Solidarni w pandemii

fot. Archiwum PKE

Autor zdjęcia: archiwum organizatora

— Kilka dni temu Parlament Europejski przyjął rezolucję negatywnie oceniającą stan praworządności w Polsce. W Brukseli trwa spór o to, jak stanowcze będą zapisy mechanizmu “pieniądze za praworządność”…
—  Większość państw UE uważa, że nie da się obronić sytuacji, w której pieniądze z budżetu Wspólnoty trafiałyby do kraju, w którym sądownictwo nie jest w pełni niezależne. Parlament Europejski jest zdeterminowany w tej sprawie. Sądzę, że taki mechanizm powstanie. Determinacja jest duża, więc nie spodziewam się, żeby miał on charakter czysto symboliczny, bezzębny. Myślę, że krajom, które naruszają zasadę rządów prawa, faktycznie będą grozić konsekwencje budżetowe. Chodzi tu jednak raczej o zamrożenie pewnych kwot, proporcjonalnie do powagi naruszenia praworządności, niż o ich definitywne odebranie.

— Wiceprzewodnicząca Komisja Europejskiej Věra Jourová powiedziała, że jeśli ktoś nie rozumie wartości, to na ogół można do niego przemówić językiem pieniędzy. To jasny sygnał dla członków UE.
— Ten mechanizm będzie dotyczył każdego państwa, które postanowiłoby ignorować, albo bardzo specyficznie interpretować unijne wartości. Myślę, że do stworzenia mechanizmu dojdzie, żeby uświadomić, że ekscesy w sprawach fundamentalnych się nie opłacają. I reakcja będzie szybka. To tak jak z możliwością zawieszenia funduszy unijnych dla państw, które prowadzą niespójną politykę makroekonomiczną. Istnieje on od 1994 r., jednak użyto jej dotychczas tylko raz i to na krótko, bo objęty procedurą kraj szybko wprowadził kilka istotnych reform. Tabliczkę „Uwaga! Zły pies!” wywiesza się nie po to, żeby intruz wiedział, dlaczego pies domowników szarpie mu nogawkę, tylko po to, żeby nie wchodził.

— Walcząc z pandemią, rządy musiały wybierać między bezpieczeństwem swoich obywateli, a respektowaniem ich swobód. Ale restrykcje, lockdown budzą coraz większy opór społeczny. Czy pandemia może osłabić też UE? Czy wręcz ją rozbić, jeśli kryzys okaże się głębszy niż myślimy?
— Unię stworzyła katastrofa, jaką była II wojna światowa, a potem rozwijała się poprzez kolejne kryzysy. Dzisiaj jest podobnie — spotkało nas nieszczęście, ale chcemy uczynić z niego szansę. Nową opowieść o Europie możemy podsumować w trzech słowach: solidarnie wobec przeciwności. Mimo COVID-19 UE nie wycofuje się ze swojego największego zobowiązania, jakim jest Europejski Zielony Ład, czyli uczynienie naszego kontynentu neutralnym dla klimatu do 2050 r. W orędziu o stanie Unii przewodnicząca von der Leyen wręcz podniosła poprzeczkę i przedstawiła plan dalszego ograniczenia emisji o co najmniej 55 proc. do 2030 r.
Swoistym przekroczeniem Rubikonu była zgoda na tzw. koronaobligacje, czyli możliwość zaciągania pożyczek przez UE, aby walczyć z kryzysem. Do tej pory budżet Unii był zamknięty – ile masz, tyle wydasz. Teraz założenie jest takie, że Wspólnota zadłuży się, a swoje zobowiązania spłaci z własnych nowych dochodów, pochodzących głównie z opodatkowania największych firm działających na wspólnym unijnym rynku. To może być jedna z największych rewolucji – UE zacznie mieć „swoje” pieniądze. Wychodzenie z niej nie będzie dobrym interesem.

Zgłoś naruszenie/Błąd