Ołowiano-cynowy talizman w Wólce Nieliskiej – średniowieczna odznaka pielgrzymia
Średniowieczna odznaka pielgrzymia została odkryta w Wólce Nieliskiej w gminie Nielisz. Ten niespełna 3cm talizman to bardzo rzadki przedmiot z okresu wczesnego średniowiecza.
Średniowieczna odznaka pielgrzyma znaleziona w Wólce Nieliskiej przedstawia smoka/bazyliszka zamkniętego w kręgu. Takie talizmany powstawały w okresie wczesnego średniowiecza. Przedstawiano na nich nie tylko postacie zwierząt (ptaki, zwierzęta, smoki), ale też świętych, rycerzy czy ludzkie głowy. Takie znaleziska częściej znajduje się w Europie Zachodniej. W Polsce to rzadkość.
Odznaka pielgrzymia lub znak pielgrzyma to mały metalowy przedmiot, który pielgrzymi kupowali i nosili, aby pokazać innym, gdzie byli lub dokąd zmierzali. Zdarzało się, że dawali go komuś po pielgrzymce. Odznaka była pamiątką, ale także przedmiotem kultu, któremu przypisywano nawet uzdrawiające lub chroniące przed złem moce, jeśli miała kontakt z relikwią lub cudownym posągiem (gdzie kontemplacja liczyła się również jako dotyk). Ponadto insygnia zapewniały pielgrzymowi bezpieczne prowadzenie i zwalniały go z myta.
Odznaki takie służyły jako swego rodzaju talizman, mający zapewnić osobie go noszącej powodzenie w podróży oraz chronić taką osobę przed wszelkiego rodzaju „złem”, czyli napaścią, kradzieżą, chorobami i innymi wypadkami losowymi. Stanowiły też sposób wyróżnienia się i zamanifestowania celu podróży
– czytamy u Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W styczniu 2024 roku talizman z bazyliszkiem został przekazany przez archeologa Tomasza Murzyńskiego do WUOZ Lublin Delegatura Zamość. To niewielka, plakietka wykonana ze stopu cyny i ołowiu. Ma średnicę 2,8 cm i około 1 mm grubości.
W skali Polski to niezwykle rzadkie znalezisko. W Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie znajduje się zaledwie 6 sztuk takich zabytków. Pojedyncze sztuki znaleziono także w Poznaniu, Żarnowie czy Strzelinie.
Takie plakietki, nazywane także talizmanami czy „znakami pielgrzymie” przybierały różne kształty, nie tylko okrągłe. Mogły być czworokątne, w kształcie krzyża, muszli, pierścienia czy tarczki.
Najstarsze znalezione takie talizmany są związane ze szlakiem św. Jakuba. Mają one kształt muszli i pochodzą z XI wieku. W połowie XII wieku popularnością cieszyła się odznaka Thomasa Becketa.
Od XII wieku popularność talizmanów rosła aż do XVI wieku.
Największe kolekcje talizmanów pielgrzymich znajdują się w Muzeum Historii Londynu, Muzeum Historii Sztuki w Paryżu, Muzeum w Kolonii oraz Muzeum Boijmans Van Benningem.
Źródło: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków/ Facebook
Fot. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków/ Facebook
Czytaj również:
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS