Przez wiele lat płoccy lekarze zabiegali, aby aparat rentgenowski był także w naszym mieście. Udało się to osiągnąć dopiero…

Pierwsze udokumentowane medyczne zastosowanie promieni rentgenowskich odbyło się w Wiedniu pod koniec stycznia 1896 r. Prześwietlono wówczas ramię pacjenta po postrzale, lokalizując kulę, co znacznie ułatwiło przebieg operacji. Pierwszy radiogram stawu łokciowego rozstrzygający o braku złamania kości wykonali lekarze Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

“Czy widział pan już moją prywatną galerię?” – pyta w “Czarodziejskiej górze” doktor Behrens, pociągając za ramię “przed rząd czarnych szkieł, poza którymi zapalił światło elektryczne. Wówczas rozjaśniły się – wystąpiły na nich obrazy. Hans Castorp ujrzał członki ludzkie: ręce, nogi, rzepki kolanowe, podudzia i uda, ramiona i części miednicy. Ale okrągłe kształty tych ułamków żywego ciała ludzkiego były tylko schematyczne i miały niewyraźne kontury; jak mgła, jak blada poświata niepewnie otaczały swoje jasno, precyzyjnie i ostro występujące jądro – szkielet. (…) Pożyteczna lekcja poglądowa dla młodych ludzi. Anatomia świetlna…”.

“Zrobiliśmy początek, a z czasem przyjdą nowe odkrycia” – odpowiadał skromnie Wilhelm Roentgen na pytanie, czy uda się sfotografować również narządy wewnętrzne. I przyszły. Profesor Andrzej Urbanik, kierujący Zakładem Diagnostyki Obrazowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, szacuje, że nawet 80 proc. wszystkich rozpoznań jest stawianych na podstawie badań radiologicznych lub przez nie potwierdzanych, a w medycynie urazowej czy neurochirurgii nie można wyobrazić sobie bez nich żadnego odpowiedzialnego działania. Mimo to problemem jest takie wykonywanie tomografii, rezonansów, angiografii, PET-ów i innych technik obrazowych, w tym hybrydowych, daleko doskonalszych od pierwszego zdjęcia RTG, aby nie narażać chorych na nadmierne promieniowanie.

Przez wiele lat płoccy lekarze zabiegali u rosyjskiego gubernatora, aby aparat rentgenowski był także w naszym mieście. Udało się to osiągnąć dopiero w 1911 r. Wacławowi Piaseckiemu, interniście ze Szpitala Świętej Trójcy. W ten sposób, po 15 latach od triumfalnego pokazu z wykładem Wilhelma Roentgena na zamku w Berlinie, wykonano pierwsze zdjęcie płocczanina. Prawdopodobnie było to RTG klatki piersiowej. Tak jak dzisiaj, gdy udoskonalona technika pozwala na opisanie zmian płucnych w przebiegu zakażenia koronawirusem, pokazując ponadczasowość wynalazku z Würzburga.

Jarosław Wanecki, lekarz, prezes Płockiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru