Pstrąg potokowy jest z pewnością bardzo urodziwą rybą. Uroku dodają mu ciemnie ciapki na bokach ciała. I uważam, że wcale nie jest brzydszy od innych, egzotycznych gatunków. W naszych szerokościach geograficznych zwierzęta przyjmują wszelakie odcienie szarości przyozdobione brązami, czernią, raczej ciemnymi barwami. Jednak ich doskonałe połączenie nadaje niezwykle pięknego oraz subtelnego wyglądu, a tak potrafi tylko natura!
- Pstrąg potokowy ‒ wygląd i tryb życia
- Troć czy pstrąg potokowy?
- Pstrąg potokowy i troć: nieoczekiwana zmiana miejsc
Pstrąg potokowy ‒ wygląd i tryb życia
Pstrąg potokowy (Salmo trutta fario) należy do rodziny łososiowatych i przeciętnie dorasta 60-80 cm długości ciała, a największe osobniki mogą ważyć nawet 13 kg. Przeważnie odławiane ryby osiągają masę w granicach 2-3 kg. Grzbiet oraz boki ciała są oliwkowo-ciemnobrązowe i coraz bardziej rozjaśniają się w stronę brzucha, gdzie przybierają niemalże złotą barwę. Najstarszy, znany badaczom pstrąg, dożył 18 lat.
Ryba występuje w rzekach zimnych o dobrze natlenowanej wodzie z szybkim nurtem, z kamienistym dnem. Naturalny zasięg występowania rozciąga się od Portugalii aż po Wołgę, z wyłączeniem cieplejszych części Europy, tj. Grecji oraz wysp na Morzu Śródziemnym. Dietę ma zmienną i zależy od wieku, pory roku, okresu w cyklu rozwojowym, jednak na każdym etapie życia zjada przede wszystkim pokarm pochodzenia zwierzęcego. Kiedy jest małą rybą w jego żołądku znajdują się głównie skorupiaki oraz larwy owadów, natomiast dorosłe osobniki polują już na inne ryby. Ale czy tylko? Owady także stanowią lwią część ich menu, zauważają włoscy ichtiolodzy. Co jednak należy odnotować, ryba ta poluje na ofiary żyjące pod wodą. Zwierzęta zamieszkujące przestrzeń około wodną mogą czuć się w miarę bezpiecznie nad zbiornikami, gdzie pod wodą żyją pstrągi potokowe. Ponieważ skład gatunkowy diety tych ryb jest zmienny w zależności od wielu czynników, także płciowych, również i o tym jesteśmy na ten moment w stanie coś więcej powiedzieć. Otóż okazuje się, że samce gustują w większej ilości gatunków niż samice. Mało tego – samce zjadały na ogół nieco większe ofiary niż samice. Poznanie składu diety pstrągów ma także inne, niezwykle ważne znaczenie. Dzięki temu dowiadujemy się wielu rzeczy na temat biotopów zamieszkiwanych przez te ryby. Ich ofiary to zwierzęta głównie występujące w czystych wodach, często zaliczane do tzw. bioindykatorów, czyli organizmów żywych o wąskiej tolerancji względem czynników środowiska w jakim im przyszło żyć. W zasadzie brak tychże wiąże się długofalowo z brakiem pstrągów potokowych, chociaż i to nie jest taka prosta sprawa, jak by nam się wydawało. Według niektórych badaczy, akurat ten gatunek potrafi dostosować się do warunków jakie ma zaserwowane, byle woda była bieżąca i dobrze utleniona.
Teraz rzecz o rozrodzie. Składa ikrę zazwyczaj w okresie od października do stycznia, chociaż i ten okres ulega wydłużeniu, wędrując w górę rzek płynąc pod prąd, podobnie z resztą, jak czynią to łososie. Kiedy już dopłynie tam, gdzie powinien, składa 1000-1500 czerwonych jajeczek w zagłębieniach wykopanych przez samice. Wokół składającej ikrę pojawia się mnóstwo samców, które następnie polewają je „mleczkiem”, a po tym akcie samica je zakopuje. Czasami jednak zasypuje jajeczka zbyt dużą warstwą podłoża, przez co wykluwający się narybek nie ma szans przebić się przezeń i niestety już na starcie ginie.
Troć czy pstrąg potokowy?
I to jest dobre pytanie, dla wszystkich tych, którzy chcą mieć jasną sytuacje. Aby zrozumieć na czym polega różnica, i czy rzeczywiście jest taka prosta, jakby to się z pozoru wydawało, zanurzmy się w meandry systematyki. Naukowa nazwa Salmo trutta odnosi się do troci atlantyckiej, czyli nominatywnego podgatunku z tego rodzaju. W przypadku tych ryb możemy jeszcze usłyszeć oprócz hasła pstrąg potokowy, inne określenie – troć wędrowna.
Obie te ryby uznawane są jedynie za różne formy tego samego gatunku. Mamy w tym wypadku do czynienia nawet nie z poszczególnymi podgatunkami, a jeszcze zupełnie inną jednostką systematyczną. Różnica polega na tym, że pstrąg potokowy to ryba zamieszkująca wody słodkie, w których żyje niemal cały roku, czasami wędrując na niezbyt dalekie odległości. Troć wędrowna z kolei, i uwaga tutaj użyję trudniejszego nieco terminu, jest zwierzęciem anadromicznym. Owszem jakby się ktoś uparł, to i pstrąga potokowego też można zaliczyć do tej kategorii, ale wcale nie jest do końca tak, jak się nam wydaje. Otóż gatunek anadromiczny to taki, który wędruje w górę rzeki, pod prąd, ale z wód słonych do słodkich. W wodach słonych wiedzie regularne życie, poza sezonem rozrodczym, a kiedy ten nadchodzi zaczyna się wędrówka do wód słodkich. Troć wędrowna także swoim wyglądem nieco różni się od pstrąga. Przede wszystkim może dorastać do 1 m, ma bardziej krępe ciało oraz grubszą, masywniejszą podstawę płetwy ogonowej i przybieraj nieco jaśniejszą barwę grzbietu. Plamki na bokach przybierają żółte obrzeżenie, a tego u pstrąga próżno szukać. Jak widać, nie bez znaczenia dla obu tych form jest funkcjonowanie w dwóch, różnych, zupełnie innych środowiskach. Niektórych naukowców skłania to, do traktowania co najmniej jak dwa różne podgatunki – pstrąga potokowego oraz troć wędrowną. I w zasadzie trudno się temu oprzeć, ponieważ ani ryby te ze sobą się nie krzyżują, ich wygląd jest różny, funkcjonują w zupełnie innych biotopach, a także różna jest ich ekologia oraz biologia. W tym miejscu powinniśmy na chwilę przystanąć i postawić kolejne pytanie. Czy gdyby wprowadzić troć wędrowną do środowiska pstrąga potokowego i na odwrót, jak będą zachowywały się te zwierzęta?
Pstrąg potokowy i troć: nieoczekiwana zmiana miejsc
Wiem, pewnie myśleliście, że odpowiem na powyższe pytanie. Otóż nie, bowiem nie znalazłem takich publikacji, które mówiłyby o tym zjawisku. Nie znalazłem również informacji, czy ktoś próbował przeprowadzić taki eksperyment. Z pewnością byłoby to ciekawe. Ale zejdźmy może na ziemię, a nawet pod wodę, by poszukać odpowiedzi na jeszcze inne pytania, bardzo ważne. Pstrąg potokowy to ryba, której występowanie na danym terenie zależy w dużej mierze od stanu habitatu. Najlepiej, by ten był jak najbardziej naturalny, jak najmniej zmieniony. Każda zapora wiąże się z uniemożliwieniem wędrówki, a co za tym idzie ograniczeniem rozrodu. Zwolnienie nurtu rzek, spiętrzanie ich również ma niebagatelne znaczenie dla organizmów stanowiących podstawę diety tej ryby. To ulega ogromnej zmianie, a co za tym idzie, ryb zaczyna ubywać. Nie mają co jeść, trudno im o miejsce do rozrodu, kanibalizm występuje coraz częściej i dlatego narybek notuje ogromne straty. Przeżywają tylko najbardziej sprytne osobniki. Jednak są i takie miejsca, w których pstrągi nie odnajdują się w ogóle, a mają jak najbardziej naturalny charakter oraz czystą dobrze utlenioną wodę. Przykładem takiego stanowiska jest Mały Staw w Karkonoszach. Według badaczy zajmujących się tamtejszą populacją pstrąga potokowego w zbiorniku zwierzęta mają stosunkowo mało pożywienia, co z kolei skutkuje niezbyt dobrą kondycją ryb. Najwięcej jest tam osobników w wieku 4-5 lat, a przeciętna długość życia wynosi 7 lat. Nie dość, że mało jedzenia, to jeszcze pstrągi muszą uporać się z pasożytami, a tych nie brakuje. Ryby z Małego Stawu wykazują bardzo wysoką podatność na zarażenia i, co ciekawe, wśród badanych osobników określono tylko dwa gatunki pasożytów reprezentujące przywry oraz kolcogłowy.
Czy mamy przed sobą przykład ewolucyjnych praw Darwina w praktyce? Jestem ciekaw jak potoczy się historia pstrąga potokowego oraz płoci. Czy dalej tylko pozostaną „formami”, a może różnice pójdą o wiele dalej? Aby tego się dowiedzieć, należy chronić pstrąga, bo ten nie ma z nami lekko. Zapory wodne, regulacje rzek, robienie z nich kanałów, to nie sprzyja nikomu, a pstrągowi potokowemu zwłaszcza.
Bibliografia
- Montori A., Tierno De Figueroa J. M., Santos X. 2006. ; “The Diet of the Brown Trout Salmo trutta (L.) during the Reproductive Period: Size-Related and Sexual Effects. ”; International Review of Hydrobiology, 91(5), 438–450.;
- Salavatian M., Gholiev Z., Aliev A., Abassi K. 2011. ; “Feeding behavior of brown trout, Salmo trutta fario, during spawning season in four rivers of Lar National Park, Iran. ”; Caspian Journal of Environmental Sciences, 9(2), pp. 223-233.;
- Witkowski A., Popiołek M., Błachuta J., Kusznierz J., Kotusz J. 2008. ; “The brown trout Salmo trutta m. fario L. from lake Mały Staw (Giant Mts., SW Poland) – a biological and parasitological survey. ”; Opera Corcontica. 45. 151-161.;
- Vismara R., Azzellino A., Bosi R., Crosa G., Gentili G. 2001. ; “Habitat suitability curves for brown trout (Salmo trutta fario L.) in the River Adda, Northern Italy: comparing univariate and multivariate approaches. ”; Regulated Rivers: Research & Management, 17(1), 37–50.;
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS