O banku centralnym, co stracił ponad sto miliardów dolarów

Bank centralny Stanów Zjednoczonych potwierdził wcześniejsze
szacunki i przyznał się, że w 2023 roku stracił 114,3 mld dolarów. Informacja
ta jest jednak praktycznie bez znaczenia, ponieważ emitent pieniądza nie może
zbankrutować z powodu… braku pieniędzy.

– W 2023 całkowita suma wydatków Banków Rezerwy Federalnej przekroczyła
dochody o 114,3 miliardów dolarów – tak eufemistycznie swoją zeszłoroczną
stratę opisał najważniejszy bank centralny świata. W 2022 roku Rezerwa Federalna
odnotował 58,8 mld USD zysku netto.

Przez poprzednie lata, dekady i stulecie prowadzenie banku
centralnego USA było nadzwyczaj dochodowym interesem. Tylko w latach 2014-22 Rezerwa
Federalna wpłaciła do Departamentu Skarbu 739 miliardów dolarów „dywidendy”. Średnio
było to ponad 82 mld USD rocznie.

Ale ubiegły rok przyniósł gigantyczną stratę. Tak samo jak w
wielu innych bankach centralnych była ona rezultatem gwałtownego podniesienia
stóp procentowych. Fed ujawnił, że odsetki, które wypłacił bankom komercyjnym,
w 2023 roku wyniosły 176,8 mld USD wobec 116,4 mld USD rok wcześniej. To 60,4 mld USD różnicy.
Transakcje repo (tzn. operacje sprzedaży papierów wartościowych z
przyrzeczeniem ich przyszłego odkupu po z góry określonej cenie) kosztowały Fed 104,3 mld USD wobec 62,4 mld
USD w roku 2022. Wydatki „operacyjne” wyniosły 9,2 mld USD, w tym 2,9 mld USD
pochłonęły koszty zarządu, emisji pieniądza i działanie Consumer Financial Protection Bureau.

Zgodnie z tekstem Federal Reserve Act system Rezerwy
Federalnej oddaje większość zysków (tj. po potrąceniu dywidendy z akcji uprzywilejowanych
dla swoich właścicieli) do Departamentu Skarbu. Czyli podobnie jak w Polsce,
gdzie NBP musi oddać budżetowi 95% zysku netto. Gdy zysku nie ma, Fed odnotowuje
„rozliczenia międzyokresowe”. Łącznie ta pozycja na koniec 2023 roku wyniosła
133,3 mld USD. Dopiero gdy zostanie ona pokryta przyszłymi zyskami, Rezerwa Federalna
będzie mogła wznowić wpłaty do budżetu państwa.

Wielkie straty banków centralnych

Natomiast strata
netto czy nawet ujemne kapitały własne w żaden sposób nie wpływają na
codziennie funkcjonowanie Rezerwy Federalnej czy jakiegokolwiek banku
centralnego. Zarówno ich straty,
jak i zyski są w znacznej mierze wynikami operacji księgowych i nie
przekładają się na strumienie generowanej gotówki. Nie zapominajmy też, że to bankierzy
centralni sami generują pieniądze po kosztach druku i papieru. Monopol na
emisję pieniądza gotówkowego (tj. monet i banknotów) jest głównym źródłem
faktycznych zysków banków centralnych.

Fed nie jest jedynym bankiem centralnym, który finansowo „popłynął”
w roku 2023. Potężne straty netto odnotowały praktycznie wszystkie zachodnie
instytucje monetarne. Trzy tygodnie temu Szwajcarski
Bank Narodowy podał, że jego zeszłoroczna strata netto wyniosła 3,2 mld franków.
Niemiecki Bundesbank w lutym poinformował,
że
jego zeszłoroczna strata sięgnęła 21,6 mld euro. Analitycy Morgan Stanley
oszacowali, że cały eurosystem (czyli EBC i krajowe banki centralne krajów
strefy euro) zaraportują 56,6 mld euro strat za 2023 roku oraz kolejne 62,2 mld
€ za 2024 i 12,3 mld € w 2025 r.

Rekordową stratę netto w 2023 roku odnotował także Narodowy
Bank Polski. Nieoficjalnie mówi się, że strata
banku centralnego Polski wyniosła 20,8 mld złotych i przebiła rekord z 2022
roku, gdy NBP odnotował niemal 17 mld zł straty netto. Podobnie jak w przypadku SNB „winnym” owej
papierowej straty było umocnienie krajowej waluty – w tym przypadku polskiego
złotego.

– Osiąganie dodatniego wyniku finansowego nie jest celem
banku centralnego, w tym NBP. Wynik finansowy NBP zależy w dominującym
stopniu od kursów walut obcych i kosztów walki z inflacją. Im silniejszy złoty,
tym gorszy wynik finansowy NBP, a im wyższe stopy procentowe, tym wyższe koszty
walki z inflacją – podał Narodowy Bank Polski w oficjalnym komunikacie.

Ujemne wyniki finansowe banków centralnych są w zasadzie
tylko informacją księgową i nie mają prawie żadnego wpływu na funkcjonowanie rynków
finansowych. Są za to bólem głowy dla ministrów finansów i premierów, ponieważ
do budżetu państwa nie wpłyną miliardowe wypłaty z „renty senioralnej”. To
problem także dla polskich polityków, ponieważ w budżecie państwa na rok 2024
zapisano, że wpłata z zysku NBP za rok 2023 wyniesie 6 mld zł. Teraz wiadomo
już, że tych pieniędzy nie będzie.

Źródło:

Zgłoś naruszenie/Błąd