Początki Uroczystości Wszystkich Świętych. Ten dzień ma długą tradycję

W IV wieku w Kościele Wschodnim zaczęto wspominać męczenników, a z czasem lista świętych rozszerzyła się o osoby, które prowadziły święte życie, mimo że nie zginęły męczeńską śmiercią. Papież Grzegorz IX w 837 roku potwierdził, że świętość nie zależy od wielkich poświęceń, lecz jest dostępna dla każdego, kto jest wierny Chrystusowi.

W Rzymie obchody 1 listopada prawdopodobnie zaczęły się od 741 roku, kiedy papież Grzegorz III ufundował oratorium w Bazylice Świętego Piotra, gdzie odprawiano modlitwy ku czci wszystkich świętych. Przeniesienie święta z 13 maja na 1 listopada miało na celu nadanie mu większej rangi i dostosowanie do tradycji ludowych, a także ułatwienie organizacji przybywających pielgrzymów w trudnym okresie wiosennym.

Przed chrześcijaństwem Celtowie obchodzili święto Samhain, które przypadało na koniec żniw i początek zimy, z 31 października na 1 listopada. Gasili stary ogień na ołtarzach i zapalali nowy, który miał płonąć przez cały rok.

W Polsce w dniu Wszystkich Świętych wierzenia ludowe mówiły, że dusze zmarłych gromadziły się w kościele, a potem odwiedzały domy, dlatego zostawiano dla nich uchylone drzwi i okna oraz przygotowywano jedzenie, takie jak np. kasza. 

Uroczystość Wszystkich Świętych jest w kościele katolickim zaliczana do tzw. świąt nakazanych. Oznacza to, że tego dnia katolicy, by nie mieć grzechu ciężkiego, muszą wziąć udział w mszy świętej.

Wszystkich Świętych to dzień radości, nadziei i głębokiej refleksji nad życiem doczesnym i duchowym celem człowieka. W liturgii tego dnia podkreśla się wspólnotę Kościoła na ziemi i w niebie, wskazując tym samym na uniwersalność świętości i powołanie każdego z nas do życia wiecznego.

Podczas mszy księża zakładają białe szaty symbolizujące radość i podniosły nastrój. W tym dniu wyprowadzane są też uroczyste procesje na cmentarz.

Polska tradycja ściśle łączy Uroczystość Wszystkich Świętych z następującym po niej Dniem Zadusznym. Choć to dzień 2 listopada jest skoncentrowany wokół modlitw za dusze zmarłych, to w praktyce, Polacy odwiedzają groby bliskich już 1 listopada.

Cmentarze stają się wtedy pięknym, rozświetlonym i ukwieconym miejscem, gdzie pamięć o zmarłych łączy się z wiarą w życie wieczne. Dla katolików jest to wyjątkowy czas uświadamiania sobie, że życie człowieka ma swój sens także po śmierci, bo nie oznacza ona końca, a początek nowego istnienia – w pełnej bliskości z Bogiem.

Choć w noc z 31 października na 1 listopada przypada też Halloween, to pomimo bliskości w kalendarzu, dni te mają różne znaczenie i tradycje. Halloween skupia się na korzeniach z celtyckich obrzędów, a Wszystkich Świętych to czas modlitwy i pamięci o świętych, a także moment refleksji nad życiem wiecznym.