Puste miejsce przy stole. Wigilia bez babci i dziadka

Mogłoby być nas więcej. To są też śmierci covidowe.

– Rozstania bez pożegnań, odchodzenie w samotności… Część z nas zasiądzie do wigilijnego stołu z tym bólem, zwłaszcza ci, którym bliskich zabrał koronawirus. Część zasiądzie ze strachem, z obawami, niepewnością co dalej.

Nie da się wypełnić tej pustki, prawda?

– Od wielu lat podczas Wigilii towarzyszy nam telewizor i telefon komórkowy; odbierają wspólne świętowanie, śpiewanie kolęd, rozmowy, czasem drogocenne milczenie; tak nie powinno być. Ale technologia może pomóc w tworzeniu wspólnoty – zapewne połączymy się dzięki niej z naszymi bliskimi, którzy tym razem zostali w swoich domach. Odpowiadając na pani pytanie: na ból po stracie i na smutek nie ma uniwersalnych recept.

To czym się cieszyć?

– Że mimo wszystko jesteśmy na tym świecie. Że mamy jeszcze z kim siadać do stołu. Starsi ludzie już wiedzą, że życie przemija, mają świadomość jego kruchości; młodzi jeszcze nie. Wigilijny stół spotyka ze sobą młodych i starych – jedni przynoszą spokój, refleksję, drudzy radość. Nie można starym odbierać myślenia o przemijaniu, a młodym radości z tego dnia. Mogłabym i ja usiąść przy stole i zastanawiać się na ulotnością chwili i że jest mi już bliżej niż dalej, ale mam synów, którzy chcą się cieszyć z tego dnia, czekają na niego cały rok.

Inne znaczenie będzie miało też dodatkowe nakrycie na wigilijnym stole.

– Nie inne, może bardziej istotne. Przez lata wierzyliśmy, że jest to talerz dla zbłąkanego wędrowca, a przecież – tak było od stuleci – to nakrycie zostawiano dla zmarłych z naszych rodzin. Wracamy więc – zgadzam się, że to nagłe – do głębszych znaczeń symboli.