Świadczenia specjalne, czyli emerytury dla tych, którzy nie mogą pracować

W momencie, kiedy nie przysługuje nam ustawowa emerytura czy renta, wyjściem jest złożenie wniosku o świadczenie specjalne, które przyznaje prezes ZUS czy premier. Można zatem nie przepracować ani dnia, by otrzymać pieniądze. Nie jest to jednak łatwe, trzeba bowiem spełnić listę wymaganych warunków.

Z powodu różnych przyczyn życiowych nie każdy może liczyć na przyznanie ustawowej emerytury czy renty, jednak nie oznacza to braku innych możliwości. W takiej sytuacji można spróbować skorzystać ze świadczeń w drodze wyjątku, o których mowa w art. 83 par. 1. ustawy o emeryturach z FUS:

„Ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.”

Specjalne emerytury najczęściej przyznawane są w kwocie świadczenia minimalnego, czyli do końca lutego będzie to 1200 zł brutto, a od marca 1250 zł brutto, i finansowane są z budżetu państwa.

Świadczenie specjalne – jakie warunki trzeba spełnić?

By otrzymać pieniądze przyznawane ze świadczeń w drodze wyjątku, należy spełnić wszystkie wymienione warunki. Warto przy okazji zaznaczyć, ze każdy wniosek ZUS rozpatruje indywidualnie.

1. Osoba wnioskująca jest lub była osobą ubezpieczoną albo jest członkiem rodziny po osobie ubezpieczonej.
2. Osoba ta nie spełnia warunków, by otrzymać ustawową rentę lub emeryturę, jednak trzeba przedstawić szczególne powody, które wypłynęły na tę sytuację. Tu ustawa jednak nie wskazuje konkretnych przykładów czy definicji tych okoliczności – dlatego, jak wyżej zostało wspomniane, zakład każdą sprawę rozpatruje indywidualnie, opierając się na wyrokach sądów.
3. Osoba wnioskująca nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek.
4. Osoba nie posiada niezbędnych środków do życia.

Co zrobić, by otrzymać świadczenie w drodze wyjątku

By ubiegać się o pieniądze ze świadczenia specjalnego, trzeba otrzymać najpierw odmowę o przyznanie świadczenia w trybie zwykłym. Dopiero po tym można starać się o emeryturę czy rentę w drodze wyjątku. W pierwszej kolejności należy skierować wniosek do prezesa ZUS, co można zrobić za pośrednictwem placówki zakładu w miejscu zamieszkania lub bezpośrednio w centrali. Uzupełniając oświadczenie, należy zawrzeć informacje o stanie rodzinnym, majątkowych i sytuacji materialnej.

Może zdarzyć się, że ZUS odrzuci wniosek, co wtedy? Osobie starającej się o świadczenie przysługuje prawo do odwołania. Można wnieść wniosek do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy do 14 dni od otrzymania decyzji, co nie gwarantuje wygranej.

W przypadku, kiedy po raz drugi wniosek zostanie odrzucony, można zaskarżyć tę decyzję do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi z ZUS-u. W tym wypadku przy ewentualnym oddaleniu skargi przez sąd przysługuje wnioskującemu odwołanie, który może wnieść skargę kasacyjną do 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

Świadczenie specjalne od premiera

O specjalnych świadczeniach może zdecydować także premier, co zaznaczone jest w tej samej ustawie w art. 82 par. 1.: „Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać emeryturę lub rent na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie”.

Szczególnymi przypadkami mogą być tu np. zasługi osób w polityce, kulturze czy sporcie, które z powodu różnych zdarzeń losowych nie mogą liczyć na ustawowe świadczenia. Więc znów – jak w przypadku świadczeń przyznawanych przez ZUS – rozpatrywanie każdej sprawy jest indywidualne.

Ciekawy jest również par. 2., który głosi, że „Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczpospolitej Polskiej w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku kalendarzowego informację o przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.”.

8 lutego 2021 roku „Gazeta Wyborcza” poinformowała, że premier jednak nie chce ujawnić opinii publicznej szczegółów na ten temat. W odpowiedzi na pytanie, kto i ile takich świadczeń otrzymał, redakcja otrzymała komunikat: “Udostępnianie danych dotyczących wniosków o ww. świadczenia oraz kwestii dotyczących ich załatwienia (w tym – rozstrzygnięć) naruszałoby prywatność osób występujących z takimi wnioskami, dlatego też nie jest możliwe przekazanie interesujących w tym zakresie informacji (art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej)”. Kancelaria Sejmu również odmówiła udzielenia informacji.

Gazeta dotarła jednak do pisma, z którego wynika, że w 2019 roku premier przyznał łącznie 81 świadczeń w ramach emerytur specjalnych:

• 9 świadczeń w kwotach od 600 do 3,5 tys. zł brutto miesięcznie;
• 24  w kwotach od 1 tys. do 4,5 tys. zł brutto miesięcznie;
• 11 w kwotach od 1 tys. do 3 tys. zł brutto miesięcznie;
• 6 od 1 tys. do 3 tys. zł brutto miesięcznie;
• 31 od 1 tys. do 4 tys. zł brutto miesięcznie.

Jednocześnie 11 lutego „Fakt” poinformował o statystykach za rok ubiegły – wtedy Mateusz Morawiecki przyznał ich 19:

• 6 w kwotach od 500 zł do 3000 zł brutto miesięcznie;
• 3 w kwotach od 1000 zł do 2000 zł brutto miesięcznie;
• 10 w kwotach od 1000 zł do 3500 zł brutto miesięcznie.

DU

Źródło:

Zgłoś naruszenie/Błąd