O digitalizacji i nowych priorytetach polityki zdrowotnej na Forum w Gastein

Zmiana na stanowisku komisarza EU ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności oraz dyrektora regionalnego WHO na Europę, a także fińska prezydencja w Radzie UE oznaczają zmianę priorytetów polityki zdrowotnej. O nowych wyzwaniach rozmawiają przedstawiciele ministerstw zdrowia państw UE i eksperci podczas Europejskiego Forum Zdrowia w Gastein (2-3 października, Austria). Relacjonuje nam je redaktor Artur Olesch, specjalizujący się w nowych technologiach. 

Zmiany kadrowe i nowe cele

Stanowisko komisarza ds. zdrowia w nowej kadencji Parlamentu Europejskiego przejmie w listopadzie Stella Kyriakides (Cypr). Z kolei obowiązki dyrektora regionalnego WHO w Europie pełnić będzie przez najbliższych pięć lat Piroska Östlin (Szwecja). To dwie najważniejsze osoby w europejskiej polityce zdrowotnej, które będą musiały zmierzyć się z ogromnymi wyzwaniami: walką z nierównościami zdrowotnymi, transformacją sektora w kierunku wzmocnienia profilaktyki, transgranicznym dostępem do danych medycznych, rosnącą antybiotykoopornością oraz przywróceniem zaufania do wiedzy naukowej w związku z rozprzestrzenianiem się tzw. medycznych fake news’ów, zwłaszcza tych dotyczących szczepień.

Co już udało się osiągnąć, a jakie tematy wymagają pilnej interwencji i zmiany dotychczasowej strategii? Vytenis Andriukaitis, europejski komisarz ds. Zdrowia i bezpieczeństwa żywności, zauważa, że wszystkie kraje stawiają czoła podobnym wyzwaniom zdrowotnym, które wymagają przywództwa na szczeblu UE. – Szczególnie ważna jest zmiana sposobu myślenia i rozwiązywanie problemów zdrowotnych w sposób holistyczny, dzięki czemu hasło „zdrowie na każdym szczeblu politycznym” wejdzie do codziennej praktyki – mówi Andriukaitis. Według ustępującego komisarza UE, coraz bardziej widoczny wpływ zmian klimatu na zdrowie publiczne sprawia, że powinniśmy działać odważniej, sięgając do rozwiązań z dziedzin nie będących bezpośrednio powiązanych z polityką zdrowotną, ale na nią oddziaływujących – do ochrony środowiska, ekonomii, polityki społecznej.

Ceny leków i nierówności społeczne zagrażają bezpieczeństwu pacjentów

O problemie galopujących cen leków w Europie mówił Christopher Fearne, maltański wicepremier i minister zdrowia. Malta rozpoczęła negocjacje z dużymi firmami farmaceutycznymi, aby wprowadzić sprawiedliwsze stawki dla nowych, innowacyjnych terapii. Powodem tego jest fakt, że ceny nowych leków, zwłaszcza sierocych i onkologicznych, osiągnęły nieakceptowane ceny. Większość rozmów między państwami członkowskimi i firmami farmaceutycznymi odbywa się w tajemnicy. – Musimy zerwać z klauzulą tajemnicy w negocjacjach, aby wprowadzić transparentność w handlu lekami – apeluje Fearne.

Z kolei dla słoweńskiego ministra zdrowia Aleša Šabedera, wyzwaniem jest zmiana podejścia i uznanie, że inwestycje w opiekę zdrowotną, w tym w usługi profilaktyczne i zmniejszanie nierówności zdrowotnych, przyczyniają się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego i dobrobytu społecznego.

Piroska Östlin, pełniąca obowiązki dyrektora regionalnego WHO na Europę, mówiła o rosnących nierównościach w zdrowiu. – Często powołujemy się na statystyki pokazujące, że oczekiwana długość życia w Europie nieprzerwanie rosła w ciągu ostatniej dekady. Traktujemy to jako dowód, że poprawił się poziom zdrowia. Rzadziej jednak przytacza się dane o rosnącej przepaści w oczekiwanej długości życia między najbardziej i najmniej uprzywilejowanymi grupami społeczno-ekonomicznymi – podkreśliła Östlin. Według przedstawiciela WHO, walka z nierównościami zdrowotnymi wymaga wdrożenia strategii obejmujących różne sektory polityki.

Digitalizacja likwiduje bariery w dostępie do usług

Na digitalizację, jako narzędzie transformowania ochrony zdrowia, zwróciła uwagę Brigitte Zarfl, austriacka minister pracy, spraw społecznych, zdrowia i ochrony konsumentów. Jej zdaniem trzeba zadbać o to, by działania w zakresie cyfryzacji były w pełni skoncentrowane na pacjencie. To także jeden z tematów fińskiej prezydencji w Radzie UE, która stawia na „gospodarkę dobrobytu.” – Opieka zdrowotna musi przejść transformację opartą na danych. To gwarancja personalizacji i zrównoważenia ochrony zdrowia – powiedział Tanel Kiik, minister spraw społecznych Republiki Estońskiej. Aby to zrobić, musimy lepiej wykorzystać dane zdrowotne na szczeblu europejskim i krajowym. Niezbędne jest też zwiększenie inwestycji w badania i innowacje.

Martin Seychell, Zastępca Dyrektora Generalnego ds. Zdrowia w Komisji Europejskiej dodaje, że Cyfrowa transformacja jest już faktem i zamiast tylko o niej rozmawiać, trzeba działać. – Dopiero teraz zdajemy sobie sprawę z tego, że musimy aktywnie włączyć się w cyfryzację, aby współdecydować zamiast „znaleźć się na widelcu cyfryzacji”. Digitalizacja nie jest sztuką dla sztuki. To narzędzie takie same jak wiele innych, ale posiadające potencjał transformacji sektora zdrowia – mówi Seychell. Co się zmieni? Przede wszystkim ochrona zdrowia będzie niezależna od miejsca zamieszkania, ponieważ usługi będą mobilne, dostępne w każdym miejscu. Zniknie też bariera dostępu do danych zdrowotnych, dzięki czemu lekarze będą mogli ze sobą współpracować w ramach zespołów opieki nad pacjentem. – Coraz więcej firm technologicznych spoza Europy wchodzi do sektora usług medycznych. Nie ma nic w tym złego, pod warunkiem, że zrozumieją wartości i cele europejskiej ochrony zdrowia, jak kwestie sprawiedliwości społecznej, prywatności i zasady etyki pozyskiwania i wykorzystywania danych zdrowotnych – dodaje przedstawiciel Komisji Europejskiej. Do 2022 już 22 kraje UE zostają włączone do systemu wymiany podstawowych informacji o zdrowiu pacjenta (tzw. Patient Summary). CSIOZ zapowiada podłączenie Polski do systemu już 1 stycznia 2021 roku.

Artur Olesch

AK

Zgłoś naruszenie/Błąd