Zielona Góra wchłaniając gminę stała się jednym z niewielu miast w Polsce mającym w swoich granicach kilkanaście dworów i pałaców będących perłami architektury. Najbardziej znany jest ten odnowiony w zielonogórskim Zatoniu. Jednak nie można zapominać o innych, które warto w powiększonym mieście zobaczyć. Do takich miejsc należy dwór z założeniami folwarcznymi w zielonogórskim Kiełpinie.
Założenie dworskie w zielonogórskim Kiełpinie (niem. Külpenau) zostało usytuowane tuż przy drodze z Drzonkowa (niem. Drentkau) do Jarogniewic (dawniej Hartmannsdorf). Najstarsze informacje o nim pochodzą I poł. XVIII w. Wpominany jest w kronikach jako drewniany dwór. Najprawdopodobniej ze względu na zły stan został on rozebrany w 1786 r.
Obecnie istniejący do dziś dwór powstał w latach 1786-1787 . Został on wybudowany na fundamentach wcześniejszej drewnianej siedziby z inicjatywy ówczesnej właścicielki Kiełpina – Theodory Ernestiny von Unruh duo voto Kottwitz.
Zbudowano go na planie litery L, co było powszechnie stosowane w budowlach XVI- wiecznych. Może to sugerować, że wykorzystano stare fundamenty i może on wskazywać kształt swojego poprzednika. Nowy dwór był dwukondygnacyjny z wysokim dachem wielospadowym, który przetrwał do dzisiaj w niezmienionym wyglądzie (prócz poszycia). W centralnej części fasady występuje pseudoryzalit zaś otwory okienne zostały symetrycznie rozmieszczone. Elewacje dworu posiadają nieznaczne elementy architektoniczne w postaci pilastrów w narożach oraz obrzeżach pseudoryzalitu. Nad głównym wejściem umieszczono także tablicę pamiątkową na której widnieją herby fundatorki.
W następnych latach dwór zmieniał swoich właścicieli. Należał on do radcy prawnego Neumanna (od 1808 r.) oraz jego syna rotmistrza Adolpha. W II poł. XIX w. właścicielem został Rudolph von Friedendthal, który znacząco przebudował dwór i przeznaczył go na siedzibę zarządcy swoich dóbr w Zatoniu i Otyniu.
Kiedy w XIX w. dwór został przebudowany, to nastąpiła zmiana wnętrz głównie w części zachodniej. Został zmieniony układ traktów po lewej stronie sieni, która dodatkowo została pomniejszona, a z „zaoszczędzonego” miejsca wydzielono dwa pokoje oraz dodatkowy korytarz. Dodatkowo przebito drzwi, które prowadziły na tyły dworu. Przebudowa jednak nie była prowadzona w stosunku do elewacji i ta wygląda po dziś dzień tak samo jak po wybudowaniu. Nie zachowała się dokumentacja z prowadzonych przebudów, ale po przeprowadzonych badaniach konserwatorskich wynika, że przebudowa została dokonana w latach 80. XIX w.
Dwór przetrwał ze wszystkimi zabudowaniami folwarcznymi okres II wojny światowej bez większych uszczerbków. Po jej zakończeniu wszystkie budynki przekazano PGR. Nawet w 1955 r. wyremontowano całą elewację. Jednak w latach 70. XX w. zawaliła się konstrukcja więźby dachowej, co wymusiło naprawę dachu i pokrycie go… eternitem! Doszło wtenczas do likwidacji konstrukcji tzw. powiek, a takżo rozebrano naczółek ryzalitu. W ten sposób zniszczono barokowy charakter elewacji. Od tamtego czasu budynek dworu niszczał, a tylko doraźnie prowadzono jakiekolwiek naprawy. Po upadku PGR budynek został zamieniony na mieszkania lokatorskie. Obecnie ze względu na fakt, iż budynek jest wpisany do rejestru zabytków, to pod nadzorem Lubuskiego Konserwatora Zabytków prowadzone są szeroko zakrojone prace przy elewacjach.
Tekst:
dr Grzegorz Biszczanik – historyk, filokartysta, znawca dziejów Zielonej Góry
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS