Recesja była i się skończyła. Teraz przed nami trudniejsze czasy

Po drugie wiadomo, że to recesja „nadzwyczajna”, wywołana koronawirusem i konieczną reakcją państwa na poważne zagrożenie zdrowotne. PKB spadł, bo przez cały kwiecień mieliśmy siedzieć w domu, a pół gospodarki było nieczynne. W związku z tym można ją traktować jako wydarzenie jednorazowe i niepowtarzalne. To daje nam komfort takiego dość pobłażliwego podejścia do najgorszych danych w historii. Dotyczą one przecież kwartału, który skończył się 30 czerwca, a mamy już połowę sierpnia, czyli połowę kolejnego kwartału. Absolutnie wszyscy ekonomiści są pewni, że w trzecim kwartale PKB nie spadnie, tylko wzrośnie (względem drugiego) z tego samego prostego powodu, przez który kwartał drugi był tak zły: w trzecim kwartale nie mamy żadnego lockdownu. Dane rok do roku będą na minusie zapewne jeszcze dość długo, ale definicja recesji mówi o spadkach PKB w ujęciu kwartał do kwartału, a w tym właśnie ujęciu w trzecim kwartale na pewno będzie wyraźne odbicie w górę. Oznacza to, że w momencie, w którym możemy oficjalnie ogłosić najgorszą recesję w dziejach, jest ona już za nami. Skończyła się półtora miesiąca temu. Dzisiaj w Polsce recesji już nie ma. Trwała od początku stycznia do końca czerwca.

Ale to oczywiście nie oznacza, że znikają problemy gospodarcze związane z koronawirusem. Tak właściwie dopiero teraz rozpoczyna się okres najtrudniejszy i jednocześnie najciekawszy. To, że PKB w drugim kwartale spadnie, było pewne. To, że odbije się w górę w trzecim kwartale, też jest pewne, ale dalej „pewnych” rzeczy już nie ma. Są głównie ważne znaki zapytania.

Polska gospodarka radzi sobie jak dotąd z koronawirusem zupełnie nie najgorzej w dużej mierze dzięki aktywnej i szczodrej polityce rządu, który uruchomił szereg tarcz antykryzysowych. Dzięki nim firmy raczej nie tracą płynności, a bezrobocie rośnie bardzo powoli. Dzięki temu początkowe uderzenie recesji związanej z COVID-19 nie przekształca się jak dotąd w głębszy i długotrwały kryzys. Ale niedługo rządowe programy pomocowe zaczną wygasać. Problem tymczasem nie znika – liczba zakażonych nie maleje, nadal nie ma na koronawirusa żadnego pewnego leku, ani szczepionki. Nadal istnieje więc spora niepewność, która z pewnością będzie hamować powrót do „normalnego” wzrostu gospodarczego. Za chwilę trzeba będzie podejmować polityczne decyzje o tym, czy przedłużać działanie tarcz, a więc także zadłużać państwo na kolejne dziesiątki, a może i setki miliardów złotych, czy może zrezygnować i zostawić firmy i konsumentów samym sobie.

Wtedy z kolei będziemy ryzykować scenariusz, w którym firmy nadal pełne obaw zaczną bardziej aktywnie niż dotąd zwalniać ludzi, tnąc koszty. Ludzie z kolei widząc wzrost bezrobocia, zaczną jeszcze bardziej niż dotąd wycofywać się z własną konsumpcją, próbując zwiększyć swoje oszczędności. Możemy więc w ten sposób wpędzić się sami w kolejną, tym razem już bardziej „zwyczajną” recesję związaną z większym wzrostem bezrobocia i spadkiem popytu na rynku. Wychodzenie z niej może być trudne, ponieważ sporą część arsenału, którym na takie okazje dysponuje państwo (np. obniżki stóp procentowych), już zużyli … czytaj dalej

Zgłoś naruszenie/Błąd