Do 2026 roku blisko 100 tysięcy Polek zachoruje na raka. To niemal 1/4 więcej niż w 2016 roku. Ponadto, zgodnie z prognozami, już niedługo na raka chorować będzie więcej kobiet niż mężczyzn – wynika z danych zaprezentowanych w raporcie “Cancer Dashboard for Poland – Women’s cancers” opracowanym przez Szwedzki Instytut Ekonomiki Zdrowia (IHE) i opublikowanym w styczniu 2024 roku. Eksperci IHE przedstawiają także rekomendacje działań, które należy podjąć w zakresie profilaktyki, diagnostyki i dostępu do leczenia, aby ograniczyć zapadalność na nowotwory wśród kobiet.
W 2022 roku współczynnik umieralności z powodu nowotworów złośliwych wśród Polek (253 zgony) znacząco przekroczył średnią unijną, wynoszącą 207 zgonów. Od innych europejskich krajów odbiegamy także pod względem wydatków na opiekę nad osobami cierpiącymi na nowotwory – średnia dla 27 państw Unii Europejskiej w 2018 roku wyniosła 195 euro per capita, zaś w Polsce było to zaledwie 94 euro per capita.
Ile kosztuje Polskę walka z rakiem?
Roczne obciążenie ekonomiczne spowodowane chorobami nowotworowymi w Polsce wynosi ponad 5 mld euro – pokazują dane za 2018 rok. Co ciekawe, aż 48% stanowią koszty utraconej produktywności wśród pacjentów w wieku produkcyjnym – to więcej niż wydatki związane z opieką zdrowotną, które kształtują się na poziomie 41%. Pozostałe 11% to koszty opieki nieformalnej (wartość czasu przeznaczanego przez rodzinę i przyjaciół na zapewnienie opieki nieodpłatnej).
Jak wskazują autorzy raportu, w latach 2013-2022 wydatki NFZ na opiekę onkologiczną wzrosły ponad dwukrotnie z 7,1 mld zł do 15,5 mld zł. W 2022 roku kwota ta stanowiła 7,5% wszystkich wydatków na ochronę zdrowia, z czego mniej niż 1/3 przeznaczona była na leczenie.
Dlaczego mało Polek się bada?
Statystyki dotyczące ogólnopolskich badań przesiewowych w kierunku raka piersi i raka szyjki macicy pokazują, że Polska jest daleko w tyle w stosunku do większości krajów Europy. W 2021 roku jedynie 33% kobiet z populacji docelowej poddało się mammografii w ramach narodowego programu badań przesiewowych w kierunku raka piersi. Polska plasuje się w tym zakresie znacząco poniżej średniej unijnej, która w 2021 roku wyniosła 54%. Na koniec 2023 roku było to tylko 26%.
Sytuacja wygląda jeszcze mniej korzystnie w przypadku screeningu w kierunku raka szyjki macicy – w 2021 roku z narodowego programu badań przesiewowych skorzystało zaledwie 12% kobiet w grupie wiekowej, do której jest on kierowany. Podobnie było w 2023 roku – do grudnia cytologię wykonało tylko 11% Polek. Tymczasem wczesne wykrycie nowotworów jest kluczowe dla powodzenia terapii we wszystkich rodzajach raka.
Jak zapobiegać nowotworom HPV-zależnym?
W czerwcu 2023 r. Polska jako ostatni kraj UE wprowadziła ogólnokrajowy program szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dla dziewcząt i chłopców po ukończeniu 11. roku życia i do ukończenia 14. roku życia, finansowany w 100% ze środków publicznych. Na podstawie danych Ministerstwa Zdrowia z grudnia 2023 roku wskaźnik wyszczepialności osób w tej grupie wyniósł około 17%. Oznacza to, że pozostaje wiele do zrobienia, aby Polska zrealizowała cel zapisany w Narodowej Strategii Onkologicznej, zgodnie z którym do końca 2028 roku powinno zostać zaszczepionych przeciwko HPV co najmniej 60% dziewcząt i chłopców w wieku dojrzewania. Nasz kraj powinien w tym zakresie również gonić Europę – w Unii Europejskiej w 2022 roku odsetek dziewcząt do 15. roku życia zaszczepionych przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego wyniósł 64%.
Wśród uwzględnionych w raporcie krajów, w 2022 roku najwyższy wskaźnik wyszczepialności przeciwko HPV osiągnęły Węgry. Wynosił on 80% wśród dziewcząt. Sukces programu szczepień przeciw HPV Węgry zawdzięczają przyjętemu modelowi organizacji opartej na szczepieniach w szkołach. Eksperci wskazują, że system szkolny pozwala na osiągnięcie najwyższego wskaźnika wyszczepialności przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego.
Dostęp do terapii onkologicznych w Polsce gorszy niż w UE
Optymizmem nie napawają dane pokazujące poziom refundacji nowych leków przeciwnowotworowych – choć na przestrzeni ostatnich lat wzrósł, to w 2023 roku kształtował się w Polsce na poziomie 46%. To plasuje Polskę poniżej średniej unijnej, która wyniosła 51%. Dla porównania, w sąsiadujących z naszym krajem Czechach wydatki na nowe terapie wyniosły 76%.
W Polsce czas od momentu rejestracji przez Europejską Agencję Leków (EMA) do refundacji nowych terapii przeciwnowotworowych jest jednym z trzech najdłuższych spośród wszystkich krajów UE i wynosi ok. 30 miesięcy. To prawie dwa razy dłużej niż średnia unijna wynosząca 18 miesięcy.
Tymczasem dostęp do nowoczesnych terapii przyczynia się do poprawy mediany przeżyć 5-letnich. W Polsce mediana ta jest niższa w odniesieniu do większości krajów Unii Europejskiej.
Narodowa Strategia Onkologiczna do dalszego wdrożenia
Eksperci Szwedzkiego Instytutu Ekonomiki Zdrowia wskazali w opublikowanym raporcie na konieczność dalszego wdrażania Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030 oraz implementacji celów wyznaczonych przez Europejski Plan Walki z Rakiem. Ponadto, wydatki na opiekę zdrowotną w chorobach nowotworowych powinny zostać zoptymalizowane poprzez zwiększenie skuteczności działań prewencyjnych i alokację większych środków na leczenie przez NFZ.
W zakresie profilaktyki nowotworowej, oprócz rozważenia szczepienia dziewcząt i chłopców w szkołach, konieczna jest intensyfikacja kampanii informacyjnej dotyczącej szczepień przeciwko HPV. Ponadto, potrzebna jest szersza komunikacja na temat krajowych programów badań przesiewowych w kierunku raka piersi i raka szyjki macicy. W długofalowej perspektywie rekomendowana jest zmiana częstotliwości wykonywania badań cytologicznych i testów w kierunku HPV, które powinny stać się główną metodą screeningu w kierunku raka szyjki macicy – zgodnie z europejskimi wytycznymi.
Eksperci zwracają również uwagę na konieczność inwestycji w rozwój kadr medycznych, aby poprawić jakość opieki onkologicznej i zniwelować nierówności w dostępie do świadczeń zdrowotnych na terenie kraju. Niezbędne jest także zapewnienie większego budżetu na refundację nowych terapii w leczeniu nowotworów oraz priorytetyzowanie technologii lekowych o wysokiej wartości klinicznej.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS