Odszedł Zenon Kmiecik

Zenon Kmiecik (1936)

Wychowywał się w Poznaniu, gdzie przeżył pierwsze młodzieńcze fascynacje: sportami szybowcowymi i lotniczymi, jazzem oraz fotografią, którą poznał za sprawą wystaw organizowanych przez poznański oddział PTF. W latach 1956-58, w trakcie służby wojskowej ukończył techniczną szkołę Wojsk Lotniczych w Zamościu  ze specjalnością fotoreportera. Od 1961 roku mieszka w Gorzowie, gdzie początkowo pracował w ZWCh Stilon na stanowisku tokarza.  Był też wieloletnim pracownikiem dobrze znanego gorzowianom zakładu „Foto-Koralewski”. Do GTF wstąpił w 1963 roku, w latach 1967-71 pełnił funkcję członka zarządu Towarzystwa. Jego aktywność artystyczna w Towarzystwie przypada głównie na lata 60. i pierwszą połowę lat 70. XX wieku. Zasłynął wtedy m.in. wielokrotnie eksponowanymi i publikowanymi na łamach „Ziemi Gorzowskiej” ekspresyjnymi  cyklami o wydźwięku ekologicznym, w których ukazywał silnie okaleczone i zdeformowane drzewa. Z treścią obrazów współgrała ich forma oparta na mocnych kontrastach prowadzących do nieomal graficznego wyrazu zdjęć. Wyrazem jego zaangażowania w życie artystyczne była seria wystaw indywidualnych, prezentowanych głównie w KMPiK w Gorzowie. Zorganizował następujące pokazy: Sport gorzowski  w 1964 roku, Architektura starego Poznania w 1965 roku (prezentowana również w Poznaniu), Sport w 1966 roku, Kwiaty i kobiety (wystawa w duecie z Janiną Trojan) w 1966 roku, Fotografia w 1967 roku (prezentowana również w Słupsku i Wałbrzychu), Fotografia z lasu w 1967 roku (prezentowana również w Skwierzynie). Momentem kulminacyjnym pierwszego okresu twórczości Kmiecika była prezentacja zestawu pt. Czas przemijania na wystawie Konsultacje fotograficzne` 72. Wystawa ta była pokłosiem rocznych szkoleń zorganizowanych przez Okręg Wielkopolski ZPAF w Poznaniu w ramach Punktu Konsultacyjnego, którego wykładowcami byli znani artyści: Marian Kucharski, Bronisław Schlabs i Jarosław Stanisławski. Wynikiem szkolenia była zbiorowa prezentacja artystów kandydatów do ZPAF, w trakcie Konfrontacji Fotograficznych w Gorzowie w 1972 roku oraz w Poznaniu w Pałacu Kultury, gdzie na jej bazie przeprowadzono egzaminy na członków Związku. Pomimo, że Zenon Kmiecik nie przeszedł pozytywnie weryfikacji na członka Związku jego zestaw został dostrzeżony i doceniony, czego dowodem jest rozległa recenzja – pokazu eksponowanego na oszklonym tarasie budynku gorzowskiego muzeum – pióra Alfreda Ligockiego, zamieszczona w znanej książce pt. Fotograficzne penetracje z 1979 roku, w której pisał: „Nie mamy tu konfrontacji z przedmiotami, lecz raczej z wnętrzem. Na ekspresję zdjęć wywierają niemały wpływ przeszklone ściany, przez które widać bogatą roślinność drzew i krzewów parku. Zdjęcia zestawione są w różnej wielkości kulisy z daleka nasuwające się na siebie, a w miarę posuwania się widza w głąb ikono sfery wysuwają się ono stopniowo, demonstrując pełne ekspresji układy. Ekspozycję Kmiecika określić by można jako sagę rodzinną. Na poszczególne kulisy składają się konwencjonalne zdjęcia rodzinne, portrety małych chłopców, młodych dziewcząt i starych kobiet. Czasem niektóre postaci w zdjęciach grupowych zostają wymazane i zastąpione białymi sylwetkami – co symbolizuje zapewne ich zgon. Na końcu tego szpaleru kulis zostaje tylko kilka zdjęć luźno rozmieszczonych na tle przeszklonych okien, z których niemal wszystkie postacie zostają usunięte i zastąpione białymi sylwetkami, pozostało tylko kilka postaci i portretów dziecięcych. Zestaw Kmiecika w bardzo interesujący sposób rozwiązuje problem czasu w fotografii. Z jednej strony organizuje czas percepcji, prowadząc widza od kulisy do kulisy i odsłaniając stopniowo coraz to nowe elementy obrazowania. Z drugiej zaś czyni czas głównym bohaterem swego dzieła. Ukazuje przepływ pokoleń w rodzinie, stopniowe ubywanie jej członków przez śmierć i zastępowanie ich przez młodych. Jest jakby fotograficznym odpowiednikiem niektórych dramatów Thorntona Wildera, jak Nasze miasto, a bardziej jeszcze Długi obiad świąteczny”. Ważny etap w jego życiu artystycznym rozpoczął się w latach 80., kiedy to zainteresował się fotografią koncertów jazzowych. Związał się wtedy z gorzowskim Jazz Clubem „Pod Filarami” gdzie zorganizował cykl wystaw, na których prezentował portrety muzyków i  zapisy koncertów jazzowych.  Od lat 90. zaczął realizować nostalgiczny cykl wystaw pt. Zenon Kmiecik prezentuje , który poświęcił zasłużonym ludziom gorzowskiej kultury. W kolejnych edycjach przypomniał drogę twórczą tak zasłużonych dla lokalnej sztuki osób jak: Kazimierz Furman (1997), Bolesław Kowalski (1998), Hieronim Świerczyński (1998), Gustaw Nawrocki (1999), Mieczysław Rzeszewski (2000). Kontynuacja serii były kolejne prezentacje: „Gorzowianie 2000” – portrety 60 osób z kręgu gorzowskiej kultury (2001),  Tak widzę Magdę – o plastyczne Magdalenie Ćwiertni (2002), Tak widzę Alika – dotycząca  aktora Aleksandra Maciejewskiego (2003).  Przygotował również wystawy: 40 fotografii na 40-lecie pracy artystycznej z okazji jubileuszu pracy twórczej Zenona Kmiecika (2004) oraz U Ani (2005) wystawę prezentującą unikalny klimat znanej gorzowskiej kawiarni  „Letnia”, a także Spóźniony reportaż (2010). Zenon Kmiecik wielokrotnie publikował swoje zdjęcia m.in. w: „Ziemi Gorzowskiej”, „Nadodrzu”,  „Jazz Forum”, „Arsenale Gorzowskim” i „Lamusie”. Za swoją działalność artystyczną został uhonorowany nagrodą kulturalną Prezydenta Miasta Gorzowa w 1969 roku oraz statuetką Motyla w 2003 roku. 

Nagrody i wyróżnienia na Dorocznych Wystawach GTF:

1963 (IX) –  wyróżnienie za pracę pt.  Martwe drzewa

1964 (X) –  III nagroda

1965 (X) –  I i II nagroda za portrety dzieci

1966 (XI) –  I nagroda za pracę pt. Słonecznik oraz II nagroda za fotografię dziecka, a także III nagroda za zdjęcie pt. Aby żyć

1967 (XII) –   III nagroda za pracę pt. Ciekawość; nagroda za reportaż za pracę pt. Urwisy oraz wyróżnienie za Igraszki słońca
1968 (XIII) – I nagroda za cztery fotografie z zestawu pt. Las; III nagroda za zdjęcie bez tytułu oraz pracę pt. Perkusista.

1969 (XIV) – nagroda specjalna za nowatorstwo za pracę pt. Spirala

1970 (XV) –  II nagroda za prace pt. Igraszki i Portowe światła oraz wyróżnienie za pracę bez tytułu.
1971 (XVI) –  I nagroda za pracę pt. Portret
1972 (XVII) –  I nagroda za Retrospekcje oraz II nagroda za Podobieństwo

1974 – grudzień (XX) – I nagroda za zestaw pt. Przemijanie

Biogram opracowany na podstawie kroniki i archiwum Gorzowskiego Towarzystwa Fotograficznego oraz książek: Kazimierz Nowik, Fotografia artystyczna na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1989, Zielona Góra 1994 oraz Słownik landsberskich i gorzowskich twórców kultury, red. Edward Jaworski, Gorzów Wlkp., 2007, Alfred Ligocki, Fotograficzne penetracje, Kraków 1979.

Opracowanie wykonane przez dr.hab Macieja Szymanowicza z Uniwersytetu A.Mickiewicza w Poznaniu.

Zgłoś naruszenie/Błąd