Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – obowiązki biegłych rewidentów

Przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa AML – ang. Anti-Money Laundering) nie są jednoznaczne. W związku z tym PIBR, w dwóch pismach (ze stycznia i lipca 2020 r.), zwróciła się do Ministerstwa Finansów z prośbą o udzielenie wyjaśnień.

Departament Informacji Finansowej potwierdził w piśmie z 10 września 2020 r. (znak: IF10.050.3.2020), że instytucją obowiązaną są biegli rewidenci wykonujący zawód jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą we własnym imieniu i na własny rachunek, ale także firmy audytorskie, które współpracują z biegłymi rewidentami w formach przewidzianych w ustawie o biegłych rewidentach.

Potwierdzono ponadto, że obowiązki jako instytucji obowiązanych powstają w związku z wykonywaniem działalności biegłych rewidentów, czyli podczas:

1. wykonywania czynności rewizji finansowej,
2. świadczenia usług atestacyjnych innych niż czynności rewizji finansowej, niezastrzeżonych do wykonywania przez biegłych rewidentów,
3. świadczenia usług pokrewnych

– zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu. Obowiązki nie powstają w przypadku świadczenia innych usług jak np. prowadzenia szkoleń, czy przygotowania w ramach doradztwa dla klienta narzędzi w formie arkuszy Excel.

Wyjaśniono również – w odniesieniu do oceny ryzyka i rozpoznawania ryzyka – iż biegli rewidenci, co do zasady, należą do kategorii instytucji obowiązanych narażonych w mniejszym stopniu na ryzyko prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. W związku z tym przygotowanie oceny ryzyka może być przeprowadzone na podstawie czynników ryzyka odnoszących się do: klientów, państw lub obszarów geograficznych, produktów, usług transakcji lub kanałów ich dostaw, z uwzględnieniem analizy czynników ryzyka. Należy jednak mieć na uwadze, że wskazany katalog nie jest katalogiem zamkniętym. Odnosząc się do realizacji obowiązku rozpoznania ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną oraz oceny ryzyka Departament nie zgłosił zastrzeżeń do podejścia zaproponowanego przez PIBR.

Pierwsze pismo PIBR z pytaniami dotyczącymi ustawy AML dostępne jest tutaj, drugie z kolejnymi pytaniami – tutaj.
Z odpowiedzią MF można zapoznać się tutaj.

GIIF przypomina o obowiązkach wynikających z ustawy AML

Warto przypomnieć, że w czerwcu 2020 r. Generalny Inspektor Informacji Finansowej przekazał PIBR pismo przypominające biegłym rewidentom o wybranych obowiązkach wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

W wyniku kontroli w instytucjach pozafinansowych GIIF identyfikuje bardzo wiele nieprawidłowości. W celu ich wyeliminowania przypomina o obowiązkach obejmujących:

• Ocenę ryzyka, z podkreśleniem, że przeprowadzenie takiej oceny jest jednym z kluczowych obowiązków, który determinuje kolejne działania, m.in. dotyczące procesów i kształtu wewnętrznych procedur czy też zakresu i sposobu stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Ocena powinna określać ryzyko, na jakie jest narażona dana instytucja obowiązana.
• Rozpoznanie ryzyka związanego ze stosunkami gospodarczymi lub transakcją okazjonalną oraz ocenienie jego poziomu. GIIF wskazuje na częsty błąd polegający na zestawieniu ze sobą tego obowiązku oraz obowiązku wskazanego powyżej.
• Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego w zakresie i z intensywnością uwzględniającymi rozpoznane ryzyko związane ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną. Wszystkie środki bezpieczeństwa finansowego muszą zostać zastosowane, poza wyjątkiem określonym w art. 38 ustawy. Modyfikacjom może podlegać jedynie ich intensywność i, w zależności od ryzyka, zakres. W przypadku gdy instytucja obowiązana nie może zastosować jednego ze środków bezpieczeństwa finansowego bardzo istotne jest to, że:
  • nie nawiązuje stosunków gospodarczych,
  • nie przeprowadza transakcji okazjonalnej,
  • nie przeprowadza transakcji za pośrednictwem rachunku bankowego,
  • rozwiązuje stosunki gospodarcze.
• Zawiadomienie GIIF o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie to nie wymaga od instytucji obowiązanej wskazywania konkretnych transakcji (jeśli instytucja obowiązana nie posiada o nich wiedzy), pozwala na opisanie całokształtu działalności oraz współistniejących okoliczności, które razem mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa.
• Stosowanie szczególnych środków ograniczających wobec osób i podmiotów. Biegli rewidenci są zobligowani do weryfikacji swoich klientów na wskazanych listach sankcyjnych. Dlatego uzasadnione jest również określenie sposobu realizacji tego obowiązku w wewnętrznej procedurze. W przypadku wątpliwości GIIF zachęca do wysyłania pytań na dedykowaną skrzynkę mailową: [email protected].
• Zapewnienie udziału osób wykonujących obowiązki związane z AML w programach szkoleniowych. Dotyczy to także instytucji obowiązanych będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. GIIF nadmienia, że cały czas funkcjonuje bezpłatny kurs e-learningowy pt. „Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu”, który pozwala na realizację tego obowiązku.

Pismo GIIF udostępniamy tutaj.

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes