Częste jesienne zachmurzenia, ba szarugi, uniemożliwiają podziwianie nocnego nieba pełnego gwiazd pierwsze 5ale, zapewnie w dzień, interesować nas będzie przede wszystkim Słońce, o ile będzie widoczne, które jak zwykle nie próżnuje. Jego deklinacja systematycznie maleje, a w związku z tym długość dnia, na półkuli północnej, stale się skraca, zaś na południowej wydłuża, bowiem tam teraz mają upragnioną wiosnę. W listopadzie, w Małopolsce ubędzie dnia “tylko” o 81 minut; z 9 godz. 47 minut w pierwszym dniu, do 8 godz. 26 minut ostatniego dnia miesiąca. W dniu Wszystkich Świętych, Słońce wschodzi o godz. 6.30 a zachodzi o godz. 16.17. Natomiast ostatniego listopada, wschód naszej Gwiazdy nastąpi już o godz. 7.16, zaś zachód o 15.42. W praktyce, wiemy to na podstawie wieloletnich obserwacji, że najczęściej Słońce, nie tylko w Małopolsce, wynurza się z listopadowych mgieł dopiero południową porą. Natomiast z całą pewnością, w poniedziałek 22.XI. o godz.10.42, “przejdzie” ze znaku Skorpiona w znak Strzelca. Ponadto, przez cały miesiąc, aktywność magnetyczna Słońca będzie na średnim poziomie, co manifestować się będzie m. innymi niewielką liczbą plam na jego powierzchni, a obserwatorzy i heliofizycy z pewnym niepokojem czekają na jego zdecydowane przebudzenie w 25 cyklu aktywności.
Natomiast ciemne bezksiężycowe noce, dogodne do obserwacji astronomicznych, wystąpią w pierwszym i ostatnim tygodniu miesiąca, bowiem kolejność faz Księżyca będzie następująca: nów 4.XI. o godz. 22.15, pierwsza kwadra 11.XI. o godz. 13.46, pełnia 19.XI. o godz. 09.57 i ostatnia kwadra 27.XI. o godz. 13.28. W perygeum (najbliżej Ziemi) znajdzie się Księżyc 5.XI. o godz. 23, a w apogeum (najdalej od Ziemi) będzie 21.XI. o godz. 03. Warto tu zaznaczyć, że 19.XI. wystąpi częściowe zaćmienie Księżyca, u nas niewidoczne.
Jeśli chodzi o planety, to Merkury widoczny będzie o świcie przez pierwsze 5 dni miesiąca nisko na porannym niebie, potem skryje się w promieniach wschodzącego Słońca, by pojawić się dopiero na wieczornym niebie, w ostatnim tygodniu grudnia. Nad ranem w dniu 1.XI. planeta zbliży się do Spiki, najjaśniejszej gwiazdy w konstelacji Panny na odległość 4 stopni. Ponadto Księżyc w swej wędrówce po nieboskłonie zakryje Merkurego 3.XI. wieczorem, ale to zjawisko nie będzie u nas obserwowane. Wenus jako gwiazdę Wieczorną dostrzeżemy na zachodnim niebie, która idzie w ślady Słońca po ponad dwóch godzinach, przez cały miesiąc. Nad ranem 8.XI. dojdzie do zakrycia planety przez Księżyc, cztery dni po nowiu, ale i to zjawisko nie będzie u nas widoczne. Natomiast czerwonawego Marsa możemy obserwować nisko nad horyzontem w gwiazdozbiorze Wagi, nad ranem, ale dopiero w ostatniej dekadzie miesiąca. Gazowego olbrzyma, Jowisza z gromadką czterech galileuszowych księżyców, można będzie obserwować od wieczora na zachodnim niebie, w gwiazdozbiorze Koziorożca. Również Saturna z pięknymi pierścieniami, dostrzeżemy wieczorem w gwiazdozbiorze Koziorożca, lecz nieco niżej niż Jowisza. Do obu w/w planet, na odległość 4 stopni, zbliży się Księżyc, podążający do pierwszej kwadry. Najpierw do Saturna w dniu 10.XI., a dzień później do Jowisza. Warto chociaż spojrzeć okiem na te estetyczne koniunkcje. Planeta Uran, który gości w Baranie, będzie w opozycji 5.XI., a zatem dostępny jest do obserwacji teleskopowych od wczesnych godzin wieczornych, przez całą noc. Do planety 18.XI., w nocy, zbliży się Księżyc dzień przed pełnią, na odległość 1,5 stopnia. Zaś Neptuna w Wodniku, możemy obserwować przez lunetkę, w drugiej połowie nocy, na południowo-zachodniej części naszego nieba.
W listopadzie promieniują dwa silne roje meteorów: Taurydy i Leonidy. Taurydy mają podwójny radiant (południowy – S i północny – N) w gwiazdozbiorze Byka. Maksimum ich aktywności przypada na 6.XI. (S) i 12.XI. (N). Ten rój meteorów, to pozostałość po warkoczu krótkookresowej komety Enckego, która swego czasu rozpadła się na dwie części. Obserwuje się przeciętnie z tego roju, od 10 do 15 “spadających gwiazd” na godzinę. Stosunkowo często, występują też jasne bolidy, wybiegające z obszaru nieba w pobliżu gromad gwiazd: Plejad i Hiad. W tym roku, obserwacjom wieczornym obu rojów będzie przeszkadzał Księżyc będący tuż przed i po pierwszej kwadrze. Leonidy zaś, promieniują z konstelacji Lwa, od 10 do 23 listopada (do 20 przelotów na godzinę), z maksimum 17.XI. i 18.XI. nad ranem. Rój ten związany jest z pozostałością po warkoczu komety Tempel-Tuttle. Warunki obserwacyjne maksimum tego roju też nie będą dobre, bowiem Księżyc będzie w pełni. Dysponując zaś wolną chwilą, spójrzmy w niebo, najczęściej spowite listopadowymi mgłami i chmurami, o czym dobitnie świadczy staropolskie przysłowie:
“Przyszła piękna Jesień, ręce w pełną kieszeń?”
Zatem u progu grudnia i zbliżającej się – jak to się mówi – milowymi krokami zimy, pogodnego nieba wszystkim Państwu gorąco życzę.
Wschody i zachody Słońca 11.2021
Wschody i zachody Księżyca – 11.2021
Adam Michalec MOA w Niepołomicach, 24 września 2021
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS