Jeśli spojrzeć na nowoczesne leczenie endometriozy jak na wyścig to w Polsce wciąż oglądamy plecy innych zawodników. Mamy sporo do nadrobienia – podkreśla w rozmowie z Polityką Zdrowotną dr hab. n. med. Filip A. Dąbrowski, prof. CMKP, specjalista ginekologii onkologicznej, położnictwa i ginekologii, ordynator Klinicznego Oddziału Położnictwa i Ginekologii im. prof. Romualda Dębskiego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie.
Anna Ginał: Podejście do endometriozy zmieniło się radykalnie. Od „taka pani uroda” do rzetelnych rozmów o tym, jak pomóc pacjentkom cierpiącym z tego powodu.
prof. F. Dąbrowski: Endometrioza z choroby ukrytej i wykluczonej, stała się mainstremowa i modna. Powstały organizacje skupiające pacjentki, zainteresowali się nią lekarze i przedstawiciele mediów. Niestety, sama chęć nie wystarcza w medycynie do prowadzenia prawidłowego leczenia. Przez ostatnie lata bardzo wiele dowiedzieliśmy się o tej chorobie, ale wiedza ta nie dotarła „pod strzechy” wielu gabinetów i oddziałów.
Czy możemy powiedzieć, jak nowocześnie podejść do pacjentki z endometriozą?
W 2021 roku, czyli pełne trzy lata temu, opublikowano aktualizację rekomendacji ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embriology) – największego światowego towarzystwa naukowego zajmującego się endometriozą. Wprowadziły one zasadniczą zmianę w podejściu do diagnozowania i leczenia tej choroby.
Endometrioza – tajemnicza i bolesna choroba
Jak zatem powinna wyglądać diagnostyka w kierunku endometriozy?
Podkreślono brak konieczności uzyskania potwierdzenia histopatologicznego. Kobiety o typowym wywiadzie, dolegliwościach i obrazie w badaniach dodatkowych (USG lub ewentualnie MRI) mogą podjąć nowoczesne leczenie, bez przechodzenia przez etap operacji i inwazyjnego pobierania wycinków. Pozwala to na szybsze rozpoczęcie leczenia, także tego objętego refundacją – obecnie opóźnienie to przeciętnie wynosi od pięciu do siedmiu lat. Lat oczekiwania, bólu i niepewności. Dodatkowo, w przypadkach wątpliwych mogą nam pomóc nieinwazyjne testy jak oznaczanie genu FUT4 w bioptacie endometrium – innowacyjna metoda opracowana przez polskich naukowców!
Czym jest takie nowoczesne podejście w leczeniu, czym powinno się charakteryzować?
Współczesne rekomendacje skupiają się na określeniu potrzeb zdrowotnych kobiety. A te potrzeby są różne, w zależności od wieku i sytuacji życiowej pacjentki. Nie ma tygodnia, żeby nie zgłosiła się trzydziestokilkuletnia dziewczyna, której 15-20 lat temu usunięto bezobjawową torbiel endometrialną, obecnie zmagającą się z problemem niepłodności pogłębionej okołooperacyjnym uszkodzeniem jajnika. Dziś wiemy, że niewielkie zmiany, poniżej 5-6 cm powinniśmy pozostawić w obserwacji. Jeżeli dojdzie do operacji, z powodu dolegliwości bólowych, niepodatnych na leczenie farmakologiczne, obowiązkiem jest dążenie do wyłuszczenia torebki jajnika, unikanie koagulacji, stosowanie laparoskopowego szycia jajnika. Wymaga to większych umiejętności chirurgicznych i empatii, ale jest niezbędne do zminimalizowania urazu jajnika i ryzyka wtórnej niepłodności a także pozwala zmniejszyć ryzyko wznowy choroby.
Lek dla kobiet cierpiących na endometriozę bez refundacji?
Czy te wytyczne zmieniają się z wiekiem pacjentki?
Zawsze pierwszą linią leczenia powinny być metody farmakologiczne. Dopiero jeżeli kolejne linie leczenia nie dają rezultatów powinniśmy myśleć o przejściu do metod operacyjnych. U bardzo młodych kobiet musimy walczyć o to, aby nie zamykać im żadnych możliwości podejmowania życiowych wyborów. Na późniejszym etapie życia priorytetem staje się radykalność działania znana z onkologii. Ze względu na swój postępujący charakter i porażające dolegliwości bólowe, endometrioza często porównywana jest właśnie do raka. U starszych pacjentek musimy pamiętać o dwóch pryncypiach – leczenie farmakologiczne zaczynamy dopiero po operacji, tak aby utrzymać jej efekt, a nie przed żeby pacjentkę do niej przygotować. Takie podejście nie odsuwa operacji w czasie i daje optymalne efekty leczenia. Rekomendacje podkreślają też, że pacjentka powinna mieć w życiu 1, a nie 10 operacji z powodu endometriozy. Podejmując się zabiegu powinniśmy dążyć nie tylko do wyłuszczenia torbieli jajnika, ale także uwolnienia zrostów wewnątrz i pozaotrzewnowych dających ogromne dolegliwości bólowe, wykonać histerektomię u kobiet ze współistniejącą adenomiozą, uwolnić ewentualne zrosty zwężające moczowody, usunąć guzy endometrialne w narządach sąsiednich jak pęcherz moczowy czy jelita. Niejednokrotnie wymaga to częściowej resekcji jelit i ich ponownego zespolenia. Niestety, w Polsce bardzo niewiele ośrodków wykonuje takie zabiegi.
Czy endometrioza boli każdego dnia?
Dlaczego tak się dzieje?
Tego typu rozległe zabiegi nie są w żaden sposób refundowane przez publicznego płatnika. Niedawno NFZ nawet obniżył wycenę laparoskopowego usuwania zrostów, czyniąc te operacje po prostu nieopłacalnymi dla szpitali. Obecnie w Polsce bardziej opłaca się wykonać te 10 operacji na przestrzeni lat, które nie przyniosą dobrego efektu, zamiast 1 solidną procedurę, przywracającą kobietę do pełni życia społecznego i zawodowego.
Czy jest nadzieja, że ta sytuacja się zmieni?
Mamy bardzo wiele do nadrobienia. Jesteśmy w tyle nie tylko za krajami starej UE, ale także za Węgrami czy Rumunią. W zeszłym tygodniu miałem przyjemność uczestniczyć w spotkaniu ekspertów z Europy Środkowo-Wschodniej poświęconemu systemowym rozwiązaniom usprawniającymi kompleksowe leczenie endometriozy. Czesi, Węgrzy i Rumunii stworzyli centra poświęcone leczeniu właśnie tej choroby. Pacjentki nie są operowane w przypadkowych miejscach, ale trafiają do wyselekcjonowanych klinik, w których mogą liczyć na kompleksową opiekę. W ośrodkach tych zatrudnieni są ginekolodzy, doświadczeni w przeprowadzaniu skomplikowanych operacji, wspierają ich chirurdzy, urolodzy, psychologowie i dietetycy. W części ośrodków prowadzone jest leczenie wspomaganego rozrodu. Takie kompleksowe podejście pozwala na uzyskanie optymalnego leczenia kobietom w różnym wieku i sytuacji życiowej.
Jak jest w Polsce?
W tej chwili zupełnie brakuje nam koordynacji leczenia ginekologicznego. Gigantyczna poprawa wyników położniczych w ostatnich 30 latach jest skutkiem wprowadzenia trzystopniowego podziału kompetencji szpitali. W tych powiatowych z zasady powinny się rodzić zdrowe dzieci zdrowych matek, w większych ośrodkach dzieci prawie donoszone, o niewielkim ryzyku, a ekstremalne wcześniaki, lub ciąże kobiet ciężko, przewlekle chorych trafiają do wyspecjalizowanych klinik. W ginekologii nie ma tego podziału – co skutkuje tym, że kobiety z zaawansowaną endometriozą, czy chorobami nowotworowymi operowane są w miejscach, którym brak odpowiedniego zaplecza czy doświadczenia. Ministerstwo Zdrowia powołało niedawno zespół ekspertów mający wydać rekomendacje dotyczące powstawania specjalistycznych ośrodków. Kiedy i ile ich powstanie? Czy powstaną tylko na papierze, czy za ideą pójdą pieniądze na szkolenie lekarzy, zatrudnienie specjalistów z różnych dziedzin i otoczenie kobiet kompleksową opieką? Czy NFZ zdecyduje się finansować najbardziej skomplikowane operacje endometriozy metodą robotyczną? Na te pytania nie znamy odpowiedzi. Tymczasem w Czechach, kraju mniejszym od Polski, funkcjonuje już 12 centrów leczenia…
Autor: Anna Ginał
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS