TAJEMNICE TREPCZAŃSKICH CMENTARZY
TREPCZA. Listopad to czas szczególnej pamięci o Tych, którzy odeszli. W podsanockiej miejscowości starych miejsc pochówku jest kilka. Najstarsza nekropolia z okresu średniowiecza odkryta została na szczycie historycznej góry Horodyszcze zwanej przez miejscowych Fajką. Przebadano ponad sto grobów, w których odkryto min. krzyże jerozolimskie popularne wtedy zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie znaki wiary chrześcijańskiej.
Następny chronologicznie cmentarz to plac wokół starego kościoła zamienionego w początkach XIX wieku w unicką cerkiew. Jego początki mogą sięgać II połowy XVI wieku, gdy istniał tu protestancki zbór socyjański. W tamtych czasach cmentarze lokalizowano wokół świątyń i potwierdzeniem tego były liczne kości ludzkie odkrywane podczas prac ziemnych przy odwodnianiu fundamentów kościoła. W południowej części placu przy murze zachował się kamienny obelisk z żeliwnym krzyżem dedykowany rodzinie Koźma, która przez ponad 100 lat jako właściciele Trepczy i kolatorzy parafii opiekowali się wtedy cerkwią pw. Zaśnięcia NMP. Z czasem przykościelny cmentarz okazał się zbyt mały i prawdopodobnie w już w wieku XVIII zmarłych grzebano na terenie obecnego parku „Kwitnąca Akacja”. Kamienne elementy nagrobków zachowały się tam do naszych czasów jako świadectwo historii. Pomniki z piaskowca uległy erozji i trudno dzisiaj odczytać komu i kiedy były dedykowane. W roku 2005 teren ten został odkrzaczony, ogrodzony, wyznaczono alejki i kwatery i przyjął nazwę parku „Kwitnąca Akacja”. Pod koniec wieku XIX proboszcz parafii greckokatolickiej na nowe miejsce pochówku wyznaczył działkę przy drodze do Sanoka i tam odnajdziemy najstarsze kamienne groby obecnego cmentarza. Do tej pory zachowało się ich kilkanaście z inskrypcjami w języku ukraińskim i polskim. W latach 60-tych XX wieku cmentarz ten powiększony został o sąsiednie działki w kierunku obecnego skrzyżowania dróg i jego powierzchnia obecnie sięga blisko jednego hektara.
W jego najstarszej części odnajdziemy jeden z największych grobowców w ziemi sanockiej. To grób rodziny Wolińskich, ostatnich właścicieli Trepczy. Wcześniej zarządzali Falejówką i Raczkową, ale w latach międzywojennych dobra te sprzedali prof. UJ Erlichowi z Krakowa. W roku 1910 Wolińscy zakupili zabudowania wraz z polem od rodziny Koźmów w Trepczy. Stojąca obok dworu kamienna kapliczka Matki Bożej upamiętnia powstańca z 1863 roku. Był nim prawdopodobnie ktoś z rodziny Koźmów. Wspomniany wcześniej potężny grobowiec powstał w roku 1922 i w ciągu blisko 100 lat spoczęły w nim ciała 15 osób z rodziny Wolińskich oraz zaprzyjaźniony ksiądz i siostra zakonna. Warto wiedzieć, że spoczął tu uczestnik walk o Przemyśl 1918-19 st. szer. inż. Kazimierz Woliński odznaczony „Gwiazdą Przemyśla”. Dyplom przyznania tego odznaczenia został odkryty przypadkowo w ramie religijnego obrazu. Podjęte zostały działania, aby w 100-lecie tych wydarzeń replika tego odznaczenia przyozdobiła grób śp. Kazimierza przypominając o bohaterskiej jego postawie. Warto wspomnieć, że przy bramie wejściowej cmentarza od niedawna jest umieszczona tablica z informacją o spoczywających tu weteranach ostatniej wojny, walczących o wolność Ojczyzny zarówno na froncie wschodnim, jak i zachodnim. Wspomniana jest również kobieta ratująca żydów i odznaczona medalem „Sprawiedliwych wśród narodów świata”.
Cmentarz pięknieje z każdym rokiem. Stare lastrikowe nagrobki zamieniane są na granitowe, rzucają się w oczy liczne dekoracje kwiatowe, a wieczorem zwłaszcza w niedzielę jego mroki rozświetlają płonące znicze. Znak pamięci mocniejszej niż śmierć. U szczytu cmentarza stoi kilkumetrowy krzyż wykonany przez miejscowego cieślę śp. Franciszka Stasickiego. Dębowy monument swoimi ramionami zdaje się obejmować setki krzyży, które umieszczone są na nagrobkach, zarówno tych najstarszych – ulegającym erozji, jak i tych błyszczących nowością, wykonanych i zamontowanych całkiem niedawno. To znak jedności i równości przed Panem bez względu na płeć, zamożność, wyznanie, obrządek czy wiek, w którym zostali powołani do wieczności.
Pod krzyżem przy polowym ołtarzu kilka razy w roku mieszkańcy Trepczy przychodzą z darem szczególnym. Odprawiana jest Msza za wszystkich tu spoczywających. Wtedy w głębi serca można usłyszeć ich wołanie. Słowa te zostały wyryte na jednym z grobów: Tam gdzie my idziemy wy również przyjdziecie, ale nie spieszcie się… my poczekamy. Łaciński napis na bramie „Porta vitae” wlewa nadzieję w serca, że jest to brama życia wolnego od cierpienia łez i śmierci, a przy wejściu św. Brat Albert artysta malarz- patriota- sługa ubogich daje nam radę na szczęśliwą wieczność: Bądź dobry jak chleb.
(pr)
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS