Mało jest ludzi całkowicie odpornych na czar jabłoni, gruszy czy czereśni zdobiących ogród. Ukwiecone na wiosnę, nadają krajobrazowi iście bajkowy klimat i aromatyzują powietrze wokół całego domu, zaś latem zapewniają słodkie płody na wyciągnięcie ręki. Owoce z własnego ogródka to zaś nie tylko witaminy bez rolniczej chemii, ale także olbrzymia satysfakcja i oszczędność finansowa. Drzewo owocowe nie wystarczy jednak tylko posadzić – bez odpowiedniego cięcia płody mogą być bardzo osłabione albo nawet żadne…
- Czemu służy cięcie drzew owocowych?
- Kiedy należy przeprowadzić zabieg?
- Jak przeprowadza się cięcie zimowe?
- Cięcie letnie, czyli korygowanie korony
- Cięcie interwencyjne a cięcie odmładzające
- Technika cięcia
- Pielęgnacja po cięciu
- Specyfika poszczególnych gatunków drzew owocowych
- Podsumowanie, czyli o czym należy pamiętać przycinając drzewa owocowe
Czemu służy cięcie drzew owocowych?
W zależności od wieku drzewka podcinanie gałęzi może mieć różne cele. W ciągu pierwszych trzech lat od posadzenia prowadzi się zwykle cięcie formujące służące uzyskaniu pożądanego kształtu korony i pobudzeniu pędów do intensywnego wzrostu. W kolejnych latach mówimy już o cięciu prześwietlającym, czyli regulacji korony pozwalającej zoptymalizować owocowanie, odmłodzić drzewo i zwiększyć ilość światła dochodzącego do pączków. Zabiegi te łączy się czasem z przyginaniem gałęzi, a więc próbą zmiany kierunku ich wzrostu za pomocą obciążenia lub specjalnych klamerek. Ogólnie rzecz biorąc, regularne cięcie w długim okresie daje zwiększenie liczby i rozmiaru owoców, a nierzadko także ich wybarwienia, a ponadto chroni przed chorobami i szkodnikami, które czyhają na wszelkie oznaki słabości drzewa.
Kiedy należy przeprowadzić zabieg?
Ogólna zasada mówi, że drzewa owocowe przycinać można dwa razy do roku – w okresie spoczynku oraz latem, czyli w okresie wegetacyjnym. W realiach kalendarzowych oznacza to najczęściej przełom lutego i marca (czasami nawet grudzień!), a następnie lipiec, sierpień lub wrzesień. Tak naprawdę jednak doświadczeni sadownicy wiedzą, że idealna pora cięcia zależy od klimatu panującego w danym zakątku kraju oraz pogody w danym roku. Bywa, że odłożenie lub przyśpieszenie cięcia o dwa tygodnie ma duże znaczenie dla sukcesu całej operacji. Sam dzień cięcia również nie może być wybrany przypadkowo – temperatura powinna utrzymywać się powyżej 0 stopni C, a niebo powinno być bezchmurne i nie grożące deszczem.
Jak przeprowadza się cięcie zimowe?
Aby zdecydować się na cięcie zimą, należy mieć pewność, że wielkie mrozy już nie powrócą – temperatura po zabiegu nie powinna spadać poniżej -8 stopni C. Najwcześniej można zacząć przycinać drzewa, które są bardziej odporne na niskie temperatury, a więc jabłonie i grusze. Dopiero w dalszej kolejności można zabrać się za śliwy, morele, brzoskwinie i nektaryny, o ile są jeszcze dość młode. Starsze drzewa pestkowe, a także wiśnie i czereśnie przycina się najczęściej już tylko latem. Zimowe cięcie ma przede wszystkim za zadanie uformować koronę i pozbyć się starych konarów, a także pobudzić pędy do wzrostu.
Cięcie letnie, czyli korygowanie korony
Po
rozpoczęciu okresu wegetacyjnego drzewa owocowe intensywnie się
rozwijają, a w ich koronach pokazują się nowe pędy. Na jabłoniach i
gruszach mogą mieć one różne długości, przy czym kwiaty
i owoce pojawiają się częściej na krótkopędach. Długie, pionowe pędy
nazywane są potocznie „wilkami” i wymagają usunięcia, aby nie zacieniać
dojrzewających owoców. Podobna sytuacja ma miejsce ze śliwą, na której
zgiętych gałęziach często pojawiają się zupełnie niepotrzebne pionowe
pędy.
Latem pozbyć się należy również pędów rosnących ukośnie,
które zagęszczają koronę i utrudniają owocowanie. Cięcie letnie nie
powinno być jednak zbyt radykalne – część „wilków” i mniej efektywnych
pędów należy pozostawić na drzewie aż do przyszłej wiosny. Wybierając termin zabiegu, należy unikać wyjątkowych upałów i bardzo silnego nasłonecznienia, które mogłyby zaszkodzić skaleczonemu drzewu.
Cięcie interwencyjne a cięcie odmładzające
Sadownicy pojawiają się czasem w ogrodzie z sekatorem poza określonym grafikiem cięcia drzew owocowych. Zdarzają się bowiem sytuacje, kiedy wymagana jest natychmiastowa interwencja, mogąca decydować o zdrowiu i przyszłości całego drzewa. Mowa tu przede wszystkim o chorobach, zwłaszcza pochodzenia grzybowego, które szybko się rozprzestrzeniają i nie powstrzymane na czas będą „zarażać” dalsze gałęzie. Wyraźnie chore części drzewa usuwa się więc od razu (a potem pali!), a zabieg ten warto połączyć z chemicznym leczeniem lub prewencją. Natychmiastowego cięcia wymagają także pędy uszkodzone w wyniku burzy, gradu czy wiatru – są one niepotrzebnym obciążeniem dla rośliny.
Na starych drzewach owocowych przeprowadza się również tzw. cięcie odmładzające, które ma miejsce najczęściej zimą lub po zebraniu owoców. Mowa o bardzo radykalnym skróceniu starych konarów i pędów, które słabo owocują i nie wytwarzają już nowych przyrostków. Jest to procedura mocno obciążająca drzewo, więc powinna być wykonywana przez specjalistę lub z zachowaniem wysokiego poziomu ostrożności i umiaru.
Technika cięcia
Przed rozpoczęciem cięcia należy upewnić się, że mamy ostre i czyste narzędzia – do mniejszych gałęzi starczy klasyczny sekator, do starszych wymagana będzie piła.
Młode drzewa należy przycinać inaczej niż starsze. Główny pęd, zwany przewodnikiem, bywa pozbawiony pędów bocznych i aby pobudzić ich wzrost, należy przyciąć przewodnik do wysokości ok. 90 cm nad ziemią. W przypadków rozgałęzionych już młodych drzewek usuwa się wszystkie pędy rosnące do wysokości pół metra nad ziemią oraz część górnych. Pozostawić należy od 3 do 5 pędów rozkładających się wokół przewodnika, a całość warto lekko skrócić.
U starszych drzew cięcie zaczyna się od usuwania grubych konarów, które zasłaniają światło lub powodują, że korona jest zbyt wysoka, co utrudnia zbiory i pielęgnację. Ciąć należy tuż za zgrubieniem nasady i zaczynać zawsze od dołu, dochodząc do środka. W dalszej kolejności tniemy konar od góry. Dopiero po tym radykalnym zabiegu można przejść do usuwania ukośnych, krzyżujących się i rosnących do środka korony mniejszych gałęzi i pędów. Tnie się zwykle kilka milimetrów nad pąkiem, który powinien być zwrócony w kierunku pożądanego wzrostu nowych pędów – nigdy odwrotnie! Samo cięcie musi proste, czyste i zdecydowane oraz utrzymane pod kątem.
Pielęgnacja po cięciu
Tak jak człowiek po interwencji chirurgicznej, tak i drzewo wymaga odpowiedniego opatrzenia ran. W miejsca po cięciu mogą się bowiem łatwo dostać choroby, które doprowadzą do szybkiego zniszczenia całej rośliny, choćby rak. W sklepach ogrodniczych jest wiele preparatów przeznaczonych do smarowania ran po cięciu – najbardziej rozpowszechnionym jest Funaben. Jabłonie smaruje się czasem także białą farbą emulsyjną z dodatkiem środka przeciwgrzybiczego, a drzewa pestkowe cenią sobie również dodatek Miedzianu. Sumienność w opatrywaniu ran w korze prowadzi do ich szybszego wygojenia i ograniczenia ryzyka infekcji.
Specyfika poszczególnych gatunków drzew owocowych
Choć ogólne zasady cięcia są uniwersalne dla wszystkich drzew owocowych rosnących w naszym klimacie, poszczególne gatunki, a nawet ich pojedyncze odmiany, miewają bardziej zindywidualizowane potrzeby. W przypadku jabłoni i gruszy ważne jest obniżanie całej korony, która może szybko stać się zbyt wysoka oraz usuwanie wspomnianych już „wilków”. Czereśnie przycina się jedynie sporadycznie – w zależności od potrzeby – i wyłącznie latem.
Nieco inaczej sytuacja wygląda z wiśniami, które potrzebują zasadniczego i regularnego cięcia. Owoce pojawiają się głównie na najmłodszych pędach, dlatego trzeba stymulować ich wzrost podcinając co roku wszystkie pędy na 2-3 oczka. Wycinać należy również gałęzie kierujące się ku ziemi. Śliwy i morele należy natomiast przycinać z rozwagą i umiarem, skupiając się na pędach krzyżujących się oraz rosnących do środka korony. Polecane jest również skracanie wierzchołków. Brzoskwinie w Polsce uprawa się trudno, bo drzewa nie lubią chłodów, ale śmiałkowie z cieplejszych regionów powinni co roku przycinać starsze pędy do zaledwie 1 cm, a z zeszłorocznych usuwać jedynie ułamane czy uszkodzone końce – to na nich pojawią się bowiem owoce.
Podsumowanie, czyli o czym należy pamiętać przycinając drzewa owocowe
Wbrew pozorom każdy z nas może pozwolić sobie na drzewo owocowe, które będzie cieszyć całą rodzinę swoim wyglądem i płodami. W przypadku wątpliwości warto do cięcia zatrudnić specjalistę, który pokaże jak to robić w przyszłości. Odważni i samodzielni ogrodnicy poradzą sobie jednak bez problemów, o ile będą się wystrzegać najczęstszych błędów. Należą do nich przede wszystkim nieprawidłowy okres cięcia, zbyt silne przerzedzenie drzewa oraz stosowanie tępych i brudnych narzędzi, a także sekatorów przeznaczonych do suchych gałęzi. I choć samo cięcie nie oznacza jeszcze urodzaju, bo drzewa owocowe są bardzo wrażliwe na kapryśne powroty zimy, jest to zdecydowanie najlepszy sposób, aby zapewnić przydomowemu sadowi najlepsze szanse na rozwój. Nowoczesne odmiany jabłoni, grusz czy wiśni miewają przy tym bardziej kompaktowe kształty i rozmiary i są bardziej odporne na choroby i szkodniki – takie okazy mogą być ozdobą nawet małego, miejskiego ogrodu!
Bibliografia
- “https://www.starkbros.com/growing-guide/article/successful-tree-pruning”; data dostępu: 2018-05-28
- “https://abecedazahrady.dama.cz/clanek/postupujete-spravne-pri-zimnim-rezu-ovocnych-stromu”; data dostępu: 2018-05-28
- “http://cesonoma.ucanr.edu/files/27164.pdf”; data dostępu: 2018-05-28
- “https://medium.com/@ConceptsApp/a-guide-to-pruning-fruit-trees-6c7cb46259a1”; data dostępu: 2018-05-28
- “https://abecedazahrady.dama.cz/clanek/rez-ovocnych-stromu–kdy-ktere-a-jak”; data dostępu: 2018-05-28
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS