W parafii pw. św. Stanisława Kostki w Płocku uczczono pamięć najmłodszych obrońców miasta w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku – „Orląt Płockich”. Znajduje się tam obelisk z nazwiskami pięciu młodych obrońców miasta. Za odwagę młodzi bohaterowie w 1921 roku zostali odznaczeni przez Naczelnika Państwa Marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Walecznych.
Bitwa o Płock miała miejsce w dniach 13-19 sierpnia 1920 roku. Ogromną rolę odegrała w niej ludność cywilna, w tym kobiety i dzieci. Pomoc cywili polegała na budowie prowizorycznych barykad, donoszeniu amunicji, jedzenia, wody, opatrywaniu rannych, a w rejonach zajętych przez nieprzyjaciela – ukrywaniu polskich żołnierzy, za co groziła śmierć.
Wiele domów w rejonie walk zamieniło się w prowizoryczne punkty opatrunkowe. Nie bez znaczenia było także wsparcie psychiczne, jakiego mieszkańcy udzielali walczącym. Żołnierze czuli się pewniej wiedząc, że mogą liczyć na pomoc – było to ważne zwłaszcza w pierwszej fazie walk, kiedy siły obrońców były bardzo słabe. 19 sierpnia 1920 roku bolszewicy opuścili miasto.
10 kwietnia 1921 roku, w uznaniu zasług, miasto Płock zostało odznaczone przez Naczelnika Państwa Marszałka Józefa Piłsudskiego Krzyżem Walecznych. Zanotowano słowa Piłsudskiego: „Za zachowanie męstwa i siły woli w ciężkich i nadzwyczajnych okolicznościach, w jakich znalazło się miasto, za męstwo i waleczność – mianuję miasto Płock – Kawalerem Krzyża Walecznych”. Odznaczenie otrzymało wtedy także kilkudziesięciu oficerów, żołnierze oraz cywile, wśród nich było pięciu kilkunastoletnich chłopców oraz jedna dziewczyna.
W uroczystości wręczenia odznaczeń wzięli wówczas udział Tadeusz Jeziorowski i Józef Kaczmarski. Dwóch pozostałych: Antoni Gradowski i Stefan Zawidzki, zostało uhonorowanych pośmiertnie. Janiny Śmieciuszewskiej i Jana Wichrowskiego nie było na uroczystości – nie występują na żadnym zdjęciu i nie zostali wymienieni w prasowej relacji z ceremonii wręczenia odznaczeń, zamieszczonej w ówczesnym „Kurierze Płockim”.
Płocki historyk Grzegorz Gołębiewski, od wielu lat zajmujący się obroną miasta w wojnie polsko-bolszewickiej, poświęcił młodym bohaterom książkę: „Płockie Orlęta 1920. Najmłodsi obrońcy Płocka odznaczeni Krzyżem Walecznych”.
W 102. rocznicę tamtych wydarzeń w płockiej parafii pw. św. Stanisława Kostki w Płocku uczczono pamięć „Orląt Płockich”. Sprawowano w ich intencji Mszę św., a także złożono kwiaty przy tablicy poświęconej młodym obrońcom, która powstała rok temu z inicjatywy Stowarzyszenia 11 Grupy Operacyjnej Narodowych Sił Zbrojnych.
Dr Grzegorz Gołębiewski, wiceprezes Towarzystwa Naukowego Płockiego, przybliżył sylwetki młodych ludzi, którzy odważnie bronili miasta przed bolszewikami. 14-letni Antoni Gradowski, zwany Antolkiem, roznosił do okopów żołnierzom amunicję i jedzenie, zginął 18 sierpnia, zamordowany szablami przez kozaków. Wydarzyło się to niedaleko płockiej „Stanisławówki”.
14-letni Stefan Zawidzki również zginął w sierpniu 1920 roku. Nie wiadomo dokładnie, w jakich okolicznościach, jedna z wersji mówi o tym, że zginął na Starym Rynku pocięty szablami, inna że bronił się w bramie na ul. Kościuszki, gdzie ostatecznie zabili go bolszewicy.
12-letni Tadeusz Jeziorowski wprzągł się w rzemienia ckm-u porzuconego przez żołnierzy polskich na barykadzie i próbował go przeciągnąć na ówczesny Plac Floriański. Przed ścigającymi go kozakami uratowali go żołnierze z kolejnej barykady. Gdy dorósł, został pilotem wojskowym. Zginął we wrześniu 1939 roku, lecąc samolotem zestrzelonym przez Niemców w okolicach Łodzi.
14-letni Józef Kaczmarski wziął udział w ataku batalionu zapasowego 6 Pułku Piechoty Legionów w Trzepowie. Ranny (dwa cięcia w głowę, dwa postrzały) uratował się dzięki bolszewickiemu sanitariuszowi. Gdy kozak chciał go dobić, sanitariusz powiedział „to bohater”. Przeżył tę wojnę, ale w czasie II wojny światowej znalazł się w obozie w Starobielsku, został rozstrzelany w 1940 roku w Charkowie.
15-letni Jan Wichrowski, pod silnym ogniem nieprzyjacielskim, na ochotnika zaniósł mjr. Januszowi Mościckiemu pierwszą wiadomość o powstrzymaniu i odparciu żołnierzy bolszewickich na ulicy Kolegialnej. Następnie został wysłany przez ostrzeliwany most do dowódcy artylerii Grupy Dolnej Wisły mjr. dr. Gustawa Przychockiego w Radziwiu, by podać namiary dla polskiej artylerii. Wrócił do miasta o godz. 24.00 służąc jako przewodnik dla 2 kompanii strzelców podhalańskich, która z powodzeniem zaatakowała stanowiska bolszewickich karabinów maszynowych, nękających most. Przeżył wojnę roku 1920, potem uczestniczył w postaniu śląskim. Jego dalsze losy nie są znane.
16-letnia Janina Landsberg-Śmieciuszewska była członkiną Służby Narodowej Kobiet Polskich. Była jedną z organizatorek oporu wobec zajmujących miasto wojsk bolszewickich. Na czele improwizowanego oddziału broniła rejonu Rynku Kanonicznego, a następnie z zimną krwią opatrywała rannych, odpierając zaczepki Kozaków. Przeżyła najazd bolszewicki.
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS