opłatki, którymi dzielono się na Boże Narodzenie, z każdego roku zapakowane w kopertę. Kiedy je odpakowywałam, kiedy państwo Miliganowie nam je przekazywali, proszę mi wierzyć, drżały mi ręce. Kiedy to sobie jeszcze teraz przypominam mam dreszcze. On co roku, gdy nie mógł z żoną podzielić się opłatkiem połowę tego opłatka zachowywał na czas kiedy się z nią spotka, kiedy się z nią podzieli.
-opowiadała w programie telewizji wPolsce.pl Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk. To właśnie dla takich znalezisk utworzono Archiwum Pełne Pamięci, które warto podsyłać także naszych zagranicznym kolegom, którzy – co wcale nie jest takie rzadkie – znajdują niezrozumiałe dla nich pisma i zdjęcia.
List z transportu śmierci
Inną wstrząsającą opowieść przekazała nam koordynatorka projektu, Teresa Gallewicz-Dołowa. Zrelacjonowaliśmy tę historię na łamach Tygodnika Sieci, ale warto dodać, że i tutaj słychać było wzruszenie i drżenie w głosie.
Aleksander Ryfka był 3 sierpnia 1943 roku za działalność konspiracyjną w PPR aresztowany i osadzony na Pawiaku, a trzy tygodnie później wywieziony do Auschwitz. W czasie transportu kolejowego zdołał napisać do rodziny krótki list i w okolicach Częstochowy wyrzucić go z pociągu – z nadzieją, że jakiś dobry człowiek znajdzie go i dostarczy żonie. Tak też się stało „Szanowna Pani!” – informował znalazca – „List który Pani odbierze został wyrzucony z pociągu, w którym wieźli transport Polaków. Przed Częstochową na trzecim przejeździe zauważono ten list i spełniając prośbę Pani męża wysyłamy ten list”. Ryfka pisał do rodziny: „Droga żono, dzieci i rodzino! Jadę dzisiaj z transportem z Pawiaka do Oświęcimia. Nie martwicie się o mnie cokolwiek się ze mną stanie. Z Puznówki i z Pawiaka jazda wagonem. Zwróć się do familii mojej i swojej z prośbą ode mnie, żeby Ci pomogli. Jeśliby nie, to sprzedaj świnię i zapłać za robotę. Dbaj o dzieci i Bogusia niech się leczy dalej”. Dalej następuje zdanie, które brutalnie zweryfikuje wojenna rzeczywistość: „Ja się mam za straconego i tylko przed [śmiercią] koniec wojny może mnie uratować”. Paradoksalnie Ryfka nie chciał czekać na koniec wojny i wraz z obozowym przyjacielem postanowił uciec z Auschwitz. Tuż przed wyzwoleniem obozu obaj wydostali się poza druty i rozdzielili się – przyjaciel przeżył wojnę, ale po Aleksandrze Ryfce słuch zaginął. Nie sprawdziła się jego nadzieja, którą dodawał w liście: „Może da los, że się jeszcze zobaczymy”.
Komórka tak tajna, że nie wierzono w jej istnienie
Historycy spierali się, czy „Korweta” w ogóle istniała. Chodzi o Referat 997, komórkę kontrwywiadowczą Armii Krajowej, powołanej dla sprawdzania agentów i sympatyków Związku Sowieckiego. Gdyby z wojny wyłoniła się Polska wolna, to miałaby gotową kartotekę współpracowników stalinowskiego reżimu – ale o jej funkcjonowaniu badacze mogli sobie jedynie spekulować.
Kilka lat temu w jednym z domów rodzinnych, podczas remontu, znaleziono skrzynkę z dokumentami – z gotową i starannie kompletowaną kartoteką „Korwety”. Zatem… można delektować się sensacyjnymi filmami o tajnych planach odnajdywanych w podziemiach, albo można sięgnąć do polskiej historii – prawdziwe skarby wciąż się kryją w ścianach starych domów, ogródkach, na strychach Polonii rozsypanej po całym świecie.
Rekonstruowanie naszych dziejów to wielkie wyzwanie, które trzeba posklejać ze szczątków, rozerwanych przez Niemców, komunistów i rodzimych kolaborantów.
ZOBACZ WIĘCEJ:
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS