Piotr Czułowski: Życie bez pasji niewiele jest warte! [ROZMOWA]

Kiedy jednak pewnej niedzieli ujrzałam w mediach społecznościowych Ewy informację, że przynależny do niej mąż Piotr dołączył właśnie do ekskluzywnego Klubu 300, wiedziałam dwie rzeczy: muszę prędko odkryć, co to za Klub. A potem koniecznie to wszystko opisać.
No i lepiej poznać pana Piotra.

— Proszę się przedstawić. Kim pan jest?
— Z wykształcenia jestem geodetą, ale w zawodzie nigdy nie pracowałem. Właściwie całe życie jestem przedsiębiorcą. 25 lat temu założyłem firmę, która zajmuje się importem i dystrybucją alkoholi, zwłaszcza wina. Mam osiem sklepów w różnych miastach Polski, a wino importuję z kilkunastu krajów świata.

— Ale po drodze był też epizod ze sportem, z siatkówką konkretnie…
— Tak, stare czasy. Grałem w siatkówkę, w reprezentacji Polski juniorów, w kadrze, która jeździła na uniwersjady, a potem grałem też w pierwszym zespole drużyny AZS Olsztyn. Generalnie moja przygoda z siatkówką trwała do 1985 roku.

— No i do tych win i siatkówki raptem dołącza… ornitologia! Przyznam, że gdy zobaczyłam wpis Ewy dotyczący pana osiągnięcia, to najbardziej zdziwiła mnie właśnie ta dziedzina. Skąd się wzięła?
— Chyba jak u wielu ludzi — kompletnie znienacka. I to zarówno u mnie, jak i Ewy. Zaczęło się od wspólnych spacerów po parkach i obserwacji. O, niedaleko na gałęzi usiadł jakiś ptaszek. Ładny, kolorowy, ale jak on się nazywa? Okazało się, że nie znaliśmy tych gatunków zbyt wiele. A chcieliśmy wiedzieć.

No to zaczęliśmy zgłębiać temat, najpierw z albumem różnych gatunków ptaków występujących na naszym kontynencie. Do albumu dość szybko dołączyła lornetka, żeby widzieć je jeszcze lepiej. Potem chcieliśmy obserwować tych ptaków coraz więcej i więcej, a zatem na nasze spacery wybieraliśmy już w konkretne miejsca, gdzie prawdopodobieństwo spotkania nawet rzadkiego gatunku było znacznie większe niż choćby w parku miejskim.

Potem nawiązaliśmy kontakt z Krzysztofem Jankowskim, znanym olsztyńskim ornitologiem — w wiele miejsc nas zabrał, pokazał, wprowadził w niektóre tajemnice fachu. No i to on wciągnął nas do Ornitologów Warmii i Mazur, towarzystwa, w którego corocznych zjazdach zaczęliśmy z Ewą regularnie uczestniczyć. Ale razem z nimi zaczęliśmy też jeździć na obserwacje ptaków w różne miejsca Polski — czyli wyszliśmy poza nasze rodzinne strony. Bo chcieliśmy poznawać coraz więcej gatunków.

— W jakimś momencie doszła też fotografia…
— Tak. Tym bardziej że w towarzystwie ornitologów obowiązuje taka zasada: nie ma zdjęcia, nie ma ptaka. Chodzi o to, żeby z obserwacji, szczególnie tych rzadkich gatunków, pozostała jakaś dokumentacja. Ale ja nie tylko ze względów formalnych te ptaki lubię fotografować. Na jakimś etapie zauważyłem, że to samo robienie zdjęć sprawia mi wielką frajdę. Zresztą właśnie w tej chwili szykuję się do 3-dniowego wyjazdu na kolejne obserwacje i sesje fotograficzne.

— 18 października dołączył pan do tzw. Klubu 300. Jak to się stało i co to za Klub?
— Klub 300 (czyt. trzystu) to nazwa umowna. Przede wszystkim na portalu BirdWatching.pl prowadzi się listę obserwatorów. Tam każdy obserwator może też prowadzić swoją listę tzw. życiową. No i wiadomo: jeździ się, obserwuje i dopisuje do tej listy kolejne gatunki. I tak w ciągu kilku lat doszedłem do swoich trzystu gatunków. Nie jest to może oszałamiający sukces, bo takich osób jak ja jest w Polsce ponad 70. Pamiętajmy też, że ci najlepsi na swoich listach mają 370 gatunków, więc ja barierę 300 dopiero przekroczyłem. Ale uważam, że rzeczywiście jest to jakiś mój mały, lokalny sukces. Nic wielkiego, ale… Cieszy, że w Polsce jest już sporo osób zainteresowanych obserwacją ptaków, ale w porównaniu z innymi krajami, wciąż zaczynamy.

— A co poradziłby pan komuś, kto też chciałby ptaki obserwować, ale nie wie, jak zacząć?
— Przede wszystkim trzeba mieć oczy i uszy szeroko otwarte. Mówimy wciąż o obserwacji, ale w sporej większości wypadków my te ptaki najpierw słyszymy. A zatem zwracajmy uwagę na to, co wokół nas fruwa i jak śpiewa. Po jakimś czasie szczególnie te odgłosy nam się utrwalają.

Raz przytrafiła nam się taka sytuacja: byliśmy z Ewą w schronisku w Morskim Oku. A obok nas usiadł przepiękny ptak, który nazywa się orzechówka. Ewa zaczęła ją karmić — nomen omen — orzechami, a ja z kolei zauważyłem, że nikt oprócz nas w ogóle tego ptaka nie widział! A przecież Morskie Oko to miejsce, gdzie codziennie przewijają się tysiące ludzi! Zatem zacznijmy zwracać uwagę na ptaki.
A kiedy już zaczniemy, postarajmy się im przyjrzeć: czy to jest zwykły wróbelek, czy może inny ptak? Akurat wróbli mamy w miastach dość mało. Prędzej spotkamy je gdzieś na wsi, w okolicach rolniczych. Wszystko przez coraz popularniejszą termoizolację budynków, która sprawia, że wróble w miastach nie mają się gdzie podziać.

Jeśli obserwowanie sprawia nam radość i chcemy się tym zająć nieco poważniej, wtedy dobrze jest zaopatrzyć się w lornetkę. Wystarczy taka mała, ptasia, 10×40. No i atlas lub album ptaków — po prostu książka klucz do rozpoznawania konkretnych gatunków. Jeśli mamy dobrą pamięć i jesteśmy spostrzegawczy, postarajmy się zapamiętać jak najwięcej cech konkretnego osobnika, aby po powrocie do domu sprawdzić w naszym atlasie jego nazwę. Bywa jednak, że pamięć nas myli i zwodzi, bo niektóre gatunki różnią się między sobą naprawdę tylko kilkoma cechami. Taki mazurek i wróbelek na przykład.

Dlatego sugeruję, żeby zaopatrzyć się także w aparat fotograficzny. Wcale nie z górnej półki, ale powinien mieć dłuższy obiektyw — te ptasiarskie zaczynają się tak od 300 mm. Pamiętajmy, że żaden ptak nie pozwoli nam podejść zbyt blisko. Najbliżej to jakieś kilkadziesiąt metrów — ptaki są płochliwe. A zdjęcie jest ważne, bo porównamy je z opisem i fotografią w albumie i dokładniej określimy gatunek. Przy czym zdjęcie dokumentacyjne wcale nie musi być najwyższej jakości — chodzi w nim raczej o to, aby przedstawiało wszystkie konkretne cechy danego ptaka i pozwało na jednoznaczną identyfikację gatunku.

— Czyli konkretnie gdzie?
— Ptaki są związane z rozmaitymi siedliskami — są przecież te wodne, leśne. Są też ptaki krajobrazu rolniczego. Te tzw. biotopy pomagają nam choćby w rozpoznawaniu konkretnego gatunku i wykluczeniu tych z podobnym umaszczeniem. A zatem teren, teren, teren, wycieczki, wycieczki, wycieczki… W dobie koronawirusa fantastyczna sprawa, bo z dala od skupisk ludzkich, a za to blisko przyrody i zawsze na świeżym powietrzu.

— Czyli robi pan coś, co po angielsku określa się jednym słowem; twitch — wyjazd na obserwację rzadkiego gatunku ptaka…
— Tak! Jedzie się na takiego twitcha, by zaliczyć obserwację. Wszyscy ci, którzy mają na koncie 300 i więcej gatunków, bardzo często robią takie twitche. Mnie samemu zdarzyła się 5-godzinna wyprawa w jedną stronę, obserwacja trwała kilkanaście minut, a potem znów powrót przez 5 godzin. Nazywajmy rzeczy po imieniu: to szaleństwo. Ale rzeczywiście mam przynajmniej kilka takich wyjazdów za sobą.

A bywa też i tak, że dowiaduję się o jakimś gatunku, który pojawił się za Koszalinem. Jadę, szukam, nie znajduję, wracam. Ale na drugi dzień dowiaduję się, że ten ptak wciąż tam jest, więc jadę jeszcze raz i wtedy sukces! A znam takich ludzi, którzy cały czas mają swój ekwipunek zapakowany w samochodzie i gdy otrzymują jakąś wiadomość, to gdziekolwiek są, wsiadają i jadą.

— Pan też?
— Nie, ja jeszcze nie… No dobrze, lornetkę i aparat mam zawsze!

— A najdalsze miejsce, do którego udał się pan nie tylko na zasadzie twitch?
— Gambia i Senegal, gdzie byliśmy z Ewą w tym roku. Pojechaliśmy wyłącznie po to, żeby obserwować ptaki i wyłącznie te ptaki tam obserwowaliśmy. Wcześniej była też Kenia. W Polsce regularnie natomiast odwiedzamy Tatry, choć w Polsce wiele miejsc jest ciekawych — Stawy Milickie na przykład i generalnie Dolny Śląsk. W planach natomiast mamy też sporo miejsc do obserwacji ptaków w Azji.

Magdalena Maria Bukowiecka

***

Dołącz do nas!

“Maseczka to znak solidarności”. To nasza kampania społeczna związana z koronawirusem. Zachęcamy wszystkich do wysyłania zdjęć w maseczkach! Będziemy je publikować na gazetaolsztynska.pl i w Gazecie Olsztyńskiej. Nie dajmy się zarazie. Żyjmy normalnie, ale “z dystansem”.

Zgłoś naruszenie/Błąd