fot. pogonici / Shutterstock
Czym się różni lokata overnight od rentierskiej? Kim jest deponent, a kim obligatariusz? Od czego zależy oprocentowanie lokat w bankach i jakie są typy depozytów? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w naszym słowniku. Oto 50 haseł, które każdy zwolennik bezpiecznych produktów oszczędnościowych znać powinien.
Październik tradycyjnie kojarzony jest z oszczędzaniem. To dobra okazja, żeby wrócić do korzeni. Dlatego “miesiąc oszczędzania” traktujemy jako pretekst do uruchomienia serii podręcznych słowników dla klientów banków. Pierwszy odcinek poświęcamy produktom pozwalającym odłożyć środki pieniężne na przyszłość.
W słowniku wyjaśniamy pojęcia, z którymi najczęściej można się spotkać, wertując strony banków w poszukiwaniu produktów oszczędnościowych.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) – instytucja gwarantująca ochronę depozytów w Polsce. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami BFG chroni oszczędności posiadacza w 100 proc. do kwoty 100 tys. euro. Lista banków podlegających pod system ochrony depozytów znajduje się na stronie www.bfg.pl
Deponent – Osoba lub firma, która założyła depozyt (lokatę) w banku. Depozytem może być przedmiot, ale także pieniądze. Patrz hasło: depozyt.
Depozyt – wkład złożony w banku. Depozytem mogą być pieniądze, ale także np. papiery wartościowe, złoto, biżuteria czy inne cenne przedmioty złożone w skrytce. Najczęściej terminem depozyt terminowy określa się zwykłe lokaty bankowe.
Emitent – w kontekście oszczędzania emitentem są podmioty emitujące papiery wartościowe, np. obligacje. Może to być Skarb Państwa, ale także prywatna firma.
Fundusz inwestycyjny – jest to forma zbiorowego lokowania oszczędności w określone papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego. Z funduszami wiąże się termin inwestowanie.
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – konto wchodzące w skład tzw. III filara ZUS. Jest to dobrowolna forma oszczędzania na emeryturę. IKE może być prowadzone w formie konta oszczędnościowego, inwestycji czy ubezpieczenia. Zaletą IKE jest zwolnienie osiągniętego zysku z tzw. podatku Belki. Dzieje się tak wówczas, gdy wypłata środków następuje po osiągnięciu przez posiadacza określonych uprawnień emerytalnych.
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – druga po IKE z dostępnych form oszczędzania na emeryturę w ramach dobrowolnego III filara. W IKZE zastosowanie ma preferencja podatkowa, która polega na odliczaniu od podstawy opodatkowania wpłat na konto od podatku od osób fizycznych.
Inwestowanie – proces polegający na ulokowaniu bieżących środków w aktywa, które mogą przynieść zysk w przyszłości. W kontekście finansów osobistych inwestowanie kojarzone jest najczęściej z zakupem jednostek funduszy inwestycyjnych. Z inwestowaniem zazwyczaj wiąże się ryzyko.
Kapitalizacja odsetek – proces polegający na dopisywaniu odsetek do kapitału lokaty. Okres po jakim odsetki dopisywane są do kapitału lokaty nazywa się okresem kapitalizacji. Bank może dopisywać odsetki do lokaty np. w okresach miesięcznych, kwartalnych lub – co ma miejsce najczęściej – w dniu zapadalności depozytu.
Kapitał – w kontekście oszczędzania kapitałem nazywamy środki własne klienta, które np. składa do banku w celu założenia lokaty. W przypadku lokat kapitał podlega ochronie w całości. Do kapitału bank dopisuje odsetki z lokaty.
Konto oszczędnościowe – rachunek służący do oszczędzania, który jest wyżej oprocentowany niż standardowy rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (czyli tzw. ROR). Zaletą konta oszczędnościowego jest możliwość dokonywania wpłat i wypłat w dowolnym momencie – bez ryzyka utraty odsetek. Z reguły kapitalizacja odsetek następuje w cyklu miesięcznym lub kwartalnym.
Lokata dla nowych klientów – Lokata, która oferowana jest nowym klientom. Za nowego klienta banki uznają takie osoby, które do tej pory nie nawiązały z danym bankiem żadnej relacji. Z reguły lokaty dla nowych klientów są lepiej oprocentowane, bo służą jako produkt typu „wabik”.
Lokata dynamiczna – to lokata, której oprocentowanie zmienia się w trakcie jej trwania. Zobacz hasła: oprocentowanie progresywne i oprocentowanie regresywne.
Lokata internetowa – Lokata terminowa, którą można założyć przez internet. Zazwyczaj klient może otworzyć taki depozyt z poziomu systemu bankowości internetowej. Istnieją też lokaty internetowe, które oferowane są klientom nie posiadającym dostępu do konta internetowego. Wówczas zakłada się je za pomocą dostępnych na stronach banków wniosków i wysyła przelew na wskazany rachunek.
Lokata mobilna – lokata dostępna wyłącznie w aplikacji mobilnej danego banku. Żeby założyć taki depozyt, klient musi mieć aktywny kanał mobilny. Zazwyczaj – choć nie jest to regułą – lokaty mobilne mają nieco lepsze oprocentowanie od standardowych depozytów.
Lokata na nowe środki – lokata, która oferowana jest klientom wpłacającym do banku nowe środki. Zazwyczaj bank ustala określony dzień w kalendarzu, kiedy to sumuje wszystkie pieniądze jakimi dysponuje klient. Lokata na nowe środki oferowana jest wówczas, gdy klient przyniesie do banku dodatkowe pieniądze – ponad to, co zostało już zinwentaryzowane.
Lokata negocjowalna – lokata terminowa, której wysokość oprocentowania podlega negocjacjom. Z reguły tak produkt oferowany jest zamożnym klientom, którzy wpłacają do banku wysokie kwoty oszczędności.
Lokata nieodnawialna – lokata terminowa, która po zakończeniu nie odnawia się automatycznie na kolejny okres. Środki z lokaty nieodnawialnej wracają wówczas na konto, z którego dokonano wpłaty na lokatę.
Lokata odnawialna – lokata terminowa, która po wygaśnięciu automatycznie odnawia się na kolejny okres. Zazwyczaj lokata odnawialna zakładana jest ponownie już na gorszych warunkach niż pierwotny depozyt (ma niższe oprocentowanie).
Lokata overnight – z reguły oferowana jest klientom firmowym. Jest to lokata automatyczna, w której pod koniec dnia bank przelewa określoną kwotę z konta firmowego na rachunek lokaty, by następnego dnia zwrócić ją wraz z odsetkami na konto firmy.
Lokata rentierska – produkt oferowany z reguły klientom zamożnym. Pozwala na wypłatę odsetek w trakcie trwania lokaty w określonych odstępach, np. co miesiąc, co kwartał.
Lokata strukturyzowana – nie jest to lokata terminowa w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Choć banki posługują się terminem „lokata strukturyzowana”, to jednak w rzeczywistości jest to produkt inwestycyjny, który – z reguły, choć nie zawsze – chroni zainwestowany kapitał. Część środków klienta lokowana jest w bezpieczne instrumenty, podczas gdy pozostała część inwestowana jest agresywniej w celu wypracowania ponadprzeciętnego zysku (choć nie zawsze się to udaje).
Lokata terminowa – depozyt pieniężny składany w banku na określony termin. W zamian za zdeponowanie oszczędności na określony z góry czas bank wypłaca umówione z góry odsetki. Jeżeli klient zdecyduje się zerwać lokatę przed terminem, odsetki zazwyczaj przepadają.
Lokata walutowa – depozyt prowadzony w obcych walutach, np. EUR, USD, CHF czy GBP.
Lokata z funduszem – lokata terminowa oferowana w pakiecie z funduszem inwestycyjnym. Z reguły klient może założyć lokatę z ponadprzeciętnym oprocentowaniem, ale pod warunkiem, że jednocześnie wpłaci do funduszy inwestycyjnych określoną kwotę. Zadaniem lokaty jest ochrona kapitału, a inwestycji wypracowanie ponadprzeciętnego zysku. Wpłata środków na część inwestycyjną wymaga od klienta zaakceptowania określonego poziomu ryzyka.
Lokata z warunkami – lokata, którą można założyć pod określonym warunkiem. Zazwyczaj banki wymagają dodatkowo otwarcia konta osobistego, wpłaty nowych środków lub oferują je tylko nowym klientom. Zobacz też hasła: lokata na nowe środki, lokata dla nowych klientów.
Maksymalna kwota lokaty – maksymalna kwota, jaką można zdeponować na lokacie terminowej. Zazwyczaj banki zastrzegają sobie, że na lokatę można wpłacić nie więcej niż określoną kwotę. Kwota maksymalna najczęściej występuje w przypadku lokat o wysokim oprocentowaniu.
Minimalna kwota lokaty – kwota minimalna, niezbędna do założenia lokaty. Z reguły banki ustalają kwotę minimalną na poziomie np. 500 czy 1000 zł. Ale zdarzają się oferty, w których kwota minimalna sięga nawet kilku czy kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Obligacje korporacyjne – papiery wartościowe emitowane przez prywatne firmy. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to pożyczka udzielona firmie. Po określonym terminie firma wykupuje obligacje wypłacając klientowi premię. Obligacje korporacyjne wiążą się z większym ryzykiem niż obligacje Skarbu Państwa.
Obligacje skarbowe – papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa. Uznawane są za jedną z najbezpieczniejszych form oszczędzania, a zakup obligacji nie wiąże się z ryzykiem. W terminie zapadalności obligacji lub w określonych przedziałach czasu emitent odkupuje papiery od klienta, wypłacając mu przy tym premię pieniężną, tzw. kupon.
Obligatariusz – właściciel obligacji. Inaczej wierzyciel podmiotu, który wystawił papier wartościowy.
Odsetki – z punktu widzenia klienta jest to zysk, jaki bank płaci za przetrzymanie pieniędzy na lokacie lub koncie oszczędnościowym. Z kolei z punktu widzenia banku jest to koszt finansowania działalności ze środków pozyskanych od klientów. Bank wypłaca klientowi odsetki w określonym w umowie terminie. Może to być np. co miesiąc, co kwartał, co pół roku, na koniec lokaty.
Oprocentowanie progresywne – oprocentowanie progresywne lokaty jest oprocentowaniem zmiennym, które zmienia się w określonych okresach, np. co miesiąc. Każdego miesiąca stawka, którą proponuje bank za przetrzymanie oszczędności, jest wyższa.
Oprocentowanie regresywne – jest to odwrotność oprocentowania progresywnego. W pierwszym miesiącu (czy innym okresie, np. kwartale) stawka jest najwyższa, by z każdym kolejnym okresem maleć aż do określonego w umowie poziomu.
Oprocentowanie stałe – stałe oprocentowanie lokaty oznacza, że na koniec okresu lokaty bank wypłaci umówione z góry odsetki. Stawka utrzyma się bez względu na aktualną sytuację rynkową (np. obniżki stóp procentowych NBP).
Oprocentowanie w skali roku – banki podają stawki oprocentowania lokat zawsze w skali roku – nawet dla krótszych depozytów, np. lokat miesięcznych. W rzeczywistości zysk z lokaty miesięcznej wynosi wówczas 1/12 stawki podanej dla pełnego roku.
Oprocentowanie zmienne – w przypadku lokat o oprocentowaniu zmiennym stawka depozytu może ulec zmianie w trakcie trwania lokaty. Np. jeżeli Rada Polityki Pieniężnej podniesie stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego – oprocentowanie lokaty może wzrosnąć. I odwrotnie – jeżeli obniży, stawka na lokacie spadnie.
Podatek Belki – jest to podatek płacony z zysków od lokat i inwestycji. Wynosi on 19 proc. od wypracowanego przez dany produkt zysku. W przypadku lokat jest on odprowadzany automatycznie przez bank, więc do klienta trafia zysk pomniejszony już o podatek Belki.
Podatek od zysków kapitałowych – patrz hasło: podatek Belki
Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) – kolejna, tym razem zbiorowa forma oszczędzania na emeryturę w ramach dobrowolnego III filaru emerytalnego. Składkę w tym przypadku finansuje pracodawca.
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – to dobrowolny program emerytalny wchodzący w skład III filaru emerytalnego. W ramach PPK składki od pensji odprowadza ubezpieczony, ale dopłaca mu także pracodawca i państwo. Decyzję o wyborze instytucji prowadzącej PPK podejmuje pracodawca, ale ubezpieczony może wystąpić z PPK.
Program oszczędnościowy – program umożliwiający długofalowe oszczędzanie na określony cel. Klient zobowiązuje się, że przez określony czas – z reguły kilka lat – będzie regularnie dopłacał oszczędności na wskazany rachunek oszczędnościowy. Z kolei bank jest zobowiązany do tego, by pomnożyć kapitał i wypłacić w określonym terminie ulokowany kapitał powiększony o odsetki.
Program typu saver – w niektórych bankach można znaleźć programy umożliwiające oszczędzanie na końcówkach transakcji (banki z reguły korzystają z nazwy „saver”). Klient płacąc kartą, wykonując przelewy lub inne operacje, automatycznie odkłada zaokrągloną końcówkę na odrębny rachunek oszczędnościowy. Np. wydając kartą 8 zł, bank zaokrągla kwotę do 10 zł i przekazuje 2 zł na oddzielne konto klienta.
Prolongata lokaty – inaczej przedłużenie lokaty na kolejny okres. Przedłużenie może być automatyczne lub po zaistnieniu określonych okoliczności.
Rada Polityki Pieniężnej (RPP) – organ Narodowego Banku Polskiego, którego zadaniem jest ustalanie założeń i realizacja polityki pieniężnej państwa. RPP decyduje o wysokości stóp procentowych. Decyzje te mają wpływ na wysokość oprocentowania lokat i kredytów w bankach.
Rolowanie lokaty – inaczej przedłużenie lokaty na kolejny okres.
Stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego – instrument polityki pieniężnej, który służy do regulowania ilości pieniądza na rynku. Zmiana stóp procentowych banku centralnego wpływa na wysokość oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach.
Tabela oprocentowania – dokument, w którym bank podaje aktualne stawki oprocentowania lokat lub kredytów. Najczęściej stanowi załącznik do umowy o lokatę. Można go znaleźć na stronach internetowych banków oraz w placówkach.
Utrata odsetek – lokaty terminowe gwarantują zysk pod warunkiem, że klient utrzyma depozyt przez określony termin. Jeżeli klient wycofa pieniądze przed terminem, odsetki przepadają. Zdarza się, że niektóre banki wypłacają w takiej sytuacji jakąś część odsetek, ale nie jest to rynkową regułą.
Zapadalność lokaty – pod tym terminem kryje się data zakończenia lokaty terminowej. W dniu zapadalności lokaty bank zwraca klientowi kapitał powiększony o umówione wcześniej odsetki.
***
Jakiegoś hasła zabrakło? Daj nam znać w komentarzu!
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS