Powinowactwo – co to jest i jakie ma znaczenie prawne?

● Powinowactwem nazywamy stosunek łączący po zawarciu małżeństwa każdego z małżonków z rodziną współmałżonka.
● Ustawa odróżnia pojęcie powinowactwa od pokrewieństwa, które wynika z więzów krwi bądź przysposobienia.
● Powinowactwo trwa pomimo rozwiązania małżeństwa.

Powinowactwo pojawia się w rezultacie zawarcia małżeństwa. Oznacza ono relację, jaka łączy każdego z małżonków z rodziną współmałżonka. W odróżnieniu od pokrewieństwa powinowactwo jest więc pojęciem jedynie prawnym, pomiędzy powinowatymi nie ma więzi biologicznych.

Jednocześnie powinowactwo dotyczy jedynie samych małżonków. Oznacza to, że pomiędzy członkami rodzin małżonków nie pojawia się stosunek powinowactwa. Powinowatym nie będą również małżonkowie powinowatych – przykładowo żona szwagra lub mąż bratowej.

Powinowactwo nie ustaje w przypadku rozwiązania małżeństwa. Dzieje się tak pomimo, że ustaje wówczas prawne pokrewieństwo małżonków.

ZOBACZ TEŻ: Unieważnienie małżeństwa – z jakich powodów można unieważnić ślub kościelny?

Podobnie jak w przypadku pokrewieństwa, przy powinowactwie można wskazać jego linie i stopnie. Określane są one zgodnie z linią i stopniem pokrewieństwa. Oznacza to, że krewni w linii prostej jednego z małżonków będą powinowatymi w linii prostej drugiego z małżonków. Przykładowo matka panny młodej, będąca jej krewną w linii prostej, będzie jednocześnie powinowatą w linii prostej dla pana młodego. Z kolei siostra panny młodej, będąca krewną w linii bocznej, będzie zarazem powinowatą w linii bocznej dla pana młodego.

Analogiczna sytuacja ma miejsce przy określaniu stopnia powinowactwa. Krewny pierwszego stopnia jednego z małżonków będzie powinowatym pierwszego stopnia drugiego z małżonków, a krewny trzeciego stopnia – powinowatym trzeciego stopnia.

Ustalenie powinowactwa ma istotne znaczenie prawne. Przykładowo przepisy nie dopuszczają możliwości zawarcia małżeństwa między powinowatymi w linii prostej, chyba że w danym przypadku wyrazi na to zgodę sąd. Powinowaci są także uwzględniani w przepisach jako osoby mające prawo do kontaktów z dzieckiem. Powinowactwo w szczególnych sytuacjach jest również przesłanką do ustalenia obowiązku alimentacyjnego, np. na rzecz przysposobionego dziecka współmałżonka.

Powinowactwo ma ponadto znaczenie podczas procesów sądowych. Zarówno w procesie cywilnym, jak i karnym, sprawy nie może prowadzić sędzia spowinowacony z którąkolwiek ze stron w procesie. Podobne przepisy funkcjonują w prawie administracyjnym – urzędnicy nie mogą załatwiać spraw czy prowadzić postępowań dla osób będących ich powinowatymi. Zasada taka ma wyeliminować podejrzenie, że sędzia ten nie będzie w stanie zachować względem swoich powinowatych koniecznej bezstronności.

ZOBACZ TEŻ: Dziedziczenie długów – kto dziedziczy długi po zmarłym? Jak uniknąć niechcianego spadku?