Stary cmentarz w Ostrowie Wielkopolskim. Jedna z najstarszych nekropolii w Polsce

Stary cmentarz rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa w Ostrowie Wielkopolskim to jedna z najstarszych nekropolii powstałych w Polsce. Jego początki datuje się na rok 1784, co oznacza, że jest starszy od Cmentarza Rakowickiego w Krakowie i warszawskich Powązek. Jednak dyrektor ostrowskiego muzeum Witold Banach twierdzi, że datę powstania cmentarza można cofnąć o sześć lat.

W przedwojennym przewodniku po Wielkopolsce pojawiła się informacja, że w Ostrowie Wielkopolskim znajduje się późnobarokowy nagrobek kupca Christiana Glotza z 1778 roku – wyjaśnia Witold Banach. Wtedy, czyli w okresie przedwojennym, taki nagrobek mógł znajdować się tylko na tym cmentarzu – dodał.

Ostrowski cmentarz to wciąż czynna nekropolia. Oznacza to, że obok zabytkowych, na przykład stuletnich grobów, leżą pochowani bliscy dzisiejszych mieszkańców miasta. Cmentarzowi wielokrotnie groziła likwidacja. W czasach okupacji hitlerowcy chcieli poprowadzić drogę przez środek nekropolii, co finalnie nie doszło do skutku.

Cmentarz został zamknięty po wojnie, w 1961 r. Reaktywowano go 33 lata później i od tej pory wciąż odbywają się tu pochówki.

Najstarsze pomniki jakie można zobaczyć na ostrowskim cmentarzu pochodzą z lat 40. XIX wieku, czyli kilkadziesiąt lat po powstaniu nekropolii. Ostrowianie szczególną uwagę zwracają na nagrobek księdza Jana Kompałły. To jeden z dwóch najstarszych nagrobków w Ostrowie Wielkopolskim.

Ksiądz Kompałła był proboszczem ostrowskim – wyjaśnia Witold Banach. Był twórcą idei powstania gimnazjum katolickiego w Ostrowie Wielkopolskim i co ważne, było to jedno z pierwszych katolickich – czyli też polskich –  gimnazjów na ziemiach pruskich – podkreślił dyrektor ostrowskiego muzeum.

Cmentarz istnieje od blisko 240 lat, a najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z lat 40. XIX wieku. Spoczywają tam postacie ważne dla historii nie tylko Ostrowa, ale i całej Wielkopolski.

Jednym z powstańców styczniowych jest Józef Kajzer ps. Wężyk, który przeżył 90 lat i zmarł w 1933 roku podczas uroczystości rocznicowych w Poznaniu – wyjaśnia dyrektor lokalnego muzeum.

Patrząc na nagrobki oraz tablice memoratywne można zauważyć, że na ostrowskiej metropolii spoczywają zarówno powstańcy listopadowi, styczniowi, żołnierze Napoleona, jak i powstańcy warszawscy. Wśród pochowanych tu osób są też lekarze, psychologowie, sportowcy czy ludzie kultury.