Wracamy do historycznych artykułów, przygotowanych przez Krzysztofa Wiśniewskiego, sekretarza Towarzystwa Przyjaciół Płocka (TPP). Tym razem opowiada o historii konnego korpusu Gaja i pułku ułanów nadwiślańskich.
Rotmistrz Tadeusz Plackowski opisując dzieje 21 pułku ułanów nadwiślańskich pisze:
„W dniu 16 sierpnia ogólne położenie pod Warszawą przedstawiało się następująco: 3-ia i 4-ta polskie armie prowadzone osobiście przez Naczelnego Wodza, ruszyły gwałtownie znad rzeki Wieprza naprzód w kierunku na Mińsk Mazowiecki – Międzyrzec. 1-sza armia polska, broniąca przedmościa Warszawy, po ciężkich trzydniowych walkach, zdołała dopiero odrzucić wroga z pierwszej linii obronnej przedmościa; wreszcie 5-ta armia polska koncentrycznym atakiem kilku dywizji, zajęła Nasielsk, skutecznie wiążąc 15-tą armię sowiecką. W ten sposób zdecydowana obrona 1-ej i 5-ej armii, umożliwiły wykonanie manewru Naczelnego Wodza, którego dywizje jak lawina spadły na południową flankę i tyły związanego walką wroga”.
Rozpoczęła się kontrofensywa polska. W tym czasie, gdy na głównym teatrze wojny – pod Warszawą Polacy odnieśli zdecydowane zwycięstwo – 4-ta armia sowiecka wraz z III konnym korpusem Gaja, utraciwszy łączność z resztą swych armii, dążyły wciąż jeszcze na zachód w obszar dolnej Wisły, na jawną swą zgubę.
W związku z tym, 16 sierpnia 11-ty pułk konnych strzelców granicznych został zmieniony na swoim odcinku przez 6-ty pułk strzelców granicznych i dostaje rozkaz przemaszerowania do Warszawy, gdzie ma się zawagonować i odejść w obszar Płocka, do dyspozycji generała Karnickiego, dowódcy przedmościa Płock.
Dnia 17 sierpnia pułk ostał zawagonowany w Warszawie i tegoż dnia przyjechał do Kutna, skąd całonocnym forsownym marszem przyszedł pod Płock, rozkwaterują się w Dobrzykowie. Konie i ludzie nieprzyzwyczajeni do takich wysiłków, byli niezmiernie znużeni. Po zameldowaniu się u dowódcy grupy w Płocku, dowódca pułku dostaje rozkaz przeprawienia się z pułkiem konno przez Wisłę, poniżej Płocka, obejścia Rosjan od strony północnowschodniej, odparcia ich od Płocka i dalszego współdziałania w ofensywie, łącznie z II brygadą jazdy, która działała na wschód od Płocka.
Dowódca pułku, znając doskonale stan wyczerpania ludzi i koni, wiedział też, ze pułk wpław Wisły w takim stanie nie przejdzie i nie chcąc brać odpowiedzialności na siebie za życie ludzi i koni, zwołuje odprawę dowódców szwadronów, którzy w zupełności potwierdzili obawy dowódcy. Wówczas decyduje się pułkownik Kunicki wykonać swe zadanie, przechodząc Wisłę przez most pod Wyszogrodem.
W międzyczasie kontrofensywa polska od Wieprza ku Bugu posuwała się szybko naprzód. Armie sowieckie zaskoczone tak zdecydowanym i szybkim przejściem do ofensywy armii polskich – cofały się zdemoralizowane, tracąc z każdą godziną olbrzymie ilości jeńców i materiału wojennego.
Konny korpus Gaja, który zapędził się w kierunku na Włocławek i Toruń, nie był przygotowany na taki szybki odwrót armii sowieckich i utracił z nimi styczność. Naciskany od północnego zachodu, przez grupę generała Aleksandrowicza, zaś od strony południowowschodniej przez polską kawalerię i oddziały 5-ej armii, cofał się w pośpiechu na północny wschód wzdłuż granicy Prus Wschodnich.
Wkrótce jednak korpus Gaja musiał przebijać się krwawo, chcąc się wydostać z matni. Pośpiech w ściganiu kawalerii wroga był konieczny, by skutecznie zapędzić ją do zastawionej od zachodu matni.
Dnia 20 sierpnia pułk, wykonując swoje zadanie, przechodzi Wisłę pod Wyszogrodem i rozpoczyna natychmiast forsowny marsz na północ w pościgu za oddziałami korpusu Gaja. Dnia 21 sierpnia pułk nawiązuje styczność z kawalerią sowiecką i starając się doprowadzić do zdecydowanego boju całego pułku, stacza ciągłe potyczki. Dnia 22 sierpnia, pułk przemaszerował przez Ostrzykowo – Zagrobę – Bielsk i stanął na noc w obszarze Łęg i wsi Psary.
Dnia 25 sierpnia pułk, stale depcząc po piętach szybko cofających się kozaków, przemaszerował przez Szumanie – Jeżewo – Sierpc – Łukomie, oczyszczając okolice od zdezorganizowanych i zdemoralizowanych, jednak zdecydowanych na wszystko, oddziałów sowieckich. Tego dnia pułk nawiązał łączność z II brygadą jazdy i wszedł w jej skład.
Konny korpus sowiecki Gaja, został tymczasem przyparty do granicy Prus Wschodnich i nie mogąc wydobyć się z matni, przeszedł granicę pruską pod Kolnem.
Krzysztof Wiśniewski
Sekretarz Towarzystwa Przyjaciół Płocka
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS