Prawosławie. Święto ku czci męczennika Gabriela. W związku z pandemią bez tradycyjnych pielgrzymek

Świąteczne nabożeństwa w cerkwi Męczennika Gabriela w Zwierkach odbywają się z obecnie obowiązującymi ograniczeniami dotyczącymi liczby wiernych w świątyniach. Główna liturgia zostanie odprawiona w niedzielę przed południem. Ma jej przewodniczyć ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub.

Prawosławie. Uzdrowienia przy grobie Gabriela

Święty męczennik Gabriel urodził się w 1684 r. w Zwierkach w rodzinie prawosławnych chłopów Piotra i Anastazji Gowdelów. Został ochrzczony w cerkwi monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Zabłudowie. W wieku sześciu lat został w nieznanych bliżej okolicznościach zamordowany.

Źródła ludyczne podają, że chłopiec został pozostawiony przez matkę na krótko bez opieki i porwany przez Żyda – arendarza ze Zwierek. Ten miał wywieźć dziecko do Białegostoku, gdzie poddano go torturom w ramach mordu rytualnego. Gdy Gabriel zmarł z wykrwawienia, jego zwłoki porzucono w polu w pobliżu Zwierek.

Prawosławny teolog i duchowny ks. Henryk Paprocki zaprzecza, by Kościół prawosławny przychylał się do takiej wersji wydarzeń, podkreślając, że Gabriel jest czczony wyłącznie jako niewinna ofiara zabójstwa. Z kolei prof. Antoni Mironowicz, historyk z Uniwersytetu w Białymstoku, twierdzi, że o ile prawdą jest samo zabójstwo Gabriela, o tyle przypisywanie tego żydowskiemu arendarzowi, który porwał małego Gabriela, należy uznać za bezpodstawne.

Gabriel Gowdel został pochowany w Zwierkach. Chowano tu również dzieci, które zmarły podczas zarazy w 1720 r. W trakcie jednego z pogrzebów przypadkiem odkopano ciało Gabriela. Okazało się, że jest ono w nienaruszonym stanie. Cudownie ocalałe szczątki męczennika przeniesiono do krypty w cerkwi w Zwierkach. Uważa się, że wydarzenie to przyczyniło się do ustania epidemii. Kult Gabriela rósł z biegiem lat, głównie za sprawą uzdrowień przy jego grobie.

W 1746 r. relikwie przeniesiono do Zabłudowa, a potem przez wiele lat wędrowały. Trafiały do Słucka, Mińska, a potem do Grodna. W 1992 r. – z inicjatywy ówczesnego ordynariusza diecezji białostocko-gdańskiej, a obecnego metropolity warszawskiego i całej Polski abp. Sawy – uroczyście przeniesiono je do białostockiej katedry św. Mikołaja. Witane były przez ponad 120-tysięczną rzeszę wiernych.