Szczepienia przeciw COVID-19 i grypie również dla osób z Ukrainy

Szczepienia na COVID-19 dla obcokrajowców przebywających w Polsce legalnie wykonywane są bezpłatnie. Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, każdy uchodźca z Ukrainy powyżej piątego roku życia, który dotychczas nie został zaszczepiony w zalecanym schemacie szczepienia przeciw COVID-19, powinien mieć możliwość szczepienia lub uzupełnienia szczepienia preparatami dostępnymi w Polsce.

Oznacza to, że obywatel Ukrainy przebywający w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym w jego ojczyźnie lub mający nadany numer PESEL z innego powodu, może zostać zaszczepiony przeciwko COVID-19 na takich samych zasadach jak obywatel polski. W czasie kwalifikacji do szczepienia przeciw COVID-19 można wykorzystać kwestionariusze wstępnego wywiadu przed szczepieniem w języku ukraińskim, rosyjskim lub angielskim.

Wystarczy udać się do jednego z punktów szczepień, który znaleźć można na rządowej stronie internetowej. Funkcję punktu szczepień pełni też wiele aptek, które z reguły informują o tym przy pomocy bannera z napisem “Punkt szczepień” przy wejściu lub w witrynie.

Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Marek Tomków podkreśla, że punkty szczepień funkcjonują w blisko dwóch tysiącach aptek w całym kraju. – W większości aptek można zaszczepić się “na poczekaniu” – wystarczy wejść i zapytać o możliwość szczepienia, by przyjąć preparat – zapewnia farmaceuta.

W przypadku osób posiadających numer PESEL, skierowanie na szczepienie znajduje się w ministerialnym systemie e-rejestracji. – Jeśli jednak obywatel Ukrainy nie posiada numeru PESEL, rejestrujemy ich w systemie na podstawie ich dokumentów, przede wszystkim paszportów, a ich dane trafiają do polskiego systemu rejestracji. Cała procedura trwa zaledwie kilka minut – mówi Marek Tomków.

O tym, którą dawkę przyjąć ma obywatel Ukrainy, decydują dane z systemu. Jeśli przyjął pełny schemat szczepień (obie dawki szczepionki mRNA lub jedną dawkę szczepionki Johnson&Johnson, podaje się mu pierwszą dawkę przypominającą, jeśli przyjął już pierwszą dawkę przypominającą, otrzymuje drugą dawkę przypominającą. Jak informuje Ministerstwo Zdrowia, szczepienia dla osób z Ukrainy powinny być realizowane szczepionkami dostępnymi w Narodowym Programie Szczepień przeciw COVID-19 zgodnie ze wskazaniami i schematem postępowania realizowanym w Polsce.

W komunikacie dla medyków Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że powinni oni wziąć pod uwagę, że program szczepień przeciw COVID-19 osób w wieku powyżej 18 lat na Ukrainie realizowany był nie tylko dopuszczonymi do obrotu w Unii Europejskiej preparatami Comirnaty (Pfizer-BioNTech) i Spikevax (Moderna) oraz Vaxzevria (Astra Zeneca).

Stosowano tam również produkty lecznicze niedopuszczone do obrotu w UE, wymienione w wykazie odpowiedników szczepionek dopuszczonych do obrotu na terytorium UE, lub równoważne tym szczepionkom: CoronaVac/Sinovac Biotech jako odpowiednik zarejestrowanego w UE preparatu Nuvaxovid (Novavax) oraz Covishield jako odpowiednik zarejestrowanego w UE preparatu Vaxzevria (AstraZeneca). Pojedyncze osoby mogły natomiast zostać zaszczepione preparatami niedopuszczonymi do obrotu w UE, niewymienionymi w wykazie odpowiedników dopuszczonych do obrotu na terytorium UE lub równoważnych tym szczepionkom.

Dlatego proces kwalifikowania do szczepień osób z Ukrainy, które były już szczepione przeciw COVID-19 w swojej ojczyźnie, musi uwzględniać te różnice. Ministerstwo Zdrowia zaleca, by w przypadku osoby dorosłej, która nie była dotąd szczepiona, postępować zgodnie ze wskazaniami i schematem szczepień realizowanym w Polsce, z uwzględnieniem możliwości zastosowania schematu jednodawkowego szczepionką COVID-19 Vaccine Janssen (Johnson&Johnson).

U osoby dorosłej, która ma dokumentację o zaszczepieniu na Ukrainie w niepełnym schemacie szczepionką stosowaną w Polsce, postępować zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w programie szczepień przeciw COVID-19 w Polsce.

Również w przypadku osoby dorosłej, która ma dokumentację o zaszczepieniu na Ukrainie w niepełnym schemacie szczepionką uwzględnioną w wykazie odpowiedników szczepionek dopuszczonych do obrotu na terytorium UE lub równoważnych tym szczepionkom, postępować zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w programie szczepień przeciw COVID-19 w Polsce.

Ministerstwo przygotowało także zalecenia dotyczące osoby, która może udokumentować podanie 1 dawki inaktywowanej szczepionki CoronaVac/Sinovac Biotech. Należy wówczas podać jako drugą dawkę szczepionkę wektorową COVID-19 Vaccine Janssen (Johnson&Johnson) lub dawkę szczepionki mRNA. W przypadku udokumentowanego podania 2 dawek szczepionki, należy podać dawkę przypominającą zgodnie z zaleceniami obowiązującymi w programie szczepień przeciw COVID-19 w Polsce.

Osobne zalecenia polski resort zdrowia przygotował dla osób niepełnoletnich. W przypadku osoby w wieku 12-17 lat, która nie dostała dotychczas żadnej dawki szczepionki, ministerstwo zaleca postępować zgodnie ze wskazaniami i schematem szczepień realizowanym w Polsce i zrealizować szczepienie szczepionką mRNA Comirnaty (Pfizer-BioNTech) lub Spikevax (Moderna).

Jeśli osoba w wieku 12-17 lat posiada dokumentację niezakończonego schematu szczepienia Comirnaty (Pfizer-BioNTech), również należy postępować zgodnie ze wskazaniami i schematem szczepień młodzieży realizowanym w Polsce. Z kolei osobę w wieku 12-17 lat, która nie ma dokumentacji szczepień należy traktować jak niezaszczepioną i zrealizować szczepienie zgodnie ze wskazaniami i schematem szczepień realizowanym w Polsce. 

W przypadku dziecka w wieku 5-11 lat należy zrealizować szczepienie zgodnie ze wskazaniami i schematem szczepień realizowanym dla tej grupy wieku w Polsce.

Obywatele Ukrainy mogą zaszczepić się także przeciwko grypie. Szczepienia są bezpłatne i można je przyjąć zarówno w przychodni, jak i w aptece. Warunkiem jest jednak posiadanie recepty.

Sama szczepionka przeciwko grypie kosztuje 51,90 zł, jednak określone grupy pacjentów mogą skorzystać z częściowej lub pełnej refundacji preparatu. Za darmo dostać go mogą kobiety w ciąży oraz seniorzy powyżej 75. roku życia. Refundacja 50-procentowa (wówczas szczepionka kosztuje 25,95 zł) przysługuje osobom powyżej 65. roku życia, u dzieci w wieku od ukończonego 24. miesiąca życia do 60. miesiąca życia (ukończone 5 lat – przyp. red.). Osoby od 18. do 65. roku życia zapłacą za szczepionkę pełną kwotę. Wyjątkiem są pacjenci po transplantacji narządów, chorujące na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową, niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne (w tym cukrzycę), choroby neurologiczne i neurorozwojowe, a także osoby w stanach obniżonej odporności.

Jeżeli mamy receptę na szczepionkę przeciwko grypie, możemy zrealizować ją w aptecznym punkcie szczepień wraz z usługą szczepienia, która jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wystarczy w punkcie szczepień pokazać wydruk recepty lub podać jej numer wraz z numerem PESEL.

Chociaż informację o możliwości skorzystania ze szczepienia udostępniane są również w języku ukraińskim, medycy przyznają, że zainteresowanie nimi ze strony obywateli Ukrainy jest słabe. – Od 24 lutego 2022 roku, kiedy zaczęła się wojna w Ukrainie, zaszczepiłem jedynie pięciu obywateli ukraińskich – mówi Mariusz Politowicz z Naczelnej Rady Lekarskiej, farmaceuta prowadzący punkt szczepień w Aptece pod Wagą w Pleszewie w Wielkopolsce.

– I chociaż każdego, kto przychodzi do apteki, namawiam do przyjęcia szczepienia przeciwko COVID-19, najczęściej słyszę: Nie, dziękuję. Część osób twierdzi, że została zaszczepiona na Ukrainie. Co czwarta twierdzi, że zaszczepiono ją Pfizerem, reszta wymienia produkty niedopuszczone w Unii Europejskiej – mówi Mariusz Politowicz.

Również lekarka rodzinna Joanna Zabielska-Cieciuch, ekspertka Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie, zauważa, że zainteresowanie szczepieniami wśród obywateli Ukrainy jest niewielkie. – Być może wynika to z działalności ruchów antyszczepionkowych, które na Ukrainie są jeszcze silniejsze niż w Polsce – zauważa lekarka.. Jej zdaniem sytuację zmieniłaby rzetelna kampania informacyjna przeprowadzona przez Ministerstwo Zdrowia.