,,Prognoza postawiona faktem” – felieton Andrzeja Sokólskiego

 W jakim stopniu nastąpi zniszczenie witalności poszczególnych państw i czy jej potencjał da się w możliwie krótkim czasie odbudować? Gdzie będzie to możliwe, a gdzie nastąpi to z dużymi trudnościami i po długim czasie? Jak w tym rankingu odbudowy uplasuje się nasz kraj? Czy zdołamy wrócić na ścieżkę widocznego, udokumentowanego ekonomicznymi wskaźnikami, rozwoju z okresu przed pandemią, gdy  wskazywały one na to, że wreszcie gospodarka weszła w fazę wzrostową i jest na kursie mocno wstępującym na coraz wyższe poziomy w poszczególnych branżach? Czy w tym postpandemicznym  horyzoncie naszej polityki  społecznej będzie wciąż miejsce dla licznych programów socjalnych, które pochłaniają miliardy budżetowych złotówek? Czy będzie miejsce na dotychczasowe tendencje i regulacje fiskalne zakładające systematyczny wzrost płacy minimalnej, emerytur, świadczeń opiekuńczych itd.? Krótko mówiąc jaki stan najważniejszych aspektów naszego życia odziedziczymy po tym niespodziewanym gościu , destrukcyjnym przybyszu , który niczym jakiś ponury żniwiarz z horroru przeorał i wywrócił do góry nogami cały nasz dotychczasowy świat?

REKLAMA

REKLAMA

REKLAMA

Solidna odpowiedź na te pytania musi być siłą rzeczy wielowarstwowa ze względu na złożoność zagadnienia, ale i tak będzie miała charakter prognozy. Właściwie jedno jest pewne: regeneracja wszystkich funkcji i możliwości, jakie miało państwo i jakie mieliśmy my, jego obywatele, przed inwazją wirusa Covid-19 na naszą cywilizację, zależna jest od tego, jakie działania podjęliśmy w toku walki z tymże wirusem, aby zmniejszać bądź niwelować zniszczenia, które siał wokół w czasie trwania pandemii oraz od tego, jak duże środki będziemy mogli zastosować do tej regeneracji i odbudowy  w czasie, gdy już 70% naszego społeczeństwa otrzyma szczepionkę i pandemia wreszcie minie.  Natomiast stan, w jakim będzie nasze państwo i jego wyjściowy potencjał na dzień rozpoczęcia tej postpandemicznej odnowy zależy od tego, w jakiej kondycji przejdą i przetrwają to horendum poszczególne branże gospodarki  i zawodowe grupy społeczne. Oczywiście , w zależności od typu geografii ekonomicznej danego regionu, są to różne grupy zawodowe i różne są także uwarunkowania prowadzenia ich zawodowej działalności. Jeżeli chodzi o województwo Mazowieckie czy powiat Płoński, to największą liczebnie, a więc grupą o dużej wadze społecznej są rolnicy.

Spróbujmy więc znaleźć jakieś podstawy do prognozy zawodowej wydolności  tej grupy społecznej na czas po pandemii, ocenić  szanse producentów rolnych na, w miarę bezpieczne, przejście przez nich tej  egzystencjonalnej zapaści w oparciu o działania i środki, dające w tym okresie mocne branżowe wsparcie.  Od razu trzeba powiedzieć , że rząd zastosował na tym etapie szeroki wachlarz   działań  i trudno tutaj je wszystkie wymienić,  ale przytoczę kilka, które dobrze ilustrują założenie warunkujące możliwe maksymalne zachowanie wydolności gospodarstw o różnym profilu produkcji rolnej.                

W grudniu 2020 został zrealizowany finalnie rządowy program  pomocowy adresowany do rolników szczególnie dotkniętych kryzysem Covid-19.  Beneficjentami tego programu, realizowanego przez ARiMR, tylko  w powiecie Płońskim zostało ok. 1400 rolników na ogólną liczbę 7400 osób prowadzących działalność rolniczą,  co stanowi  około 19% całej  grupy zawodowej na tym terenie.  Program był dostosowany do profilu produkcyjnego właściwie każdego gospodarstwa rolnego i przewidywał m.in. od 5100 zł. do 20200 zł. dopłaty do hodowli bydła domowego, w zależności od wielkości utrzymywanego stada. Były tu także dopłaty do trzody chlewnej w wysokości od 4900 zł. do 23800 zł. przy liczebności stada od 21 szt. do 201 szt. w gospodarstwie oraz pomoc przeznaczona dla hodowców drobiu, owiec, kóz czy np. producentów roślin ozdobnych w tunelach lub szklarniach w wysokości do 30000 zł. Generalnie realizacja wszystkich działań wsparcia, wprowadzanych  w ramach Programu Rozwoju Terenów Wiejskich, została przyspieszona, a poszczególne programy,  zmodyfikowane pod kątem zagrożeń, płynących ze strony  Covid-19. Mamy tu więc np. program  ,,Inwestycje Odtwarzające Potencjał Produkcji Rolnej”, gdzie kwota możliwa do uzyskania na ten cel wynosiła do 300000 zł. , program  ,, Modernizacja Gospodarstw Rolnych” – kwota dofinansowania do 200000 zł. , następnie program ,, Wspieranie Małych Gospodarstw Rolnych” o tzw. żywotności ekonomicznej do 13000 Euro – tutaj kwota pomocy w formie premii 60000 zł. (tylko w pow. Płońskim skorzystało z niej 130 rolników) , program ,,Inwestycje Zapobiegające Zniszczeniu Potencjału Produkcji Rolnej” – dofinansowanie w wysokości do 100000 zł. , program ,,Premie na Rozpoczęcie Działalności Poza Rolniczej ‘’ – dofinansowanie od 150000 do 250000 zł. czy też program ,, Rozwój  Przedsiębiorczości i Usług Rolniczych’’ – dofinansowanie do 5000000 zł. Duża liczba młodych osób skorzystała z programu ,,Premia dla Młodych Rolników’’ oraz ,,Wsparcie Inwestycji w Przetwarzanie Produktów Rolnych, Obrót Nimi i Ich Rozwój’’, gdzie kwoty, na które podpisano umowy w obu programach wyniosły w skali kraju 2,2 mld. zł. i 2,8 mld. zł. Łącznie na te i wiele innych działań pomocowych w tym sektorze gospodarki rząd R.P. przeznaczył w 2020r.ok. 17mld. zł, a należy pamiętać, że 36% tej kwoty to środki krajowe. Nawet niwelowanie strat z powodu klęsk żywiołowych odbywało się w 2020r. za sprawą interwencji rządowych w trybie ekstraordynaryjnych usprawnień : po wyczerpaniu się środków z puli pomocy ,,De minimis’’, rząd znalazł środki, by zapewnić należną pomoc poszkodowanym rolnikom i tylko w powiecie płońskim skorzystało z tego rozwiązania 719 rolników, a uzyskana dla nich rekompensata wyniosła 4,5 mln. zł.  Wszystkie straty z tytułu klęsk klimatycznych zostały tym samym w naszym powiecie, bądź to na gruncie ,,Pomocy publicznej’’, bądź pomocy ,,De minimis’’, czy wreszcie wskutek interwencji rządu, w łącznej liczbie 2940 przypadków i kwocie prawie 17 mln. zł., zrekompensowane zgodnie z procedurami obowiązującymi w ARiMR oraz w KRUS

Do licznych branżowych regulacji, których wymiar i znaczenie obrazują chociażby te przytoczone tu powyżej, dochodzą oczywiście korzystne rozwiązania  przynoszone przez kolejne rządowe tarcze. Znów posłużę się kilkoma przykładami. Rolnik pozostający w kwarantannie z tytułu podejrzenia choroby Covid-19 otrzymuje 50% minimalnego wynagrodzenia tj. obecnie 1400 zł. W przypadku stwierdzenia infekcji wirusem Covid-19 przysługuje mu zasiłek chorobowy w wysokości 15zł. za każdy dzień choroby. W przypadku zamknięcia szkoły lub przedszkola do której/którego uczęszcza dziecko rolnika, będące w wieku do lat 8 lub do lat 16 z orzeczeniem o niepełnosprawności, jednemu z rodziców przysługuje zasiłek opiekuńczy w wysokości 32,41 zł. za każdy dzień opieki nad dzieckiem. Zasiłek ten aktualnie jest i był, z przerwami, wypłacany za okres od 31 marca 2020r do 31 stycznia 2021r. i tylko w powiecie płońskim udzielono  ok. 1500 takich płatności. Powyższe świadczenia realizowane są przez KRUS.

Duży wpływ na potencjał ekonomiczny całej społeczności producentów rolnych ma fakt prowadzenia przez nich dodatkowej, pozarolniczej działalności gospodarczej. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników daje taką możliwość, pod warunkiem opłacania dodatkowej składki na funduszu emerytalno-rentowym w KRUS w wysokości 291 zł. (a więc bardzo atrakcyjnej) na kwartał. Oczywiście podnosi to w sposób znaczący kondycję finansową poszczególnych gospodarstw, a mamy ich, tzn. takich  z zarejestrowaną w nich fakultatywną firmą, w powiecie płońskim ok. 600, czyli prawie 9% branżowej populacji.   Obecnie osoby prowadzące taką działalność mogą skorzystać, jak zresztą,  wszyscy inni prowadzący własny biznes,  np. z 5000 zł. bezzwrotnej pożyczki, np. z 1300 zł. otrzymywanych przez kolejne 3 miesiące przy spadku o 30% dochodu w dwóch porównywanych miesiącach rok do roku lub 17400 zł. przy spadku tegoż dochodu o 50%. Jeżeli natomiast rolnik jest również pracodawcą w swojej pozarolniczej firmie, to otrzymuje dopłatę do wynagrodzenia dla swojego pracownika w wysokości do 50% jego poborów brutto i do 30%  kosztów jego ubezpieczenia w ZUS. Przy wysokości minimalnego wynagrodzenia brutto w kwocie 2600 zł. w ubiegłym roku (od 01.01.2021r to już 2800 zł.) takie  dofinansowanie wynosiło 1523 zł. Jak widać ze statystyki wpisów do CE i DG , te korzystne uwarunkowania pozwalają zachować stan liczbowy, prowadzonych działalności gospodarczych na terenach wiejskich. Bronią się one skutecznie przed kryzysem, gdyż liczba zlikwidowanych i zawieszonych firm o różnych profilach wg. PKD w 2020 roku wynosiła 44, a w 2019 roku  42, jest to więc praktycznie ten sam poziom naturalnej rotacji w istnieniu i funkcjonowaniu firm. Jeśli zauważymy przy tym, że w tym trudnym roku, 2020, wydano w KRUS 70 decyzji dla nowo  założonych firm w naszym powiecie oraz skonstatujemy fakt, że nasi powiatowi plantatorzy owoców miękkich zatrudnili  i zgłosili w tym czasie do ubezpieczenia w KRUS prawie 13000  pracowników ze ,,wschodu’’, rozwijając tym samym własne gospodarstwa i powiększając areał tych wysoko opłacalnych upraw, prowadzonych już  w prawie  2 tys. gospodarstw, to perspektywy utrzymania odpowiedniego potencjału branży, do czasu wygaśnięcia pandemii, wydają się realne. W tym miejscu  należy dodać, że pracownicy ci, jako obcokrajowcy,  zastali przetestowani pod kątem obecności koronawirusa Covid-19  przez specjalne jednostki Wojsk Obrony Terytorialnej Kraju  ,,dowodzone ‘’ w tej operacji przez KRUS, gdyż to ona zorganizowała i następnie koordynowała tą ważną dla bezpieczeństwa naszego  państwa akcję. Dobrze rokuje również nieduży, bo 3,2% -owy, spadek PKB w 2020r. (Niemcy mają 5%), niski 6,3% poziom bezrobocia (drugi, najlepszy w UE po Czechach), a przede wszystkim 7% wzrost eksportu polskich produktów rolnych. Wzrost ten jest zresztą w dużym stopniu pochodną korzystnych cen rodzimych produktów, a utrzymanie ich na konkurencyjnym poziomie jest m.in. skutkiem regulacji zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych , stanowiącej o nieopodatkowaniu  dochodów uzyskanych ze sprzedaży płodów rolnych wytworzonych we własnym gospodarstwie. Również rozliczanie podatku VAT ( Rolnik może wystawiać faktury VAT przy sprzedaży swoich produktów, wystarczy odpowiedni wpis do rejestru w US) sprzyja utrzymaniu tego korzystnego  poziomu cen , gdyż produkty rolne mają 8% i 5% stopę tego podatku (np. truskawki  8%) , a produkty po stronie kosztów produkcji są obłożone 23% stawką (np. paliwa).  Jest  więc  możliwa do odzyskania, po rozliczeniu, kwota wynikająca z różnicy tych stawek podatkowych.

Te przykładowe, przytoczone powyżej elementy obrazujące politykę rządu, w której priorytetem jest bezpieczne przejście przez pandemię  poszczególnych grup społecznych, to twardo realizowany scenariusz. Jak widać realizowany z dużym skutkiem praktycznym. Wszyscy jesteśmy w nim uczniami doświadczenia, którego nie mogliśmy mieć wcześniej. Oczywiście zawsze znajdą się ludzie  stosujący tu retorykę agresywnej negacji, ustawicznego sekowania rządu we wszystkim i za wszystko, tak powiedzmy dla zasady. Ale w kontekście  tak głęboko egzystencjonalnym dla całego narodu  to po prostu płytkie i brzydkie, zarówno intelektualnie jak i moralnie. Bo prowadzona  przez rząd polityka ratowania nas wszystkich przed śmiertelnym zagrożeniem, to nie jakiś fasadowy, dekoracyjny ornament, ale mocny i trwały fundament, na którym mają stanąć wszystkie procesy odbudowy potencjału państwa, by można było w pełni wykorzystać idące w setki miliardów złotych środki z wynegocjowanego właśnie przez Premiera  Morawieckiego Europejskiego Funduszu Odbudowy.

Andrzej Sokólski

Zgłoś naruszenie/Błąd