Onyks kamień ‒ opis, właściwości i występowanie onyksu

Onyks to kamień szlachetny kojarzony najczęściej z idealnie czarną barwą. W rzeczywistości może on przyjmować różne odcienie, łącznie z żywo czerwonym czy zielonym. Sama nazwa pochodzi od greckiego słowa ὄνυξ oznaczającego „szpon” i odnosi się właśnie do kamieni w kolorze różowym z charakterystycznymi białymi prążkami, jak również do twardości i ostrości naturalnych bryłek. We współczesnym jubilerstwie to jednak czarne onyksy cieszą się największą popularnością i nietrudno jest zrozumieć dlaczego!

1. Skąd się biorą onyksy?
2. Onyks w dziejach ludzkości
3. Odmiany onyksu
4. Właściwości i zastosowania onyksu
5. Lecznicze działanie onyksu
6. Symboliczne znaczenie onyksów
7. Dla kogo onyks?

Tak samo jak szlachetne agaty, onyksy to podkategoria minerału zwanego chalcedonem i będącego formą skrytokrystalicznej krzemionki. Jego najbardziej rozpoznawalną cechą jest warstwowość wynikająca ze zlepku dwóch rodzajów minerałów: kwarcu oraz moganitu z tym, że, o ile agat posiada zagięte pierścienie, w przypadku onyksu tworzą one strukturę dość regularnych, równoległych linii. W najczęściej występującej czarno-białej tonacji deseń ten jest faktycznie bardzo zdobny i od wieków inspiruje artystów oraz estetów.

Skąd się biorą onyksy?

Onyksy to skały stosunkowo rzadkie i stąd odpowiednio cenione. Powstają one w sposób naturalny w pustkach skał wulkanicznych wydrążonych uprzednio przez zamknięte w nich gazy. Po wykrystalizowaniu zalegających wewnątrz pokładów krzemionki formują się właśnie piękne warstwowe chalcedony. Depozyty onyksów rozlokowane są praktycznie po całym świecie, przy czym większe ilości przede wszystkim wydobywa się je w Argentynie, Brazylii, Australii, Indiach, Urugwaju i Stanach Zjednoczonych.

Onyksy sztuczne powstają natomiast przede wszystkim z koloryzowanych agatów oraz pospolitych odmian chalcedonu. Ten ostatni już w starożytności zwykło się wygotowywać w wodzie z cukrem, a następnie zanurzać w kwasie siarkowym, aby uzyskać pożądaną zwęgloną barwę. Obecnie stosuje się różne metody barwienia, wykorzystując często kwas azotowy oraz wyższe temperatury, aby pozbyć się niepożądanych odcieni.

Onyks w dziejach ludzkości

Historia onyksów jest bardzo blisko związana z dziejami samego chalcedonu, który swą nazwę zawdzięcza portowemu miastu w Azji Mniejszej, założonemu w VII w. p.n.e. nad cieśniną Bosfor. To właśnie w jego okolicach wydobywano w starożytności liczne drogie kamienie i rozwożono je statkami po współczesnym świecie. Czarne onyksy szczególną renomą cieszyły się wśród Rzymian, którzy wykorzystywali je do wyrobu pieczęci, a także uchwytów i podstaw, zwłaszcza w połączeniu ze złotem.

Rzymianie mieli nawet swój mit dotyczący powstania onyksów. Otóż bogini Wenus miała kiedyś siedzieć nad brzegiem rzeki Indus. Gdy usnęła, Kupidyn wykorzystał jedną ze swych zaczarowanych strzał, aby wykonać jej… manicure. Ścinki paznokci, które wpadły do świętej wody, miały osiąść na dnie właśnie w formie pięknych, warstwowych kamieni.

Dawne społeczeństwa uważały onyksy powszechnie za kamienie kumulujące w sobie złą energię – tak tłumaczono sobie ich czarny kolor. Wykorzystywano je więc chętnie w różnego rodzaju ceremoniałach. Indianie i Persowie wierzyli, że onyksy chronią przed złymi mocami i kładli kamienie na brzuchu ciężarnych, aby ułatwić im poród. W Chinach z kolei onyks był kamieniem zarezerwowanym dla cesarza, a zwykli ludzie nie mogli z niego korzystać pod karą śmierci! W starożytnym Egipcie wytwarzano z niego naczynia i inne praktyczne narzędzia.

Onyks jest także jednym z dwunastu kamieni wspominanych w Biblii – kapłani Boga Jahwe mieli nosić na piersiach wykonane z niego ozdobne pancerze. Król Dawid miał również wykorzystać onyksy do budowy swojej słynnej świątyni. Z nieco bardziej współczesnych doniesień, warto wspomnieć o popularności zielonego onyksu pochodzącego z Brazylii. W latach 20-tych i 30-tych ubiegłego stulecia wykorzystywano go chętnie jako surowiec rzeźbiarski a także materiał do wyrobu eleganckich tac czy podstawek.

Kolorowe onyksy. Źródło: shutterstock

Odmiany onyksu

Podczas, gdy klasyczny onyks to czarny kamień poprzetykany białymi nitkami, jego barwne odmiany zasłużyły sobie na specjalne nazwy. Sardonyks jest na przykład pięknym przykładem kompozycji brązowoczerwonych i białych pasów, a swą barwę zawdzięcza wrostkom żelaza. Jeszcze bardziej czerwony jest karneol, będący półprzezroczystą odmianą chalcedonu.

W nomenklaturze geologicznej pojawiają się jeszcze inne „onyksy”, które tak naprawdę należą do zupełnie innej grupy minerałów, a mianowicie laminowanych skał wapiennych zbudowanych głównie z kalcytu. I tak onyks marmurowy, zwany również aragonitowym to kremowo-brązowa pasiata skała wykorzystywana bardzo chętnie w wystroju wnętrz, zaś onyks meksykański to stalaktyty o białym lub zielonawym odcieniu. Żadna z nich nie ma jednak z prawdziwym onyksem nic wspólnego poza podobieństw estetycznych. Skały tego typu czasem bywają odpowiednio szlifowane i sprzedawane jako onyksy, ale znawcy łatwo rozpoznają oszustwo po miękkości charakterystycznej dla wapieni. Niestety, liczne podróbki onyksów doprowadziły do obniżenia rynkowej ceny tego wyjątkowego kamienia!

Tabela przedstawiająca właściwości onyksu; opracowanie własne

Właściwości i zastosowania onyksu

Onyks jest stosunkowo twardym kamieniem, zdatnym do obróbki jubilerskiej, a nawet drążenia. W skali twardości Mohsa oceniany jest na 7 (10 to twardość diamentu). Podświetlony od tyłu daje miękkie, rozproszone światło.

W biżuterii parowany jest zwykle ze srebrem oraz białym i żółtym złotem, tworząc zdobne kolczyki, naszyjniki i pierścionki. Okrągłe czarne onyksy wykorzystywane są też chętnie do tworzenia paciorków, które potem służą np. do wyrobu bransolet – jednobarwnych lub kontrastowych, np. z perłami lub białymi kryształami. Poza biżuterią onyks często wykorzystywany bywa jako tarcza do ekskluzywnych zegarków. Jest także cenionym kamieniem kolekcjonerskim oraz surowcem dla artystów. Doskonale nadaje się do inkrustacji i rzeźbienia, wykonuje się też z niego gemmy, czyli ozdoby z wklęsłymi reliefami. Wreszcie, bywa również stosowany w ekskluzywnym wystroju wnętrz – na przykład słynna Villa Tugendhat w czeskim Brnie posiada całą wewnętrzną ścianę wyłożoną pół-transparentnymi, błyszczącymi w słońcu onyksami. Żółty onyks pojawia się z kolei w prestiżowym paryskim hotelu Hôtel de la Païva oraz na Drugiej Scenie moskiewskiego Teatru Marińskiego.

Lecznicze działanie onyksu

Według niepotwierdzonej naukowo teorii o leczniczym działaniu kryształów onyks ma wspomagać organizm przy różnego rodzaju schorzeniach kości, szpiku kostnego oraz krwi. Uważa się go również, że korzystnie wpływa na stan zębów oraz kondycję stóp. Według wierzeń hinduistycznych i buddyjskich czarny onyks ma również współgrać z Czakrą Podstawy, natomiast zielony ma stymulować Czakrę Serca. Oba kamienie wykorzystuje się do medytacji oraz wizualizacji mającej przynieść równowagę wewnętrzną oraz zdrowie.

Onyks pojawia się również w chińskiej filozofii feng-shui, gdzie zapewnia korzystną, stabilną energię, zwłaszcza, jeśli umieszczony zostanie w pobliżu drzwi wejściowych. Zalecane jest również noszenie go na ciele, na przykład w formie bransoletek.

Bransoletka z czarnych onyksów. Źródło: shutterstock

Symboliczne znaczenie onyksów

Czarny onyks to symbol siódmej rocznicy ślubu i dyskretna sugestia, aby uszczęśliwić ukochaną bransoletką czy naszyjnikiem z pięknym czarnym kamieniem.  Według astrologów wykazuje silne powinowactwo z takimi znakami Zodiaku jak Lew i Bliźnięta. W przyjętej przed wiekami kulturalnej symbolice szlachetnych kamieni ma z kolei oznaczać siłę, wytrzymałość, stałość, odporność, trwałość, a także samokontrolę. Jedynym słowem jest to kamień dla ludzi o silnych charakterach i wielkich aspiracjach, choć jako talizman może być również wzmocnieniem dla słabych oraz dobrą wróżbą dla związków partnerskich.

W bardziej pogłębionej teorii onyks ma być ochronnym kamieniem dającym siłę w trakcie potyczek i groźnych życiowych sytuacji – Rzymianie nosili ponoć go w formie amuletów podczas bitew! Ma odpierać negatywną energię skierowaną przeciwko nam, a nawet kontrolować zbyt spontaniczne impulsy seksualne.

Dla kogo onyks?

Bez dwóch zdań onyks jest ciekawym i pięknym kamieniem, który wpisuje się doskonale w modne trendy uniwersalnych kolorów, kontrastów i minimalizmu. Jako ozdoba domu czy ciała może więc być gratką dla miłośników współczesnej elegancji, a nawet modernizmu. Wykorzystywany w biżuterii jest propozycją dla kobiet poszukujących silnej pozycji w życiu, lubiących stawiać na swoim i chętnych do rywalizacji. Jako kamień-talizman i prezent spodoba się jednak również mężczyznom, którym zależy na autorytecie, szacunku otoczenia, a przede wszystkim pewności siebie. To idealny podarek dla osób stojących przed wielkimi wyzwaniami, podróżami czy projektami!

Bibliografia

1. JewelsForMe; “Onyx Meaning, Powers and History”; data dostępu: 2021-03-23
2. International Gem Society; “Onyx Value, Price, and Jewelry Information”; data dostępu: 2021-03-23
3. Learning Geology; “Onyx”; data dostępu: 2021-03-23
4. Cooksongold; “What is Onyx Gemstone”; data dostępu: 2021-03-23
5. Diana Houston; “Onyx: Meanings, Properties and Powers”; data dostępu: 2021-03-23
6. The Spruce; “How to Use Black Onyx for Good Feng Shui”; data dostępu: 2021-03-23

Reakcja

0%0Pozytywnie0%0Neutralnie 0%0Negatywnie

Twoje emocje

0%0Lubię to!

0%0Super0%0Ekscytujący 0%0Ciekawy0%0Smieszny0%0Smutny0%0Wściekły0%0Przerażony0%0Szokujący0%0Wzruszający0%0Rozczarowany0%0Zaskoczony

Co sądzisz?

0%0Prawda0%0Manipulacja0%0Fake news

0

0Ulub

Oryginalne źródło ZOBACZ