Skalnice kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja skalnic

Na świecie rozpoznaje się ponad 440 gatunków skalnic określanych w nomenklaturze botanicznej jako rodzaj Saxifraga. W samej Europie w stanie naturalnym występuje ich ponad 100 gatunków, a w Polsce ok. 20. Choć pospolite i rozpowszechnione od arktycznej tundry po ciepły klimat śródziemnomorski, skalnice pozostają cenioną ozdobą przydomowych ogródków.

1. Skalnice – wymagania glebowe
2. Sadzenie i uprawa skalnic
3. Podlewanie i nawożenie skalnic
4. Rozmnażanie skalnic
5. Ochrona skalnic
6. Skalnice w ogrodzie
7. Podsumowanie – które odmiany skalnic uprawiać?

Łacińska nazwa skalnic w dosłownym tłumaczeniu sugeruje, że rośliny te potrafią kruszyć skały („saxum” – skała. „frangere” – kruszyć, łamać). I choć nie jest to twierdzenie prawdziwe, niektórzy tłumaczą, że prawdziwą genezą łacińskiego nazewnictwa jest fakt, iż skalnice wykorzystuje się od wieków do leczenia kamieni moczowych.

Faktycznie jednak, skalnice bardzo chętnie porastają formacje skalne, przede wszystkim w suchych obszarach górskich. Niektóre gatunki naprawdę zaskakują swoją uporczywością w adaptacji do bardzo trudnych warunków. Dla przykładu, obecna w Tatrach i objęta w Polsce ochroną skalnica gronkowa (S. paniculata) o drobnych białych kwiatach posiada imponujące zdolności do płożenia się wzdłuż skalnych koryt i zatrzymywania wody przez długie okresy suszy.

Skalnice w zależności od gatunku bywają jednoroczne, dwuletnie oraz wieloletnie, przy czym w uprawie preferowane są przede wszystkim te ostatnie. Co do zasady rośliny przyjmują postać niewielkich darni o gęstej strukturze, sięgającej maksymalnie 30 cm na wysokość. Liście formują charakterystyczne rozety, spośród których wyrastają szypułki z kwiatami zebranymi w grona lub wiechy. Kwiaty są przy tym bardzo drobne, subtelne, ale dobrze widoczne dzięki kontrastującym z zielenią kolorom, najczęściej bieli, różu lub żółci. Najwcześniejsze skalnice zakwitają już wiosną, podczas gdy inne gatunki pokrywają się barwnymi kwiatami latem, a nawet jesienią.

Skalnice – wymagania glebowe

Skalnice jako górscy pionierzy nie wymagają klasycznej ziemi ogrodowej. Owszem doceniają przepuszczalność podłoża, które w przypadku większości gatunków nie powinno zalegać wodą, ale doskonale radzą sobie na odłamkach skalnych czy żwirze. Ponieważ w przyrodzie rosną zazwyczaj na wapiennych skałach, najbardziej sprzyja im odczyn neutralny lub zasadowy. Ogólna zasada mówi również, aby sadzić je na stanowiskach osłoniętych od wiatru i częściowo zacienionych, choć w tym przypadku preferencje poszczególnych gatunków są dość różne. Na przykład popularna ozdobna odmiana skalnicy Arendsa (S. x arendsii) preferuje lekko wilgotne podłoże w zacienionym miejscu, podczas gdy wspomniana wyżej skalnica gronkowa lepiej radzi sobie na słońcu. Warto wiedzieć, że bardziej kapryśne gatunki mogą wręcz wymagać żyznego, próchniczego podłoża, jak np. kwitnąca jesienią, bardzo elegancka skalnica Fortune’a (S. fortunei).

Sadzenie i uprawa skalnic

Skalnice instynktownie sadzone są w ogródkach skalnych i alpinariach, ale równie dobrze adaptują się do innych „trudnych” miejsc, np. między kamiennymi stopniami, na murkach czy skarpach. Mogą być ponadto uprawiane w donicach i klombach.

Aby sadzonka dobrze się zakorzeniła, warto zadbać o przygotowanie jej odpowiedniego podłoża, np. w postaci próchniczego substratu. Korzeni nie trzeba zakopywać głęboko – przykrywa się je jedynie lekko, ponieważ rozrastają się przede wszystkim do stron. Alternatywnie, rośliny można na wiosnę wysiewać w postaci nasion do skrzynek z ziemią i lekko docisnąć do podłoża. W tym wariancie siewki pikuje się, gdy osiągną kilka centymetrów, a po rozwoju liściowych rozet przesadza na docelowe miejsce w ogrodzie.
Niektóre gatunki skalnic należące do grupy poduchowych uprawiane są również powszechnie w inspektach i szklarniach, choć poradzą sobie również na zagonie. W przypadku uprawy w pojemnikach poleca się klasyczny substrat wymieszać z kamykami lub żwirem.

Po przekwitnięciu kwiatów skalnice mają czasem tendencję do obumierania w środku darni z powodu przesuszenia. W tym przypadku poleca się zasypać środkową część rośliny grubszym piaskiem, który zatrzyma wilgoć.

Skalnica rozłogowa, fot. shutterstock

Podlewanie i nawożenie skalnic

Ogólnie rzecz biorąc, skalnice nie lubią ani suszy, ani zalegającej wody – stąd w przyrodzie upodobały sobie odsłonięte górskie zbocza. Te, które wysadzone zostaną na słoneczne stanowisko, wymagają zazwyczaj regularnego podlewania w lecie, zwłaszcza w czasie upałów. Skalnice posadzone w cieniu radzą sobie zazwyczaj dość dobrze bez pomocy, ale wyjątkiem są okresy suszy. Najbardziej popularna w naszych ogrodach skalnica Arendsa powinna być podlewana jedynie w przypadku długotrwałego braku deszczu. Otoczenie darni korą mulczującą może dodatkowo zapobiegać nadmiernemu wysychaniu.

Nawożenie skalnic natomiast nie jest na ogół zalecane.

Rozmnażanie skalnic

Skalnice rosną dość szybko i tworzą spore kępy, które raz na jakiś czas wymagają odmłodzenia. Stąd, podział darni, jako najpopularniejsza metoda rozmnażania gatunków należących do rodzaju Saxifraga, jest wręcz wskazany. Dokonuje się go zazwyczaj na wiosnę, oddzielając łopatą kawałki darni i przesadzając je na inne miejsca. W ten sposób nie tylko zyskujemy nowe sadzonki, ale także zapobiegamy wspomnianemu wyżej obumieraniu środka darni.

Alternatywnie, skalnice da się również rozmnażać za pomocą nasion pozyskanych z dojrzałych torebek. Są one jednak bardzo drobne i wymagają stratyfikacji chłodnej, a więc przysposobienia do kiełkowania polegającego na ułożeniu ich na wilgotnym substracie i przetrzymywania w chłodzie. Generalnie, metoda ta jest dość pracochłonna, zaś otrzymane rośliny kwitną dopiero po 2-3 latach!

Ochrona skalnic

Odporność na zimno w przypadku skalnic różni się w zależności od gatunku. Większość dobrze znosi mrozy bez żadnej osłony, ale nie sprzyja im z kolei zimowa wilgoć. Odznaczająca się pięknie wybarwionymi liśćmi skalnica rozłogowa (S. stolonifera) jest na przykład dość wrażliwa na niskie temperatury i na ogół wymaga przykrycia gałęziami iglaków, liśćmi lub agrowłókniną. Ochrony wymagać mogą także niektóre odmiany skalnicy Arendsa czy kwitnąca na biało skalnica okrągłolistna (S. rotundifolia) o pięknych zielonych liściach.

Od wiosny do jesieni skalnice trapić mogą choroby wirusowe i grzybowe, związane przede wszystkim z nadmiarem wilgoci. Mowa zarówno o zgniliźnie korzeni, jak i rdzy atakującej liście. Dotknięte problemem części roślin należy jak najszybciej usunąć, jednocześnie likwidując źródło nadmiernej podaży wody, np. irygację czy niedostatek drenażu. Skalnice można również spryskiwać fungicydem lub wodą z sodą kuchenną. Ponadto rośliny padają okazyjnie ofiarą mszyc lub przędziorków i mogą wówczas wymagać specjalnego oprysku.

Skalnica rozłogowa, fot. shutterstock

Skalnice w ogrodzie

Zacienione skalniaki i miejsca pod płotami czy drzewami, w których przydałoby się trochę koloru, to idealne stanowiska dla uprawy skalnic. Ale ze względu na łatwość rozrostu rośliny można również wykorzystywać do obsadzania problematycznych stref ogrodu czy patio, gdzie inne gatunki nie miałyby szans się zakorzenić. Mowa na przykład o szczelinach między betonowymi elementami, wąskich pasach ziemi, pustawych klombach z drzewami czy krzewami, którym przydałby się barwny okraj, a także brzegach oczek wodnych. Niektóre gatunki, takie jak skalnica rozłogowa, mają wręcz zdolność do uroczego zwieszania się z murków czy podwyższonych zagonów, urozmaicając krajobraz.

Skalnice uprawiać można również na tarasach i balkonach jak kolorową ozdobę pod ścianą czy balustradą – pod warunkiem, że zapewnimy im ochroną przed wiatrem. Najwyższe kwiaty są na tyle urocze, że mogą być także ścinane jako element kompozycji bukietowych.

Fot. 4 Diagram przedstawiający korzyści z uprawy skalnic; opracowanie własne

Podsumowanie – które odmiany skalnic uprawiać?

Skalnice w ogródku czy na balkonie to wybór bezpieczny i niezobowiązujący. Rośliny same wpasowują się do krajobrazu, nie wymagając, poza okresowym podlewaniem i odmładzaniem, praktycznie żadnych zabiegów. Wybierając konkretną odmianę, warto jednak starać się dopasować indywidualne preferencje danej skalnicy do planowanej lokalizacji. Ogólnie najbardziej uniwersalna jest ogrodowa hybryda skalnica Arendsa, której poszczególne odmiany zachwycają kwiatami w barwach czerwieni („Peter Pan”, „Triumph”), różu („Bluttenteppich”) czy bieli („ Schneeteppich”). Bardzo uroczo prezentuje się również skalnica cienista (S. umbrosa), również występująca w formie mieszańców z wielobarwnymi kwiatami osiągającymi nawet 30 cm wysokości oraz równie wysoka skalnica naprzeciwlistna (S. oppositifolia) o atrakcyjnie dużych kwiatach. A to zaledwie zawężony wybór spośród olbrzymiej różnorodności, jaką charakteryzują się skalnice!

Bibliografia

1. Cambridge University Botanic Garden; “Saxifraga”; data dostępu: 2020-05-12
2. Eric G. DeChaine i in.; “On the Evolutionary and Biogeographic History of Saxifragasect. Trachyphyllum (Gaud.) Koch (Saxifragaceae Juss.)”; data dostępu: 2020-05-12
3. Bonnie L. Grant; “Saxifraga Plant Care – Tips For Growing Rockfoil Flowers Rockfoil”; data dostępu: 2020-05-12
4. Seasonal Gardening; “Saxifraga (Saxifrage)”; data dostępu: 2020-05-12
5. Alpine Garden Society; “Saxifraga”; data dostępu: 2020-05-12

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ