Przewodnik po świętokrzyskich rezerwatach leśnych. Propozycje przyrodniczych wypraw na ferie (zdjęcia)

Paweł Kosin z Nadleśnictwa Daleszyce przygotował przewodnik po świętokrzyskich rezerwatach leśnych. W ten sposób, w czasie ferii zimowych – wobec trwającej pandemii i związanych z tym ograniczonych możliwości – leśnicy dołączają do środowisk propagujących wyprawy „tutaj”, czyli odkrywanie najbliższej okolicy.

-Okazuje się, że również w lasach nie brakuje miejsc wartych odwiedzenia – przekonuje Paweł Kosin. -Tym razem przedstawiamy propozycje wypraw do lasu z terenu sześciu nadleśnictw Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Puszcza Świętokrzyska”.

Przez Puszczę Świętokrzyską… (rezerwat Cisów im. prof. Zygmunta Czubińskiego/ Nadleśnictwo Daleszyce)

Rezerwat Cisów im. prof. Zygmunta Czubińskiego utworzony został w 1970 roku. Obejmuje on drzewostany o charakterze zbliżonym do naturalnego i pierwotnego, jakie dominowały przed wiekami w Górach Świętokrzyskich.

W całości składa się ze starodrzewi mieszanych, w których dominują jodły, buki, modrzewie, dęby oraz graby. Najstarsze drzewa – buki i modrzewie mają ok 200 lat i imponują wymiarami.

W rezerwacie wzrok przyciągają również parowy i wąwozy oraz płynące ich dnem okresowe strumyki.

Nazwa rezerwatu nawiązuje do leżącej nieopodal miejscowości, w której rosły i nadal rosną liczne cisy, w tym okazy pomnikowe. W samym rezerwacie cisów nie stwierdzono.

Przez rezerwat, Nadleśnictwo Daleszyce – gospodarz terenu, poprowadziło leśną, przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną im. Wybranieckich.

Do rezerwatu najłatwiej dotrzeć od miejscowości Cisów Pasieka, gdzie można zostawić samochód na składnicy drewna i po dosłownie 200-metrowym spacerze dotrzeć do granic rezerwatu. Do rezerwatu doprowadzi nas również niebieski szlak z Chęcin do Łagowa, który wiedzie skrajem rezerwatu.

Po rozsypanych 500 mln lat temu głazach… (rezerwat Szczytniak/ Nadleśnictwo Łagów)

Mówiąc gołoborze większość myśli – Święty Krzyż lub Łysica, warto jednak wiedzieć, że dosłownie 10 kilometrów, w linii prostej, od Łyśca znajduje się nie mniej imponujące rumowisko skalne.

Na zboczu góry Szczytniak w Paśmie Jeleniowskim, na terenie Nadleśnictwa Łagów, znajduje się gołoborze, na które możemy dotrzeć szlakami turystycznymi – czerwonym, Głównym Szlakiem Świętokrzyskim z Gołoszyc do Kuźniaków, od którego na szczycie Szczytniaka należy zboczyć o ok 200 m lub czarnym od miejscowości Skoszyn.

Rumowisko głazów piaskowca kwarcytowego urzeka swą surowością, ale dostrzec można na nim postępującą sukcesję naturalną. Co istotne, w przeciwieństwie do gołoborza na Św. Krzyżu, można tu legalnie wejść na rumowisko.

Rezerwat Szczytniak jest też leśnym rezerwatem z charakterystyczną dla Gór Świętokrzyskich szatą roślinną – otaczają go drzewostany jodłowo-bukowe.

Z wizytą u św. Rozalii (rezerwat Perzowa Góra/ Nadleśnictwo Kielce)

Rezerwat Perzowa Góra to niewątpliwie jedno z najpiękniejszych miejsc nie tylko na terenie Nadleśnictwa Kielce, ale i w świętokrzyskich lasach. Szczyt Perzowej usiany jest blokami czerwonego piaskowca triasowego zwanego tumlińskim. Cały obiekt znajduje się w otoczeniu malowniczego lasu, przez który wiedzie ścieżka z ułatwiającymi poruszanie się schodami i drewnianymi podestami, wiodąca na szczyt góry z najefektowniejszymi utworami skalnymi.

W najwyższej części muru skalnego znajduje się grota (częściowo sztucznie powiększona), w której jak głosi miejscowa tradycja już od czasów Kazimierza Wielkiego znajduje się kaplica Św. Rozalii.

Rezerwat znajduje się pomiędzy miejscowościami Hucisko i Kuźniaki w gminie Strawczyn. Przez rezerwat przebiega czerwony – Głównym Szlak Świętokrzyski, ale najłatwiej dotrzeć tu z Huciska, gdzie można zostawić samochód na niewielkim parkingu przy lesie.

Przez bramę do piekła, Piekła Dalejowskiego… (pomnik przyrody Brama Piekielna/ Nadleśnictwo Suchedniów)

Zdecydowanie jedna z najbardziej charakterystycznych formacji skalnych w regionie znajduje się w sercu Lasów Suchedniowskich, nieopodal rezerwatu Dalejów. Charakterystycznie ułożone bloki piaskowców triasowych tworzą swoistą bramę.

Czy powstała tylko na skutek działania lądolodu, czy pomógł przed lat człowiek, rozsądzić już nie sposób, pewnym jednak jest, że od lat obiekt fascynuje i od 1952 roku objęty jest ochroną, jako pomnik przyrody nieożywionej. Brama Piekielna jest oddalona o ok. kilometra od mających podobną geologiczną genezę wychodni zwanych Piekłem Dalejowskim.

Do Bramy Piekielnej najłatwiej dotrzeć zielonym szlakiem turystycznym wiodącym z Bliżyna do Zagnańska lub tzw. szlakiem piekielnym.

Ku śródleśnemu jeziorku… (Rezerwat Barcza/ Nadleśnictwo Zagnańsk)

Zdecydowanie najbardziej malownicze jeziorko leśne w regionie znajduje się w rezerwacie Barcza na terenie Nadleśnictwa Zagnańsk. I choć nie jest naturalnym – powstało w wyrobisku piasku kwarcytowego, to wspaniale komponuje się z otaczającym lasem i skarpą wyrobiska. Zbiornik nazywany jest przez miejscowych Baryłą. W najgłębszych miejscach jeziorko ma nawet 20 metrów głębokości!

Cały rezerwat ma powierzchnię 15 hektarów i skrywa, o czym nie wszyscy wiedzą, jeszcze dwa mniejsze zbiorniki wodne nazywane Byk i Rampa.

Najłatwiej dotrzeć do rezerwatu zjeżdżając z trasy krajowej E77 w miejscowości Barcza na drogę techniczną i zostawić samochód przy metalowej bramie, a następnie spacerkiem ok 300 metrów drogą leśną. Do rezerwatu dotrzemy również wędrując żółtym szlakiem z Barczy na Bukową Górę.

Gdzie odpoczywał cygański tabor… (pomnik przyrody Cygańska Kapa/ Nadleśnictwo Skarżysko)

Grupa bloków tworzących piaskowcowy uskok skalny, z charakterystycznymi okapami, od lat fascynuje wędrowców przemierzających Lasy Siekierzyńskie. Według przekazów, pod skałkami chronić mieli się wędrujący Cyganie, a także powstańcy z oddziału Langiewicza i partyzanci od Ponurego. Pewnie więcej w tym lokalnej legendy, faktem jednak, że niedaleko spod Cygańskiej Kapy i na Polanę Langiewicza i na Wykus…

Cygańska Kapa to pomnik przyrody nieożywionej, który ten status zyskał ponad 30 lat temu wraz z innym, nieopodal położonym, ale w głębi lasu, zgrupowaniem skałek zwanych Biały Kamień.

Do Cygańskiej Kapy najłatwiej dotrzeć od drogi prowadzącej z Wąchocka do Bodzentyna, samochodem jednak dotrzemy jedynie do skrzyżowania tej drogi powiatowej z drogą leśną zwaną Zuzelanką, w którą skręcamy by pokonać ją kilkunastominutowym spacerem. Tą samą drogą leśną można dotrzeć tu także od strony Mostek i Parszowa. Przy Cygańskiej Kapie przebiega też szlak rowerowy.

fot. Paweł Kosin