Olejek szałwiowy to jeden z najstarszych olejków eterycznych wykorzystywanych przez społeczności europejskie. W czasach średniowiecza cieszył się na przykład sławą jako „olej kobiety” przynoszący ulgę przy klasycznych damskich dolegliwościach, a także jako aromat oczyszczający powietrze ze złych mocy. Dziś olejek szałwiowy badany jest natomiast nawet pod kątem właściwości przeciwnowotworowych!
- Trzy rodzaje olejku szałwiowego
- Skład olejku szałwiowego
- Inne zastosowania olejku szałwiowego
- Jak stosować olejek szałwiowy?
- Skutki uboczne stosowania olejku szałwiowego
- Komu można polecić olejek szałwiowy?
Szałwia to niezwykle aromatyczna bylina pochodząca z basenu Morza Śródziemnego. Fascynowali się nią już starożytni Egipcjanie, którzy za pomocą szałwii leczyli bezpłodność. Grecy i Rzymianie stosowali z kolei pachnące liście do konserwowania mięsa, choć żyjący w I w. n.e. lekarz Pedanios Dioskurydes pisał już, że są one jednym z najsilniejszych leków i polecał je do zwalczania wrzodów żołądkowych, bólów gardła, chrypy, a także hamowania krwawienia. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej szałwię wykorzystywano z kolei m.in. do leczenia tyfusu, nerek, wątroby czy bólów stawów.
Trzy rodzaje olejku szałwiowego
Olejek szałwiowy produkuje się metodą destylacji wodnej lub parowej z liści i pączków rośliny. To sformułowanie wymaga jednak doprecyzowania, bowiem olejków szałwiowych jest co najmniej kilka – gatunków należących do rodzaju Salvia jest wszak ponad 900! Najczęściej spotykany olejek wytwarzany jest z szałwii lekarskiej (Salvia officinalis) znanej choćby z klasycznej ziołowej herbaty w torebkach. W aromaterapii bardzo często wykorzystuje się jednak również szałwię muszkatołową (Salvia sclarea) o wyraźnie jaśniejszych kwiatach i zapachu przypominającym gałkę muszkatołową. Poza tym jednak olejki eteryczne wytwarza się również z szałwii lawendolistnej (Salvia lavandulifoila), szałwii greckiej (Salvia triloba) oraz szałwii judejskiej (Salvia judaica). Wszystkie posiadają częściowo podobne właściwości, ale różnią się pod kątem zawartości poszczególnych związków eterycznych.
Gro badań naukowych i ogromna większości aromaterapeutów skupia się jednak na działaniu olejku z szałwii lekarskiej oraz muszkatołowej. Oba mają postać bladych, ewentualnie lekko żółtawych olejów o silnym aromacie i gorzkawym posmaku. W zależności od metody i jakości samej rośliny uzysk szacowany jest na poziomie 1,2-2,8% masy surowca wyjściowego.
Skład olejku szałwiowego
Klasyczny olejek z szałwii lekarskiej bogaty jest przede wszystkim w monoterpeny – aż w 50% składa się tujonu – związku eterycznego o szczególnej renomie w zakresie zwalczania pasożytów ludzkich, takich jak glisty czy owsiki. Ponadto w jego składzie znajdziemy kamforę o silnym działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybicznym oraz przeciwzapalnym, antyoksydacyjny pinen oraz cyneol ceniony przede wszystkim ze względu na zapach. Ponadto zawiera również antyutleniające kwasy fenolowe, takie jak kwas rozmarynowy.
W olejku z szałwii muszkatołowej zidentyfikowano również octan linalilu, o działaniu przeciwutleniającym i redukującym nadciśnienie oraz linalol podejrzewany o działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz antynowotworowe!
Co istotne, zdaniem naukowców, skład i właściwości konkretnego olejku zależą w dużym stopniu od temperatury i nasłonecznienia roślin szałwii w czasie uprawy (Figuereido, 2008). Zawartość cyneolu jest więc najwyższa na początku okresu wegetacyjnego, a potem stopniowo maleje, kamfora jest najbardziej obfita w środku okresu wegetacyjnego, zaś tujon pod jego koniec (Graugruber-Gorger, 2012). Jeden produkt może więc różnić się z skuteczności od drugiego!
Olejek eteryczny z szałwii posiada właściwości antyseptyczne, przeciwskurczowe, wiatropędne, ściągające i antypotliwe. Na jego bazie przyrządza się roztwory do płukania jamy ustnej i gardła – mają one zwalczać infekcje śluzówki, w tym zapalenie gardła i stany zapalne dziąseł (Raal, 2007).
W pogłębionych analizach laboratoryjnych olejek szałwiowy wykazuje zasadnicze właściwości przeciwgrzybiczne. Najbardziej skuteczny jest pod kątem zwalczania szczepów drożdży Candida, a także kropidlaków powodujących m.in. choroby płuc (Abu-Darwish, 2013). Roztwory wodne olejku wykazują również skuteczność wobec bakterii Bacillus mycoides, Bacillus subtilis, Enterobacter cloacae, oraz Proteus będąc ciekawą alternatywą dla antybiotyków (Stanojevic, 2010). Wykazano wręcz, że w niektórych aspektach olejek szałwiowy ma silniejszy potencjał zwalczania drobnoustrojów niż antybiotyki! (Rami, 2011). Polscy naukowcy dowiedli wręcz, że olejek zwalcza skutecznie szczepy gronkowca, wspomagając leczenie trudno gojących się ran i oparzeń (Sienkiewicz, 2015). Bardzo obiecująco wyglądają również studia na temat przeciwnowotworowego działania olejku szałwiowego, np. w kontekście raka jelita grubego (Itani, 2008) oraz nowotworu jamy ustnej (Sertel, 2012).
Olejki szałwiowe tradycyjnie wykorzystywane są od wieków również jako terapia przeciwstresowa oraz ogólny balsam na system nerwowy, co w efekcie znajduje przełożenie na poziom ciśnienia krwi. Bardzo ciekawe są studia na temat wpływu olejków eterycznych z szałwii na poprawę pamięci i funkcji poznawczych (Tildesley, 2005). Wskazuje się wręcz, że mogą one pełnić wspomagającą rolę w leczeniu łagodnej postaci choroby Alzheimera, a także ułatwiać naukę i przypominanie sobie konkretnych słów. Zdaniem naukowców są w stanie zasadnie poprawiać również nastrój, co jest ważne zarówno w przebiegu demencji, jak i depresji.
Olejek z szałwii muszkatołowej z kolei polecany jest od wieków przede wszystkim kobietom jako środek regulujący gospodarkę hormonalną. Może on być przydatny przy zaburzeniach cyklu, bolesnym miesiączkowaniu, depresji związanej ze zmianami poziomu hormonów (Mahboubi, 2020). Pomaga także kontrolować produkcję sebum, dzięki czemu może być stosowany powierzchniowo do walki z takimi problemami jak trądzik czy cellulitis (Baratta, 1998). Poleca się również stosować go na skórę podrażnioną i przesuszoną, jak również nadmiernie potliwe okolice pach czy stopy. Olejek szałwiowy może być wręcz naturalnym dezodorantem chroniącym przed poceniem!
Inne zastosowania olejku szałwiowego
Dzięki swoim bakteriobójczym i grzybobójczym właściwościom olejek szałwiowy posiada zdolność do ochrony pożywienia przez zepsucie – w roli naturalnego konserwantu jest zresztą stosowany już od wieków. Przy okazji może pozytywnie aromatyzować poszczególne produkty spożywcze.
Poza tym olejek szałwiowy bywa wykorzystywany do produkcji perfum i kosmetyków, prawdopodobnie oferując poza zapachem również korzyści natury fizycznej i psychologicznej!
Jak stosować olejek szałwiowy?
Olejek szałwiowy może być wykorzystywany na różne sposoby, choć zasadniczo nie poleca się spożywania go. W każdym z poniższych przypadków należy jednak zachować daleko idącą ostrożność. W formie inhalacji w kominku aromaterapeutycznym działa przede wszystkim na sferę psyche, ograniczając poziom stresu. Jako roztwór wodny może być już wykorzystywany na skórę oraz do odkażania powierzchni użytkowych w domu. Na skórę można go również aplikować w rozcieńczeniu z olejkiem bazowym w proporcji 3-5 kropli olejku na 30 g oleju bazowego. Można go również dodawać na kremów, szamponów i mleczek do ciała.
Skutki uboczne stosowania olejku szałwiowego
W porównaniu z innymi olejkami eterycznymi, olejek szałwiowy jest stosunkowo bezpieczny do stosowania – nawet w długim okresie czasu nie wykazuje zasadniczych skutków ubocznych. Nie poleca się go jednak osobom o niskim ciśnieniu krwi, kobietom ciężarnym oraz dzieciom do lat 5. Przed pierwszym zastosowaniem należy zawsze przeprowadzić test wrażliwości aplikując odrobinę rozcieńczonego w oleju bazowym produktu na wrażliwą skórą przedramienia. Jak każdy inny olejek może on bowiem teoretycznie powodować reakcje uczuleniowe manifestujące się swędzeniem, mrowieniem, dusznościami, wysypką i zawrotami głowy.
Tujon obecny w olejku szałwiowym ma zdaniem niektórych ekspertów jednak neurotoksyczny wpływ na organizm i może powodować zatrucia. Należy więc za wszelką cenę spożywania większych ilości olejku! U dzieci nawet małe dawki podane ustnie mogą powodować groźne drgawki.
Komu można polecić olejek szałwiowy?
W aromaterapii olejek szałwiowy stosowany jest do równoważenia stanów umysłu, podnoszenia na duchu, stymulowania zmysłów i redukowania negatywnych emocji. W szczególności przynosi korzyści osobom znerwicowanym, niestabilnym, borykającym się z intensywnym stresem. Poza tym, olejek szałwiowy jest wielkim przyjacielem kobiet, pomagając uporać się ciemnymi stronami cykli miesiączkowych oraz przekwitania. Wreszcie, jako element domowej apteczki, przydać się może zawsze i wszędzie do skutecznej dezynfekcji!
Bibliografia
- Corey Whelan; “5 Benefits of Clary Sage Oil”; data dostępu: 2020-12-04
- New Directions Aromatics; “OIL OF THE “MASTER HERB” – BENEFITS AND USES”; data dostępu: 2020-12-04
- WebMD; “Are There Health Benefits to Using Sage Oil?”; data dostępu: 2020-12-04
- Mohsen Hamidpour i in.; “Chemistry, Pharmacology, and Medicinal Property of Sage (Salvia) to Prevent and Cure Illnesses such as Obesity, Diabetes, Depression, Dementia, Lupus, Autism, Heart Disease, and Cancer”; data dostępu: 2020-12-04
- M. S. Abu-Darwish i in.; “Essential Oil of Common Sage (Salvia officinalis L.) from Jordan: Assessment of Safety in Mammalian Cells and Its Antifungal and Anti-Inflammatory Potential”; data dostępu: 2020-12-04
- Mohaddese Mahboubi; “Clary sage essential oil and its biological activities”; data dostępu: 2020-12-04
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS