Polska dostanie najwięcej pieniędzy z UE na transformację rejonów odchodzących od górnictwa

Polska będzie największym beneficjentem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Otrzyma 3,8 mld euro na przeciwdziałanie skutkom transformacji w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie. Blisko 55 proc. z jego całego budżetu trafi do województwa śląskiego. Pieniądze mogą być przeznaczone m.in. na tworzenie nowych miejsc pracy, zmianę profilu firmy na bardziej przyjazny dla klimatu oraz kształtowaniu „zielonej” przewagi konkurencyjnej.

Według ustaleń ze szczytu Rady Europejskiej z 21 lipca 2020 r. Polska będzie największym beneficjentem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST). Są to fundusze, które trafią do poszczególnych obszarów poza funduszami europejskimi z programów krajowych i regionalnych. Środki pieniężne mają dodatkowo wspierać regiony stojące przed wyzwaniem zmian społeczno-gospodarczych i transformacji związanych z koniecznością wprowadzania zmian wynikających z dążenia do neutralności klimatycznej. Największa ich suma trafi do województwa śląskiego.

Ponad 2 mld euro na transformację Śląska

Ponad połowa pieniędzy z FS, tj. 2,066 mld euro przeznaczona zostanie na działania, które będą realizowane na terenie województwa śląskiego. Łączna kwota budżetu Funduszu dla Polski wynosi 3,8 mld euro, czyli blisko 17,2 mld zł. Fundusz w najbliższych latach obejmie 7 górniczych podregionów województwa śląskiego:

• gliwicki,
• bytomski,
• katowicki,
• sosnowiecki,
• rybnicki,
• tyski,
• bielski.

Na ich terenie obecnie zlokalizowane są kopalnie węgla kamiennego, które zatrudniają sporą grupę – około 70 tys. pracowników. Pieniądze z  Funduszu Sprawiedliwej Transformacji mają być wsparciem w procesie przezwyciężania społeczno-gospodarczych skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie, w tym na pomoc w znalezieniu pracy, przekwalifikowaniu, podnoszeniu kompetencji zawodowych osób związanych z branżą wydobywcza i okołowydobywczą. Pieniądze mają także stanowić wsparcie przy tworzeniu nowych atrakcyjnych miejsc pracy w innowacyjnych i perspektywicznych sektorach dla osób tracących pracę wyniku transformacji.

Na co pieniądze z Funduszu?

Pieniądze z Funduszu zainwestowane zostaną w obszary związane z gospodarką, środowiskiem oraz społeczeństwem. Najwięcej środków przeznaczone będzie na transformację gospodarczą regionu, tj. ponad 44 proc., następne na obszar związany ze środowiskiem, tj. 38 proc.

W ramach obszaru gospodarka zaplanowano 440 mln euro, czyli 21,30 proc. całej alokacji FST na inwestycję prowadzące do dywersyfikacji gospodarczej podregionów górniczych i transformację gospodarki w kierunku zasobooszczędnym. Do tego typu działań będą zaliczane inwestycje:

• niezbędne do zmiany profilu działalności firm, w tym wprowadzenia nowych neutralnych dla klimatu produktów, usług, procesów lub zdobycia nowych rynków w firmach działających dotychczas na rzecz górnictwa i sektorów tradycyjnych,
• przyczyniające się do podniesienia poziomu rozwoju cyfrowego przedsiębiorstw (cyfryzacja, automatyzacja, usługi, robotyzacja i informatyzacja procesów logistycznych, produkcyjnych i sprzedażowych, w szczególności w sektorach wskazanych w Programie Rozwoju Technologii Województwa Śląskiego),
• na rzecz wdrażania zasobo-, energo- i materiałooszczędnych procesów produkcyjnych i logistycznych a także zmniejszenia ilości powstających odpadów i modyfikacji sposobu ich zagospodarowania (wyklucza się możliwość realizacji inwestycji związanych z termiczną utylizacją odpadów w ramach FST). Wsparcie będzie skoncentrowane m.in. na działaniach mających na celu zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych (w tym wody) w procesach produkcyjnych,
• wspierające przedsiębiorstwa zlokalizowane w podregionach górniczych w kształtowaniu przewagi konkurencyjnej, opartej na oferowaniu produktów wytwarzanych przy zastosowaniu ekologicznie zaprojektowanych procesów i technologii, przy jednoczesnym ograniczaniu negatywnego oddziaływania na środowisko i optymalizacji wykorzystania zasobów,
• polegające na wdrażaniu czystych technologii w celu znaczącej redukcji masy odpadów lub zapobiegania ich powstawaniu,
• mające na celu zwiększenie reużycia produktów, recyklingu (głównie upcyklingu) materiałów i efektywnego gospodarowania zasobami, w tym modyfikację metod zagospodarowania odpadów,
• dotyczące m.in. ograniczenia zużycia energii w procesach produkcyjnych.

Oprócz wymienionych działań, na które będą mogły być przeznaczone pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, znacząca część środków – 405 mln euro (19,60 proc. całej alokacji FST) – będzie „do wydania” na inwestycje, których celem jest wzmacnianie przedsiębiorczości podregionów górniczych. Do tego typu działań należy m.in.:

• wsparcie ukierunkowane na budowanie potencjału rozwojowego i konkurencyjności mikro i małych przedsiębiorstw, w tym usługowych (wsparcie obejmie zarówno komponent infrastrukturalny, jak i uzupełniająco szkoleniowy),
• projekty wspierające zarówno tworzenie nowych przedsiębiorstw, jak również wpierających samozatrudnienie i tworzenie nowych, stabilnych miejsc pracy, w szczególności w oparciu o rozwiązanie przyjazne dla klimatu,
• kompleksowe wsparcie dla przedsiębiorstw, pomoc na każdym etapie prowadzenia działalności gospodarczej od przygotowania biznes planu aż do pomocy w wyszukiwaniu i pozyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania rozwoju firmy,
• wsparcie przy tworzeniu nowych, stabilnych miejsc pracy, w szczególności dla osób odchodzących z górnictwa w branżach wykorzystujących potencjały endogeniczne obszarów objętych transformacją, w tym zrównoważonej ekoturystyce oraz branżach kreatywnych.

Projekt kluczowego dokumentu tj. Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Woj. Śląskiego w grudniu został przekazany do Komisji Europejskiej, zatwierdzenie dokumentu będzie milowym krokiem do uruchomienia tych pieniędzy.

Źródło:

Zgłoś naruszenie/Błąd