Tadeusz Rydzyk na emeryturze? Jego imperium raczej tego nie przetrwa

Nic co prawda nie wskazuje, by zakonnik faktycznie się na nią wybierał, okrągły wiek skłania jednak do podsumowań kariery duchownego. A podsumowywać jest co. Kariera dyrektora Radia Maryja jest z jednej strony historią niezwykłego awansu społecznego i osobistego sukcesu, z drugiej klęski III RP.

Oto bowiem ani Państwo, ani cywilizowana prawica, ani episkopat nie potrafiły powstrzymać wzrostu organizacji, wywierającej bez wątpienia negatywny wpływ na polską sferę publiczną.

Czytaj też: Siła don Tadeo. Nawet emerytura nie odbierze ojcu Rydzykowi biznesowego imperium

Tadeusz Rydzyk. Droga do imperium

Rydzyk nie ma łatwego startu. Wychowuje się w prowincjonalnym Olkuszu, w skromnej rodzinie. Kończy seminarium w niewielkim ośrodku w Tuchowie, potem teologię biblijną w Warszawie. Pracuje jako szeregowy katecheta, przez pierwsze czterdzieści lat życia niczym się nie wyróżnia. Przełomem okazuje się wyjazd na Zachód w drugiej połowie lat 80. Rydzyk ostatecznie osiada w Niemczech Zachodnich, tam poznaje zasady działalności katolickiego radia w warunkach pluralistycznej demokracji i wolnego rynku, uczy się też obracania pieniędzmi – organizuje zbiórki dla Polski i pielgrzymki do Medziugorie.

Czytaj też: Tajemnice ojca Rydzyka. „Odpowiedź znalazłem w jedynej ocalałej teczce”

Wraca do Polski w 1991 roku, wtedy też zakłada Radio Maryja. Inicjatywę, która staje się zalążkiem obecnego medialnego, edukacyjnego i biznesowego imperium zakonnika. Formalnie Rydzyk, co powtarza przy każdej możliwej okazji, nie posiada niczego. Nie ma osobistego majątku, pozostaje na utrzymaniu zakonu. W sensie technicznym to może i prawda, faktycznie kieruje jednak całym szeregiem obracających setkami milionami złotych przedsięwzięć, skupionych wokół Fundacji Lux Veritatis. Wśród związanych z redemptorystą instytucji można wymienić m.in. Radio Maryja, Telewizję Trwam, Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej, Muzeum Pamięć i Tożsamość imienia Jana Pawła II, wreszcie spółkę Goetermia Toruń, która ma zbudować geotermalną ciepłownię, dostarczającą ciepłą solankę do uczelni Rydzyka i domów w zachodnim Toruniu.

W 2015 roku, jak podawał tygodnik „Wprost”, różne prowadzone przez Rydzyka przedsięwzięcia zanotowały 56 milionów złotych przychodu i 11 milionów czystego zysku. Gdyby były to normalne, kontrolowane własnościowo przez Rydzyka przedsiębiorstwa, majątek zakonnika można by zdaniem tygodnika wycenić na mniej więcej 339 milionów złotych – co umieszczałoby go spokojnie w gronie stu najbogatszych Polaków.

Od 2015 roku, gdy władzę w państwie przejął PiS, do różnych „dzieł” ojca dyrektora płynie strumień publicznych pieniędzy. Co roku szacunku publicznego wsparcia dla toruńskiego imperium dokonuje portal „Oko.press”. Według obliczeń „Oka” z marca tego roku, od 2015 ze środków publicznych do przedsięwzięć związanych z Rydzykiem popłynęło w sumie co najmniej 325 milionów złotych. Co najmniej, bo wsparcie publiczne dla zakonnika dalekie jest od transparentności.

W 2016 fundacja Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska wystąpiło, w oparciu o ustawę o dostępie do informacji publicznej, do Fundacji Lux Veritatis o ujawnienie tego, ile środków publicznych otrzymała i jak wydawała. Fundacja z Rydzyka najpierw zwlekała z odpowiedzią, następnie udzieliła jej w niekompletnej formie. Mimo wyroków sądów administracyjnych, nie ujawniła wszystkich informacji do dziś. Watchdog wytoczyło Fundacji Rydzyka proces z prywatnego aktu oskarżenia, który właśnie trwa. W środę zeznawał w nim sam ojciec dyrektor, za całą sprawę obwiniający swoją księgową.

Imperium Rydzyka to nie tylko biznes, to przede wszystkim narzędzie wywierania politycznego wpływu. Zarówno na władze państwowe, jak i kościelne. Rydzyk zyskał status ważnego politycznego gracza już w czasach AWS. Po rozpadzie tej formacji pomógł wejść do Sejmu Lidze Polskiej Rodzin – koalicji związanych z Radiem Maryja środowisk ultrakatolickich i nacjonalistów. Po tym, gdy Kaczyński pożarł „przystawkę” LPR, Rydzyk postawił na sojusz z prezesem PiS. Na listach partii zaczęły pojawiać się regularnie osoby związane z Radiem Maryja. Gdy PiS odzyskał władzę, Toruń i media Rydzyka stały się miejscem pielgrzymek członków rządu i beneficjentem publicznych środków.

Choć formalnie Rydzyk nie pełni w polskim Kościele żadnej istotnej funkcji, to nikt nie ma wątpliwości, że dzięki swoim mediom i ich odbiorcom należy do najpotężniejszych polskich duchownych. Że jest ważniejszy od większości biskupów, że ma często większy wpływ na to, jak Kościół postrzegany jest w Polsce, niż oficjalne stanowiska episkopatu.

Sukces Rydzyka nie służy Polsce

Sukces utalentowanych jednostek czasami zgrywa się z interesem publicznym, dobrem państwa i społeczeństwa. W przypadku Rydzyka tak nie jest. Polska sfera publiczna i polski Kościół katolicki byłyby lepsze bez wielkiego sukcesu imperium ojca dyrektora. Jego media od początku promowały skrajnie prawicowy, fundamentalistyczny, wrogi zachodowi i jego wartościom światopogląd. Zniechęcały Polaków do Unii Europejskiej, straszyły masonami i Niemcami. Wskrzeszały też skompromitowane antysemickie obsesje, realnie szkodząc tym wizerunkowi Polski w świecie, zwłaszcza w Stanach.

Model katolicyzmu promowany przez Rydzyka – autorytarny, fundamentalistyczny, zespawany z tronem – może i przemawia do mas starszych, zagubionych we współczesnym świecie osób, ale na dłuższą metę wcale nie pomaga polskiemu Kościołowi. Zwłaszcza w dotarciu do młodych ludzi.

Fakt, że nikt w Polsce nie potrafił powstrzymać wzrostu imperium Rydzyka, a przynajmniej wymusić od niego, by przestrzegało elementarnych reguł (np. w kwestii treści antysemickich) jest jedną z porażek III RP. Episkopat, bezwzględny wobec księży wychylających się w liberalną stronę, nie tylko latami tolerował ekscesy Rydzyka, ale dał się ostatecznie radiomaryjnej wersji katolicyzmu skolonizować.

Politycy, którzy jeszcze w latach 90. sensownie przestrzegali przed antyzachodnią linią mediów Rydzyka – na czele z Jarosławem Kaczyńskim – w końcu uznali, że głosy, jakich zakonnik jest w stanie dostarczyć są zbyt cenne i w tym celu nie tylko nie warto polemizować z jego wizją Polski i świata, ale i warto zawrzeć z nią sojusz. Fakt, że masy słuchaczy Rydzyka tylko w jego mediach znajdowały zrozumienie dla swoich rzeczywistych problemów nie świadczy dobrze o aspirujących do walki o ludowy elektorat partiach i ruchach społecznych, które oddały walkowerem pole radiomaryjnym fundamentalistom.

Złoty wiek Rydzyka się skończy

Biorąc to wszystko pod uwagę, faktyczne odejście Rydzyka na emeryturę byłoby dla polskiej sfery publicznej wydarzeniem porównywalnym z opuszczeniem PO przez Tuska albo nawet z ewentualnym wycofaniem się Kaczyńskiego z czynnej polityki. Trudno jednak sobie taki scenariusz wyobrazić. Zakonnik z Torunia, podobnie jak prezes Kaczyński, żyje swoją działalnością, jej poświęcił wszystko i jest mało prawdopodobne, by dobrowolnie oddał miejsce za jej sterami w sytuacji, gdy ciągle fizycznie może je dzierżyć. Nawet jeśli formalnie zostanie emerytem, może przecież ciągle kierować imperium z tylnego siedzenia.

Pytanie, jak długa będzie jednak trwałość imperium ojca dyrektora? Dziś, sklejone z władzą przeżywa ono szczyt swojej potęgi. Co jednak, gdy zabraknie pieniędzy od rządów PiS? Okres władzy PiS może okazać się dla imperium Rydzyka szczytem, z którego będzie się już tylko w schodzić dół. A w dół schodzi się znacznie szybciej niż się wspina. Być może więc jeszcze za życia zakonnika na zasłużoną emeryturę trafi nie tylko on sam, ale także jego „dzieło” – w swoim religijnym i politycznym wymiarze.

Czytaj też: „To najbardziej bezkarny duchowny w Polsce”. Tadeusz Rydzyk od 29 lat jest nietykalny

Zgłoś naruszenie/Błąd