Pożyczka na zakup akcji lub udziałów innej spółki – koszty w CIT

To dobra wiadomość dla firm, które zaciągają kredyt lub pożyczkę na zakup innej spółki. Dotychczas z reguły zakładano, że odsetki od zaciągniętych na ten cel zobowiązań powinny być odliczane od przychodów z zysków kapitałowych, a więc nie można pomniejszyć o nie dochodu z działalności gospodarczej.

Ale co w sytuacji, gdy zakup innego podmiotu nie służy osiąganiu dywidendy (to typowy przykład przychodów z zysków kapitałowych), ale ekspansji gospodarczej?

Orzecznictwo w tego typu sprawach jest na razie marginalne, a wyroki, które zapadły (w sądach pierwszej instancji), są ze sobą sprzeczne.

NOWOŚĆ na Infor.pl:

Polecamy:

Dwa źródła

Chodzi o obowiązujące od 1 stycznia 2018 r. przepisy ustawy o CIT, które dzielą przychody na dwa źródła: z zysków kapitałowych i inne (np. z działalności operacyjnej) i nakazują odpowiednio przyporządkowywać do nich podatkowe koszty (art. 15 ust. 1 i 2 b oraz art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ).

Podatnicy muszą więc analizować nie tylko, czy dany wydatek jest podatkowym kosztem, ale również, do którego źródła przychodów go przyporządkować. Jeśli nie są w stanie przypisać go wyłącznie do jednego źródła, to powinni posługiwać się kluczem przychodowym, czyli proporcją przychodów z danego źródła do przychodów ogółem.

Odsetki to koszt

Zasadniczo nie ma wątpliwości, że wydatek na odsetki od kredytu czy pożyczki na zakup akcji lub udziałów drugiego podmiotu są kosztem uzyskania przychodu. Pytanie tylko – z którego źródła?

Zwróciła na to uwagę spółka, której sprawą zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z 6 listopada 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 271/19). Zaciągnęła ona kredyty na nabycie kilku innych spółek. Uważała, że odsetki od tych zobowiązań powinna w części potrącać od zysków kapitałowych, a w części od przychodów z działalności operacyjnej. Słowem, należy stosować klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Chodziło jej o to, że jeśli w danym roku podatkowym osiągnie np. 10 zł przychodu z zysków kapitałowych i 90 zł z pozostałych źródeł, to odsetki od pożyczki na zakup spółek powinna uwzględnić w proporcji 1:9 (odpowiednio w ramach zysków kapitałowych i innych źródeł przychodu).

Spółka argumentowała, że kupuje spółki nie tylko po to, by uzyskiwać dywidendy. Zamierza bowiem rozpocząć na rzecz tych podmiotów (powiązanych) sprzedaż towarów i usług, czyli w konsekwencji osiągać przychody z działalności operacyjnej.

Na taką alokację kosztów nie zgodził się jednak dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja z 21 listopada 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-3.4010.236.2018.2.MC).

Stwierdził, że wszelkie koszty związane z nabyciem udziałów, akcji powinny być potrącane wyłącznie z przychodami z zysków kapitałowych. Zwrócił uwagę na art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem za przychody z zysków kapitałowych uważa się m.in. przychody ze zbycia udziałów (akcji).

Jeżeli zatem w świetle tego przepisu przychody ze zbycia akcji w spółce kapitałowej są przychodami ze źródła „zyski kapitałowe”, to do tego samego źródła należy zaliczyć koszty związane z nabyciem akcji, w tym przypadku odsetki od pożyczek – wyjaśnił fiskus w interpretacji.

Według klucza

Innego zdania był warszawski WSA. Potwierdził, że kwalifikacja odsetek do kosztów według klucza przychodowego – w części do działalności operacyjnej, a w części do zysków kapitałowych – jest jak najbardziej właściwa.

Sąd podkreślił, że przychody ze sprzedaży towarów i usług podmiotom powiązanym stanowią odrębną kategorię przychodów. Skoro zatem nie są to zyski kapitałowe, to nie można w ramach tego źródła rozliczać kosztów poniesionych na nabycie akcji i udziałów – stwierdził WSA w Warszawie.

Odmienne stanowisko

Podobną sprawą zajmował się wcześniej WSA w Gliwicach (wyrok z 3 października 2018 r., sygn. akt I SA/Gl 786/18). Jego wyrok był jednak niekorzystny dla podatnika. W tej sprawie chodziło o spółkę, która nabyła inny podmiot – z Luksemburga. Argumentowała, że nie chodzi jej o dywidendy, tylko chce zapewnić sobie stały dopływ surowców. Zajmowała się bowiem produkcją stali i – jak twierdziła – z uwagi na brak systematycznych dostaw materiałów potrzebnych do produkcji miała częste przestoje i opóźnienia, a to generowało straty. Miał temu zapobiec zakup akcji luksemburskiej spółki i kontrola nad nią.

Spółka liczyła na to, że wolno jej będzie rozliczyć wszystkie odsetki w ramach przychodów z działalności operacyjnej. Ewentualnie godziła się na stosowanie klucza przychodowego. Przegrała jednak w sądzie. Gliwicki WSA zgodził się z fiskusem, że zapłata odsetek od pożyczki na nabycie innej spółki powinna być w każdym przypadku i w całości rozliczana w ramach zysków kapitałowych.

Oba wyroki są na razie nieprawomocne. ©℗

Warszawski wyrok to precedens – opinia

Adrian Stępień menedżer w Crido:

Rozstrzygnięcie WSA ma szczególne znaczenie dla spółek, które rozwijają swój biznes, nabywając podmioty prowadzące podobną działalność. W wyniku takich akwizycji często pojawiają się możliwości świadczenia usług bądź sprzedaży towarów na rzecz nabywanych podmiotów.
Z wyroku sądu wynika, że w tego typu przypadkach koszty nabycia spółek w postaci części odsetek mogą być uwzględniane przy ustalaniu dochodu podatkowego z takich transakcji z podmiotami powiązanymi, a nie wyłącznie obniżać wynik z zysków kapitałowych. Warto więc, aby spółki, które ponoszą koszty tego typu finansowania, przeprowadziły szczegółowe analizy, czy wolno im pomniejszać również przychody z działalności operacyjnej.
Nieco upraszczając, w przeciwieństwie do organu podatkowego sąd przyjął rozumowanie, które pozwala na efektywne opodatkowanie dochodu, a nie przychodu. Należy mieć nadzieję, że kolejne składy orzekające również dojdą do takich wniosków.

Wyrok WSA w Warszawie z 6 listopada 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 271/19

www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia

Patrycja Dudek