Szwecja nie odda Polsce dokumentu zrabowanego w XVII wieku

Z inicjatywą zwrotu Polsce cennego dokumentu wystąpił parlamentarzysta prawicowej partii Szwedzcy Demokraci.

Bjoern Soeder w zapytaniu do szefowej szwedzkiej dyplomacji prosił o “podjęcie inicjatywy na rzecz zwrotu Statutu Łaskiego ze względu na znaczenie tego dokumentu dla Polski oraz sposób, w jaki Polska działa na rzecz bezpieczeństwa naszego kraju“. Polski parlament jako jeden z pierwszych ratyfikował przyjęcie Szwecji oraz Finlandii do NATO.

Soeder podkreślił, że zachowały się na świecie jedynie dwa Statuty Łaskiego, jeden znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, a drugi okaz przechowywany jest w Szwecji, “po tym, jak został zrabowany przez Szwedów w XVII wieku wraz z innymi bezcennymi skarbami polskiej kultury”.

Parlamentarzysta dodał, że “Statuty Łaskiego mają szczególne znaczenie w Polsce, będąc pierwszymi ilustrowanym drukami w tym kraju”.

W pisemnej odpowiedzi minister spraw zagranicznych Ann Linde powołuje się na “restrykcyjną praktykę w sprawie zwrotu łupów wojennych, stosowaną przez większość państw”. “Takie podejście jest charakterystyczne nie tylko dla Szwecji. Łupy wojenne z XVII wieku są legalnymi zdobyczami zgodnie z ówczesnym prawem międzynarodowym” – podkreśla.

Szefowa MSZ Szwecji dodaje, że kwestie zwrotu łupów wojennych są “skomplikowane”, a w niektórych przypadkach “może być trudne do ustalenia, jakiemu państwu lub osobie fizycznej obiekt miałby zostać przekazany”.

Statut Łaskiego w 2016 roku trafił na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata.

Dokument z 1506 roku (uchwalony w 1505 roku) to pierwszy wydany drukiem zbiór praw Królestwa Polskiego sięgających czasów króla Kazimierza Wielkiego. Wydano go na polecenie króla Aleksandra Jagiellończyka, a inicjatorem przedsięwzięcia był kanclerz koronny Jan Łaski, późniejszy arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, od którego zbiór wziął swoją nazwę. Jest przechowywany w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.

Drugi egzemplarz Statutu Łaskiego znajduje się w zbiorach Uniwersytetu w Uppsali.