„Przedawnienie” przewinienia zawodowego lekarza. 3 do 5 lat. Kiedy dłużej?

Przewinienie zawodowe lekarza – naruszenie etyki zawodowej. Przedawnia się po 3 – 5 lat od popełnienia czynu. Ewentualne przestępstwo może wydłużyć ten okres. O szczegółach istotnych dla lekarzy w cyklu #okiemprawnika piszą Miłosz Bagiński-Żyta, oraz Amelia Konieczna – Bagińska, radcowie prawni z Kancelarii Radców Prawnych Amelia Konieczna-Bagińska, Miłosz Bagiński-Żyta s.c.

1. Członkowie izb lekarskich podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza (odpowiadają więc za „przewinienia zawodowe”).
2. Ustanie karalności przewinienia zawodowego wyklucza wszczęcie postępowania
   w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza i stanowi podstawę umorzenia postępowania już wszczętego.
3. „Przedawniają się” dopuszczalność wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej (z upływem trzech lat od chwili popełnienia czynu) oraz dopuszczalność ukarania (z upływem pięciu lat od czasu popełnienia czynu). Podane terminy są zasadniczymi. Okres „przedawnienia” ulega „wydłużeniu”, jeżeli przewinienie zawodowe stanowi jednocześnie przestępstwo (karalność ustaje wraz z ustaniem karalności przestępstwa).
4. Zdaniem Sądu Najwyższego ustalenie, że przewinienie zawodowe jest równocześnie przestępstwem może nastąpić wyłącznie prawomocnym wyrokiem skazującym lub prawomocnym wyrokiem warunkowo umarzającym postępowanie karne.

Przewinienia zawodowe ulegają „przedawnieniu” zarówno w odniesieniu do dopuszczalności „ścigania” przewinienia zawodowego, jak również w kontekście ustania jego karalności.
Okres „przedawnienia” przewinienia zawodowego ulega niestety „wydłużeniu”, gdy przewinienie zawodowe stanowi jednocześnie przestępstwo. W konsekwencji „dłużej” rzecznik odpowiedzialności zawodowej może „ścigać” przewinienie zawodowe, a właściwie, de facto, obwinionego lekarza.

Przewinienie zawodowe lekarza, czym jest?

Przewinieniem zawodowym jest naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza[1]. Przewinienie zawodowe może wyczerpywać znamiona przestępstwa i jest to okoliczność „niebagatelna” – nie dość, że może wpłynąć na surowość orzeczonej kary, to powoduje również „wydłużenie” okresu „przedawnienia” przewinienia zawodowego.

Kiedy przedawnia się przewinienie zawodowe lekarza?

„Przedawnienie” przewinienia zawodowego ustawodawca normuje w art. 64 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich. Na gruncie tego przepisu rozróżniamy: „przedawnienie ścigania”, rozumiane jako niedopuszczalność wszczęcia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy – następuje

• z upływem trzech lat od chwili popełnienia czynu,

• oraz „przedawnienie karalności”, rozumiane jako niedopuszczalność ukarania
  za przewinienie dyscyplinarne, następujące z upływem pięciu lat od czasu popełnienia czynu.

Tak brzmi zasada ogólna. Ulega ona jednak „modyfikacji”, polegającej na „wydłużeniu” okresu „przedawnienia” przewinienia zawodowego – w wypadku, kiedy przewinienie zawodowe stanowi jednocześnie przestępstwo. Wówczas ustanie karalności przewinienia zawodowego następuje nie wcześniej niż ustanie karalności przestępstwa[2].

Chcąc ustalić okres, po którego upływie ustanie karalność przestępstwa, a przez to także karalność przewinienia zawodowego, należy sięgnąć po art. 101 i n. ustawy z 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny. Stosownie bowiem do art. 112 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich, w sprawach tą ustawą nieuregulowanych do postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy rozdziałów I-III („Zasady odpowiedzialności karnej”, „Formy popełnienia przestępstwa”, „Wyłączenie odpowiedzialności karnej”) i art. 53 (zawierającego tak zwane „dyrektywy wymiaru kary”).

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej a postępowanie karne

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy toczy się niezależnie od ewentualnego postępowania karnego, niemniej może zostać przez organ zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego, o ile jego wynik może mieć wpływ na rozstrzygnięcie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy[3].

Mówimy o tym nie bez powodu. Sąd Najwyższy już kilkukrotnie kategorycznie przyjął, że podstawą ustalenia w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy, gdy przewinienie zawodowe stanowi jednocześnie przestępstwo, może być jedynie prawomocny wyrok sądu powszechnego, skazujący za przestępstwo, którego znamiona są zawarte w zarzuconym przewinieniu zawodowym[4]. Skutek tożsamy co prawomocny wyrok skazujący wywołuje również prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne[5].

Innymi słowy, sąd lekarski nie jest władny ustalić, że przewinienie zawodowe wyczerpuje znamiona przestępstwa dopóty, dopóki przestępstwo nie zostanie prawomocnie ustalone. Wpływ prawomocnego ustalenia przestępstwa wywołuje skutek polegający na „wydłużeniu” okresu „przedawnienia” przewinienia zawodowego, co „aktualizuje” celowość zawieszenia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej do czasu ukończenia postępowania karnego, na co wprost zwrócił Sąd Najwyższy, stwierdzając: „… możliwość [zawieszenia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy – przyp. autorów] przekształca się w obowiązek, kiedy to od wyniku postępowania karnego wprost uzależnione jest obliczenie okresu przedawnienia deliktu dyscyplinarnego…”[6]

Przewinienie zawodowe, jaka kara?

Zasygnalizowaliśmy już, że prawomocne ustalenie, gdy przewinienie zawodowe stanowi jednocześnie przestępstwo przedkłada się na okres „przedawnienia” przewinienia zawodowego (ten okres „ulega wydłużeniu” w stosunku do zasadniczego). Zwróćmy jeszcze uwagę na drugi, bardzo istotny aspekt – mianowicie, „przedawnienie” przewinienia zawodowego powoduje, że wszczęcie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy staje się niedopuszczalne[7]. Okoliczność, że przewinienie zawodowe jest równocześnie przestępstwem może mieć znaczenie także przy wymiarze orzekanej przez sąd lekarski kary. Z przywołanego poprzednio odesłania z art. 112 pkt 2 ustawy o izbach lekarskich w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy znajduje odpowiednie zastosowanie art. 53 Kodeksu karnego, zawierający tak zwane „sądowe dyrektywy wymiaru kary”. Wypada spostrzec, że sąd wprawdzie wymierza karę według swojego uznania, ale jest obowiązany uwzględnić przy tym:

• stopień społecznej („korporacyjnej”)[8] szkodliwości czynu,
• okoliczności obciążające i łagodzące (wyliczone w art. 53 § 2a-2e Kodeksu karnego),
• prewencję ogólną i indywidualną,
• oraz iż dolegliwość kary nie może przekraczać stopnia winy.

„Sąd lekarski wymierzając karę lekarzowi lub lekarzowi dentyście zobowiązany jest, obok wszechstronnej oceny stopnia społecznej szkodliwości przypisanego obwinionemu przewinienia zawodowego, uwzględnić generalne dyrektywy wymiaru kary. Dopiero wówczas będzie możliwe orzeczenie kary w takiej postaci i w takim rozmiarze, że kara ta będzie współmierna do stopnia zawinienia i ustalonych okoliczności obciążających oraz łagodzących, jak też będzie stanowiła dla obwinionego realną dolegliwość, realizującą wymogi indywidualnego oddziaływania, a także funkcje kary przewidziane w ramach prewencji generalnej”[9].

Przez kolejność wyliczenia kar z art. 83 ust. 1 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich zachowano „gradację” – od kary najłagodniejszej po najsurowszą[10].

[1] Art. 53 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich.

[2] Art. 64 ust. 4 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich.

[3] Art. 54 ustawy z 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich.

[4] Zob. zwłaszcza: wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 2021, sygn. I KK 190/20; wyrok Sądu Najwyższego
z 9 września 2013, sygn. SDI 26/13; wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2019, sygn. I KK 13/18.

[5] Tak – Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 13 stycznia 2019, sygn. I KK 25/19. Zob. także: uchwała Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2008 roku, sygn. SNO 20/08.

[6] Zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 29 września 2015, sygn. SDI 33/15.

[7] Art. 63 pkt 4 ustawy z 9 grudnia 2009 o izbach lekarskich.

[8] O „korporacyjnej” szkodliwości czynu będącego przewinieniem zawodowym – zob.: wyrok Sądu Najwyższego z 3 listopada 2016 roku, sygn. SDI 64/16.

[9] Uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 29 maja 2018 roku, sygn. SDI 14/18.

[10] Wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 2016 roku, sygn. SDI 31/16.

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ