Samorządy alarmują, że dla lokalnych budżetów Polski Ład to
grabież 145 mld zł w ciągu dekady. Tyle pieniędzy przez następnych dziesięć lat
nie wpłynie z podatku PIT i o tyle trzeba będzie ograniczyć wartości
świadczonych usług dla mieszkańców. Rekompensaty zaprojektowane przez rząd nie
pokryją w pełni tych ubytków – ostrzegają samorządowcy.
Punkty sporne
Rząd odpowiada, że to nieprawda, i podkreśla, że
przygotowane rozwiązania w pełni pokryją ubytki i że żaden samorząd nie będzie
miał mniejszych dochodów przez Polski Ład, niż sam prognozował. Na dowód
Ministerstwo Finansów pokazało analizy, z których wynika, że w 2022 r. wpływy
do lokalnych budżetów z podatku PIT i CIT uzupełnione o specjalną subwencję
rekompensującą będą nawet 10 proc. wyższe niż wpływy z PIT i CIT zaplanowane
przez samorządy.
Czytaj więcej
Kto w tym sporze ma rację? Okazuje się, że jeśli dokładnie
przyjrzeć się liczbom i wskaźnikom, to obie strony mogą mówić prawdę, a różnica
w ocenie wynika z tego, jakie dane ze sobą zestawimy, a dokładniej – do czego
porównuje się potencjalne straty i zyski.
10-proc. wzrost
I tak, resort finansów za punkt odniesienia wybrał plany
finansowe samorządów przygotowane w maju tego roku, a więc w okresie, gdy nie
były znane szczegółowe rozwiązania Polskiego Ładu. Wówczas JST prognozowały
(kierując się zresztą wytycznymi resortu finansów), że w 2022 roku z wpływy z
podatku PIT wyniosą ok. 59,9 mld zł, a z CIT – ok. 10 mld zł. Łącznie dawało to
ponad 69,9 mld zł.
Ostatnio resort finansów przedstawił już zaktualizowane
szacunki tych wielkości – z samego PIT samorządy mają otrzymać w 2022 r. 54 mld
zł – czyli o ok. 6 mld zł mniej, niż wynikałoby to planów z maja. Ten ubytek
zawiera już skutki Polskiego Ładu, ale też lepszej, niż można było sądzić
jeszcze kilka miesięcy temu, koniunktury gospodarczej. Dalej, dochody z CIT
mają wynieść 14 mld zł, czyli o 4 mld zł zł więcej niż plany sprzed kilku
miesięcy. Jeśli zaś do tego dodamy 8 mld zł zapowiedzianej subwencji
rekompensującej – łącznie dochody z tych trzech źródeł mają wynieść 77 mld zł.
Czyli o owe 10 proc. więcej, na które wskazuje rząd.
Gdzie obciąć wydatki
Tymczasem samorządy liczą swoje straty zupełnie inaczej. Tu
punktem odniesienia są tylko dochody z PIT, i to planowane na 2021 r. (a nie na
2022 r.). Nie są zaś brane pod uwagę efekty lepszej koniunktury ani CIT. W
takim ujęciu ubytek w dochodach PIT w 2022 r. w efekcie Polskiego Ładu ma
wynieść 13,5 mld zł, czyli o 26 proc. mniej niż w 2021 r. Nawet 8 mld zł
rekompensaty tego ubytku więc nie pokryje.
Czytaj więcej
Dobrze to prześledzić na przykładzie Warszawy. Reforma PIT
ma kosztować miasto 1,7 mld zł ubytków w przyszłym roku (to 26 proc. z 6,4 mld
zł dochodów z PIT w 2021 r.), a subwencja rekompensująca ma wynieść, jak
wyliczają władze miasta – ok. 485 mln zł, więc mimo wszystko będą wciąż 1,2 mld
zł na minusie.
Z kolei wedle podejścia MF Warszawa łącznie z PIT, CIT i
subwencji dostanie w 2022 r. 7,9 mld zł, czyli o 2,2 proc. więcej, niż
planowała w maju, jeśli chodzi o PIT i CIT.
Wartości referencyjne
W kolejnych latach kwestia rekompensat i strat staje się
jeszcze bardziej skomplikowana. Od 2023 r. rząd ma wyrównywać straty wedle
nowego mechanizmu. Chodzi o uzupełnienie luki w dochodach z PIT i CIT między
pewną wartością referencyjną a faktycznymi wpływami w danym roku. Jako kwotę
referencyjną resort finansów ustalił… majowe plany PIT i CIT na 2022, które
mają być waloryzowane o nominalny wzrost PKB. I tak w 2023 r. kwota ta ma
wynosić 74 mld zł, w 2024 r. – 78,2 mld zł, a w 2025 r. – 83 mld zł.
– 8 mld zł dodatkowej subwencji dla wszystkich samorządów
zrekompensuje Poznaniowi mniej więcej połowę negatywnych skutków wynikających
ze zmiany ustawy o PIT na 2022 r. – wylicza Piotr Husejko, skarbnik Poznania. –
Rozwiązanie polegające na ustaleniu referencyjnego minimalnego poziomu dochodów
z PIT i CIT jest ciekawym pomysłem, ale zdecydowanie bardziej korzystne dla nas
byłoby, aby punktem odniesienia był 2021 r., czyli przed zmianą zasad
finansowania – podkreśla Husejko.
Luka zbyt mała
– Plany na 2022 r. przygotowane w maju tego roku są zupełnie
niemiarodajnym punktem odniesienia – podkreśla też Andrzej Porawski, dyrektor
biura Związku Miast Polski. – Są obarczone obawami o gospodarcze skutki
pandemii, przede wszystkim są też obciążone ubytkami wynikającymi z reform
podatkowych z 2019 r. Gdyby nie to, dochody z PIT i CIT w 2022 r. wynosiłyby aż
86 mld zł, a nie 69,9 mld zł, jak podaje resort finansów – zaznacza Porawski.
Czytaj więcej
Według szacunków ZMP, gdyby dalej iść tą ścieżką, w 2023 r.
kwota referencyjna do rekompensowania luki wynosiłaby już ok. 95 mld zł
(przypomnijmy według MF ma to być 74 mld zł), a w 2025 r. nawet 115 mld zł
(według MF – 83 mld zł). – Ważne też, że PIT rośnie zwykle szybciej niż PKB, a
wydatki samorządów rosną według nakreślonej przez nas dynamiki. A to oznacza,
że przewidziane mechanizmy wyrównawcze nie nadążają za potrzebami – wyjaśnia
Porawski.
Złe modele
– Rządowe propozycje rekompensat to więcej niż nic, i pewnie
trzeba to docenić. Ale nie cieszą nas – zaznacza Katarzyna Gruszecka-Spychała,
wiceprezydent Gdyni. – Przede wszystkim ze względu na redystrybucyjny model.
Przeczy to zasadzie pomocniczości i samodzielności samorządów. Właściwy jest
kierunek, gdy pieniądze wypracowane przez lokalne społeczności pozostają do ich
swobodnej dyspozycji na realizację statutowych zadań, a tu mamy odwrotność tej
sytuacji – zaznacza prezydent.
– Generalnie propozycje MF idą w dobrym kierunku, jeżeli
chodzi o zapewnienie płynności w 2022 r. – ocenia też Dariusz Sadowski z Urzędu
Miasta Szczecina. – Ale samorządy stracą na Polskim Ładzie niezależnie od przedstawionych
propozycji. Zwiększenie rekompensaty o wskaźnik wzrostu PKB jest znacznie
niższe niż rzeczywiste obserwowane wzrosty wpływów z PI … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS