CPI to najszerzej znany i stosowany przez banki centralne wskaźnik, w którym wyrażany jest cel inflacyjny (w Polsce wynosi on 2,5 proc. ± 1 pkt proc.).
Na inflację trzeba jednak spojrzeć również poprzez wskaźnik tzw. inflacji bazowej, który oblicza się wyłączając z CPI ceny żywności i energii. Wynika to z faktu, że w branży żywnościowej i na rynku energetycznym często zdarzają się zaburzenia nazywane „szokami podażowymi”, które występują głównie na rynkach globalnych: zaistniałe na nich wzrosty lub spadki cen ropy naftowej albo pszenicy, cukru czy kawy mogą znacząco wpływać na kształtowanie się CPI w poszczególnych krajach, mimo iż w gospodarkach tych krajów nie ulega zmianie wewnętrzna presja popytowa. Może ona pozostawać na stabilnym poziomie, podczas gdy rosnące ceny energii lub żywności na rynku globalnym podnoszą krajowy CPI. I odwrotnie: spadające ceny energii i żywności na rynkach globalnych mogą obniżyć krajowy CPI nawet wtedy, gdy rośnie krajowa presja popytowa. W odróżnieniu od CPI wskaźnik inflacji bazowej można więc traktować jako uwolniony od wpływu zewnętrznych fluktuacji. Inflacja bazowa mocniej niż CPI odzwierciedla oddziaływanie czynników krajowych, w tym krajową presję inflacyjną.
Zobacz też: Stopy procentowe już nie wzrosną? To nie jest takie pewne
Fluktuacje CPI wynikające z gwałtownych, nieoczekiwanych zmian cen na globalnych rynkach żywności i energii nie poddają się bezpośredniemu oddziaływaniu polityki pieniężnej, a to może uzasadniać rozwiązanie problemu polegające po prostu na oczekiwaniu, aż „szok podażowy” wygaśnie. Inaczej wygląda kwestia reagowania na zmiany inflacji bazowej: polityka pieniężna jest bowiem w stanie wyhamowywać jej wzrost poprzez podwyżki referencyjnej stopy procentowej. A na odpowiednio głęboki spadek inflacji bazowej powinna reagować obniżkami owej stopy. Skuteczność takiej polityki wymaga trafnego przewidywania determinantów inflacji bazowej i dostosowania do tych przewidywań reakcji polityki pieniężnej (forward-looking approach), a także odpowiedniego ich rozłożenia w czasie.
Inflacja w Polsce. Przyczyny wzrostu
Inflacja bazowa w Polsce w grudniu 2022 roku wynosiła 11,5 proc., podczas gdy średnia w Unii Europejskiej była na poziomie 5,97 proc., a w samej strefie euro 5,2 proc. Te ogromne różnice w inflacji bazowej dowodzą, że polska polityka pieniężna była proinflacyjna. Te proinflacyjne błędy musiały zostać popełnione głównie w latach 2020–2021.
Jednak już w 2019 roku inflacja bazowa rosła wyraźnie z miesiąca na miesiąc (z 0,8 proc. w styczniu do 3,1 proc.w grudniu), a na koniec pierwszego kwartału 2020 roku sięgała 3,6 proc. W tym samym okresie występował podwyższony poziom CPI: 4,6 proc.na koniec pierwszego kwartału 2020 roku. Od kwietnia 2020 roku w kształtowaniu się obu wskaźników i ich wzajemnej relacji nastąpiła istotna zmiana: inflacja bazowa utrzymała poziom 3,6 proc., by w kolejnych miesiącach dalej się podnosić, natomiast CPI obniżył się do 3,4 proc., by w kolejnych miesiącach kontynuować spadki (do 2,4 proc.w grudniu 2020 roku). Tym samym doszło do ukształtowania się CPI poniżej inflacji bazowej, a przez kolejny blisko rok przewyższenie inflacji bazowej ponad CPI ulegało powiększeniu.
Przyczyn redukcji CPI na początku 2020 roku można upatrywać w wybuchu pandemii COVID-19 i spadku cen na rynkach globalnych. Cena ropy naftowej Brent z Morza Północnego obniżyła się w tamtym okresie z blisko 70 dolarów do nieco ponad 20 dolarów za baryłkę, cena buszla pszenicy wahała się w umiarkowanym przedziale 400-500 dolarów, a indeks cen żywności … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS