MATERIAŁ POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY ZE ZWIĄZKIEM MIAST POLSKICH
W ramach projektu Pilotaż Centrum Wsparcia Doradczego*
Związek Miast Polskich wsparł przygotowanie strategii terytorialnych dla 38
samorządowych partnerstw z całego kraju. Dla dwóch z nich: partnerstwa powiatu
szczecineckiego i partnerstwa powiatu kolbuszowskiego, autorzy badania
stworzyli model struktury funkcjonalno-przestrzennej obejmujący analizy
uwarunkowań przestrzennych oraz pożądane kierunki rozwoju przestrzennego.
Analizy zagospodarowania i sposobu funkcjonowania tych
powiatów wskazują na daleko idące różnice w sposobie użytkowania przestrzeni.
Wystarczy spojrzenie na zdjęcia satelitarne: szczecineckie to obszar rozległych
lasów, jezior i wielkoobszarowych gospodarstw rolnych, kolbuszowskie zachwyca z
kolei mozaiką wąskich, różnobarwnych pól tworzących charakterystyczne pasiaste
wzory, nawiązujące do ukształtowania terenu.
Jednak różnice sięgają znacznie głębiej. Szczecineckie
położone jest peryferyjnie, na skraju województwa zachodniopomorskiego. Na
terenie powiatu obok Szczecinka – miasta średniej wielkości – są jeszcze 3
niewielkie miasteczka, a ludność miejska stanowi aż dwie trzecie mieszkańców
powiatu. Szczecinek posiada mocną pozycję ośrodka subregionalnego. Szczecin i
inne ośrodki regionalne: Bydgoszcz, Poznań czy Trójmiasto, są odległe, a na
dojazd do nich potrzeba ok. dwóch, trzech godzin.
W kolbuszowskim jest tylko jedno małe miasto – Kolbuszowa,
której ludność stanowi ok. 15 proc. mieszkańców powiatu. W bliskim otoczeniu
powiatu funkcjonuje zaś wianuszek miast średniej wielkości: Stalowa Wola,
Tarnobrzeg, Mielec i Dębica oraz stolica województwa podkarpackiego Rzeszów.
Miasta te kuszą szeroką ofertą usług, zapewniają również dostęp do atrakcyjnych
miejsc pracy. Co ważne, do wszystkich można dostać się w 30–45 minut, co nie
wyklucza nawet codziennych dojazdów.
Najbardziej znaczące różnice pomiędzy omawianymi
partnerstwami można jednak zauważyć w sposobie kształtowania zabudowy. Widać to
doskonale na ilustracji nr 1, porównującej archiwalne i współczesne mapy
Barwic, miasteczka z powiatu szczecineckiego oraz Hadykówki, z typową dla
powiatu kolbuszowskiego zabudową wiejską.
Szczecineckie charakteryzuje się zwartymi układami w formie
małych miasteczek lub osiedli folwarcznych, które powstały na przestrzeni
wieków i w znacznym stopniu zachowały się do dzisiaj. Barwice (niespełna 4 tys.
mieszkańców), podobnie jak pozostałe miejscowości powiatu szczecineckiego, są
żywymi przykładami tzw. miasta 15-minutowego. Oznacza to, że do wszystkich
ważnych z punktu widzenia mieszkańców obiektów można dostać się w czasie
15-minutowego spaceru. Zabudowę Barwic można opisać okręgiem o promieniu 1 km.
W kolbuszowskim dominuje z kolei zabudowa zagrodowa, w
formie oddalonych od drogi długich ciągów zagród (tzw. zabudowa łańcuchowa), od
których odchodzą wąskie pasy pól. Na mapach widać zmiany, jakie nastąpiły i
nadal następują w wyniku żywiołowego, praktycznie niekontrolowanego procesu
powstawania wtórnej zabudowy o bardzo niskiej intensywności. Wieś Hadykówka
(ok. 800 mieszkańców, czyli pięć razy mniej niż Barwice) rozciągnięta jest na
długości przekraczającej 2 km.
Różnice struktur osadniczych widać na mapach analizujących
zwartość zabudowy (ilustracja nr 2). Kolorem czerwonym oznaczono obszary
zwartej zabudowy, tj. takiej, w której odległości pomiędzy budynkami nie
przekraczają 50 m. Pokazano minimalne okręgi otaczające tak wyznaczone obszary.
Obie mapy są w tej samej skali. W kolbuszowskim zabudowa jest dużo bardziej
rozluźniona, a różnice są szczególnie widoczne przy porównaniu ośrodków
stołecznych. Szczecinek (ok. 40 tys. mieszkańców) rozciąga się wzdłuż jeziora
na przestrzeni 6 km, a czterokrotnie mniejsza Kolbuszowa (9 tys. mieszkańców)
na przestrzeni 8 km.
Skupienie zabudowy przekłada się na możliwości i koszty
objęcia jej infrastrukturą techniczną. W powiecie szczecineckim prawie 85 proc.
ludności korzysta z kanalizacji sanitarnej, przy niespełna 40 km sieci na 100
km kw. Wskaźnik skanalizowania jest wyższy niż średnia w województwie, która
jest z kolei wyższa niż średnia w kraju. W powiecie kolbuszowskim z kanalizacji
korzysta nieco ponad 60 proc. mieszkańców przy ponad 100 km sieci na 100 km kw.
To poniżej średniej w województwie, która jest niższa niż krajowa (ilustracja
nr 3). Podobnie wygląda sytuacja z dostępem do pozostałych mediów.
Nie inaczej jest z dostępnością infrastruktury społecznej. W
powiecie szczecineckim 61 proc. mieszkańców mieszka w zasięgu 15 mi … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS