Świat po GetBacku. Obligacje całkiem na nowo

Rynek obligacji zareagował natychmiast. Na krótki czas wstrzymano nowe emisje korporacyjnych obligacji. Wszyscy czekali, czy z szaf emitentów nie wypadną jakieś kolejne trupy.

Nie wypadły. Ale wtedy do akcji włączyli się politycy i postanowili rozwiązać problem ciułaczy kupujących bardziej ryzykowne od „zwykłych” obligacji papiery. Poszli drogą na skróty – pozbawili ich możliwości takich inwestycji. Drobnym inwestorom pozostało kupowanie instrumentów mało ryzykownych i – niestety – też mało dochodowych. Te najbardziej rentowne zarezerwowano dla najbogatszych i najlepiej wyedukowanych. Taki stan rzeczy, nie ma mowy o krytyce.

Czytaj więcej: GetBack żąda ponad 300 mln zł odszkodowania od audytora

• Emil Szweda, szef portalu obligacje.pl: “Po aferze GetBacku 2018 rok i początek roku 2019 to był trudny czas dla inwestorów. Potem rynek się zmienił i dziś preferowane są mniej ryzykowne inwestycje w papiery dużych emitentów. Obligacje takich uznanych emitentów jak LPP, Enea, KGHM czy Cyfrowy Polsat sprzedają się znakomicie, choć wartość tych emisji czasami liczona jest w miliardach, a ich rentowność nie jest najwyższa. Dla emitentów takie obligacje to też wygoda, bo z reguły nie muszą być dodatkowo zabezpieczane. Nie trzeba zdobywać zgód bankowych komitetów kredytowych. A obligacje sprzedają się szybciej, niż uzyskuje się kredyt.”

Nasz rynek obligacji po aferze GetBacku przypomina już rynki w rozwiniętych krajach. Tam też obligacje korporacyjne kupują przede wszystkim fundusze. My właśnie zmierzamy do tego modelu. OECD opublikował w styczniu raport, z którego wynika, że na świecie w obiegu są obligacje warte 13,5 biliona dolarów – to 2,1 biliona więcej niż rok wcześniej. Rośnie udział emisji ze słabym, śmieciowym ratingiem i jest bardzo dużo obligacji o bliskim terminie wykupu – 30 proc. musi zostać wykupionych w ciągu najbliższych trzech lat. A koronawirus zamroził właśnie rynki i zmniejszył przychody przedsiębiorstw, co może grozić im utratą płynności. W Polsce nie mamy na razie takiego problemu. Po aferze GetBacku emitenci podnieśli marże, by znaleźć inwestorów, a ci z kolei zaczęli wnikliwiej analizować sytuację emitentów. Ale jeśli coś złego zdarzy się na światowych rynkach, to wpłynie to i na nasz.

Proces odcinania drobnych inwestorów od rynku obligacji korporacyjnych (czyli w teorii ich ochrony przed pułapkami) przybrał różne formy. Zasadniczo biura maklerskie – zgodnie z zaleceniami nadzoru finansowego, domagają się od każdego klienta wypełnienia specjalnej ankiety (MIFIDII), czasami wprowadzają absurdalnie wysoki limit minimalnego zapisu (powyżej 100 tys. zł) na obligacje. Dodatkowo Komisja Nadzoru Finansowego jeszcze w 2018 roku wydała bankom zalecenie, by ograniczały sprzedaż obligacji korporacyjnych klientom, którzy posiadają w danej instytucji mniej niż 100 tys. euro aktywów. Ostatnio wyznaczono też minimalną wartość emisji obligacji korporacyjnych wprowadzanych na giełdę (rynek Catalyst) na 5 mln złotych. W ten sposób odcięto najmniejszym emitentom możliwość finansowania działalności przez emisję notowanych na GPW obligacji.

Struktura branżowa emitentów Fot.: Forbes.pl

Według portalu obligacje.pl, działania te doprowadziły do zmniejszenia o około 90 proc. liczby inwestorów indywidualnych inwestujących w obligacje korporacyjne. Rynek mocno podupadł. O ile jeszcze w 2017 roku firmy sprzedały ciułaczom obligacje za około 1,8 mld zł, to rok później zaledwie za połowę tej kwoty, a w ubiegłym roku już tylko za jedną piątą.

To nie oznacza, że zainteresowanie tymi papierami spadło. Wręcz przeciwnie – w ostatniej, lutowej, publicznej emisji, w której sprzedawano warte 20 mln zł obligacje firmy chemicznej PCC Exol, trzeba było zredukować zapisy o 59 procent. I to mimo że zlecenia przyjmowało jedno z mniejszych biur maklerskich. Trudno się dziwić oszczędzającym. Odsetki bankowe są niskie, także tylko niektóre z oferowanych przez państwo bezpiecznych obligacji skarbowych chroni oszczędności przed inflacją. A tymczasem oprocentowanie papierów PCC Exol wynosi 5,5 procent. Zdarzają się inne, bardziej ryzykowne oferty – w jednej z nich, która się skończy 31 marca, dużo mniejsza i mniej znana firma z branży budowlanej oferuje dwuletnie obligacje oprocentowane na 7,1 proc. Tymczasem dwuletnie skarbowe obligacje oszczędnościowe o podobnej konstrukcji zapewniają jedynie 2,1 proc. odsetek.

Mało ob … czytaj dalej

Zgłoś naruszenie/Błąd