Powiat Ostrołęka: Przemienienie Pańskie w Brodowych Łąkach

W dniach 5-6 sierpnia 2021 w Brodowych Łąkach odbyły się dwudniowe obchody święta Przemienienia Pańskiego. Wydarzenie zorganizowane zostało przez Kurpiowskie Bractwo Bartne, Fundację Splot Pamięci i Parafię pw. św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach we współpracy z Powiatem Ostrołęckim.

Program wydarzeń towarzyszących świętu Przemienienia Pańskiego został opracowany z myślą o zaprezentowaniu uczestnikom elementów kultury bartniczej. Wartość i wyjątkowość lokalnych tradycji bartniczych podkreśla fakt, że w ubiegłym roku kultura bartnicza została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.

W czwartek 5 sierpnia wieczorem, spod kościoła w Brodowych Łąkach uczestnicy przejechali wozem konnym, przy dźwiękach ludowej muzyki, nad brzeg Omulwi. Stamtąd chętni mieli możliwość przepłynąć czółnami do przystani w pobliżu remizy Ochotniczej Straży Pożarnej. Pozostali obserwowali spływ z mostu na rzece. Następnie wszyscy udali się do barci wydrążonej w starym dębie, przy której odbył się pokaz podbierania miodu. Pierwszy dzień obchodów zakończył się międzypokoleniowym spotkaniem przy ognisku, nad brzegiem Omulwi.

W piątek 6 sierpnia zorganizowane zostały warsztaty lepienia woskowych figur wotywnych, następnie odbyła się msza święta z procesją wokół kościoła. Dawniej lepieniem wotów z wosku pszczelego zajmowali się tzw. brastewni. Dziś tradycję tę kultywują bartnicy z Kurpiowskiego Bractwa Bartnego. Podczas prowadzonych przez członków Bractwa warsztatów można było wysłuchać opowieści o zwyczaju składania proszalnej ofiary wotywnej, który na terenie Polski jest kontynuowany już jedynie w Brodowych Łąkach. Każdy z uczestników uroczystości, przed poranną lub główną, południową mszą świętą mógł samodzielnie spróbować ulepić woskową figurkę. Przy wejściu do kościoła ustawione zostały dwie drewniane niecki (na różnych wysokościach – dla dorosłych i dzieci) wypełnione ciepłą wodą. Przemiana twardej bryłki wosku w plastyczną masę, której można nadać wybrany kształt, wymaga cierpliwości, wyczucia i umiejętnej pracy ludzkich rąk. Tradycyjnie składano wota w formie prostych figurek wyobrażających zwierzęta gospodarskie (np. krowy, konie lub świnie) oraz ludzi. Dziś wierni chętnie lepią wota w formie części ciała – np. nóg, serca czy płuc, aby zanieść je do kościoła w intencji zdrowia swojego i bliskich.

Podczas wszystkich wydarzeń obecni byli przedstawiciele Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, którzy wykonywali dokumentację filmową i fotograficzną z przebiegu uroczystości. Zapis wyjątkowych obrzędów kultywowanych w Brodowych Łąkach trafi do archiwum i będzie wykorzystywany w przyszłej działalności statutowej Muzeum. Wydarzenie odbyło się w ramach tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa.

Tekst i fotografie: Jolanta Żubrowska, Fundacja Splot Pamięci