Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego ujawnia informacje o utracie prawa jego wykonywania przez daną osobę. A są to dane wrażliwe, dotyczące np. zdrowia psychicznego, nałogów, wyroków karnych i dyscyplinarnych. Rodzi to ryzyko stygmatyzacji, a także naraża te osoby na utrudnienia rozwoju ich ścieżki zawodowej. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministerstwa Zdrowia o rozważenie niezbędnych zmian legislacyjnych, MZ zapowiedział zmiany.
Interwencja Rzecznika Praw Obywatelskich
Resort po interwencji RPO zapowiada zmiany ustawy, polegające na wyłączeniu z Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego informacji o zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego i daty utraty uprawnienia do jego wykonywania wraz z podaniem przyczyny oraz informacji o tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności.
Kto w rejestrze?
Po analizie ustawy o niektórych zawodach medycznych RPO podjął działania zmierzające do ochrony prawa do prywatności i ochrony danych osobowych osób podlegających tym regulacjom i wystąpił do MZ o zmianę prawa.
Od jutra przedstawiciele niektórych zawodów medycznych będą mieli obowiązek wpisu do centralnego rejestru
Ustawa przewiduje m.in. utworzenie Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wpis do niego jest warunkiem dopuszczenia do wykonywania zawodu medycznego, jak: asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, profilaktyk, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.
Niekonstytucyjne zapisy ustawy
Już na etapie prac legislacyjnych zgłaszano uwagi co do niekonstytucyjności niektórych przepisów. Poprawki Senatu zostały odrzucone przez Sejm. Ustawa weszła w życie 26 marca 2024 r.
Senat przyjął ustawę o niektórych zawodach medycznych z poprawkami
Dostrzegając zastrzeżenia, prezydent złożył – w trybie kontroli następczej – wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności z konstytucją jej niektórych regulacji. Rzecznik Praw Obywatelskich przystąpił do tego postępowania trybunału i zgodził się z prezydentem, że regulacje ws. ujawnienia danych osobowych w rejestrze naruszają konstytucyjne prawo do prywatności i ochrony danych osobowych.
Inne wątpliwości
Z analizy ustawy i wniosku prezydenta wynika, że istnieją poważne wątpliwości co do konstytucyjności nie tylko zakwestionowanych już przepisów, ale także innych regulacji co do przetwarzania danych osobowych w rejestrze. Chodzi zarówno o zakres danych podlegających ujawnieniu w jawnym rejestrze, jak i kwestię przechowywania i usuwania z niego danych.
Rejestr obejmuje datę utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny. RPO zgodził się z prezydentem, że ujawnienie w rejestrze informacji, które odnoszą się do danych dotyczących zdrowia, orzeczeń karnych czy dyscyplinarnych nieograniczonej liczbie osób, stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Zakwestionowane regulacje stoją także w sprzeczności z przepisami rozporządzenia RODO.
Tych 15 grup zawodowych musi udzielić pierwszej pomocy
Informacja o utracie uprawnień
Zdaniem RPO już sama informacja o utracie uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego powoduje pośrednio ujawnienie informacji o przyczynach utraty prawa do wykonywania zawodu medycznego. Przyczyny utraty uprawnień są bowiem ograniczone do czterech wymienionych sytuacji – z których każda należy do tej sfery życia prywatnego podlegającej szczególnej ochronie. Informacje te nie podlegają usunięciu z rejestru (będą archiwizowane) – co pogłębia ingerencję w sferę życia prywatnego osób z rejestru.
W ocenie RPO sposób ukształtowania przepisu, który przewiduje możliwość wykreślenia z rejestru jedynie w przypadku zaistnienia negatywnych okoliczności, bez możliwości złożenia wniosku o wykreślenie z rejestru czy zrzeczenia się prawa do wykonywania zawodu medycznego, oznacza “nieuzasadnione zaniechanie ustawodawcze”.
W ocenie rzecznika taki sposób ukształtowania przepisów, na zasadzie arbitralności, bez możliwości usunięcia danych osobowych z rejestru, w przypadku niewykonywania zawodu medycznego z własnej woli, przy szerokim zakresie udostępnianych danych, budzi wątpliwości. Powstała luka prawna wymaga zatem interwencji ustawodawcy.
Weryfikacja osób z uprawnieniami do wykonywania zawodu
Udostępnienie informacji w rejestrze ma służyć możliwości weryfikacji osób wykonujących zawody medyczne przez pracodawców i pacjentów. Brak wpisu do rejestru uniemożliwia wykonywanie zawodu medycznego. A za nieuprawnione posługiwanie się tytułem zawodowym przewidziana jest odpowiedzialność karna.
Zdaniem rzecznika: biorąc więc pod uwagę, że ustawa przewiduje, iż jedynie osoby wpisane do rejestru mogą wykonywać zawód medyczny, a osoba pozbawiona prawa wykonywania zawodu medycznego zostaje z niego usunięta, informacja o wpisie do rejestru wydaje się przesłanką wystarczającą do potwierdzenia tożsamości osoby wykonującej zawód medyczny. Ujawnienie dodatkowych informacji odnoszących się do przyczyn utraty tego prawa, które należą do szczególnie chronionej sfery życia tych osób, wykracza więc poza zakres niezbędnych informacji, które mogą być udostępniane przez władze publiczne.
Brak ochrony danych osobowych
Ustawodawca nie przewidział żadnych gwarancji ochrony danych, takich jak np. ograniczony dostęp do danych, ograniczony czas ich przetwarzania. Udostępnienie informacji przy użyciu internetu powoduje zaś dodatkowo, że informacje te podlegają udostępnieniu nieograniczonej liczbie osób, co wiąże się jednocześnie z ryzykiem posłużenia się tymi danymi w innych celach niż związanych z interesem ogólnym. Rejestr ujawnia bowiem zarówno dane identyfikujące daną osobę, miejsce wykonywania zawodu medycznego, a także przyczyny utraty wykonywania tego prawa.
W ocenie rzecznika udostępnienie tak szerokiego zakresu danych, w tym danych identyfikujących wraz z danymi dotyczącymi zdrowia (np. zdrowia psychicznego, nałogów) oraz wyroków karnych i dyscyplinarnych w jednym miejscu rodzi ryzyko stygmatyzacji, a także naraża te osoby na utrudnienia rozwoju ich ścieżki zawodowej.
Ograniczenie prawa do prywatności
Ustawodawca w sposób nieproporcjonalny ograniczył prawo do prywatności osób wykonujących zawód medyczny, przewidując zbyt szeroki zakres ujawnionych w rejestrze publicznym informacji o osobach wykonujących zawód zaufania publicznego.
Rzecznik zwrócił się do minister Izabeli Leszczyny z prośbą o ustosunkowanie się do tych uwag oraz o rozważenie podjęcia działań w celu przeprowadzenia niezbędnych zmian legislacyjnych, tak aby opisany stan prawny dostosować do standardów wynikających z konstytucji.
Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia
Po zapoznaniu się z zastrzeżeniami RPO, ministerstwo poinformowało, że podjęło działania, aby zmienić przepisy. Proponowane zmiany polegają na wyłączeniu z katalogu danych i informacji gromadzonych w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, które są jawne:
- informacji o zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego,
- daty utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny,
- informacji o tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności w jego wykonywaniu.
Te zmiany zostały zawarte w obecnie procedowanym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw, który jest aktualnie na etapie uzgodnień i konsultacji publicznych
Źródła:
mat. pras. RPO
Autor: Zdzisława Górska-Nieć
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS