Od 1 stycznia 2026 wiele błędów pisowni przestanie być błędami. Natomiast dotychczas poprawna pisownia, stanie się wówczas błędna. Sprawdźcie, jakie zasady ortograficzne będą obowiązywać od 2026 roku.
Zasady ortograficzne – odpowiedź na prośby
Rada Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk od 2022 roku pracowała nad ujednoliceniem wielu zapisów w języku polskim. Nowe zasady ortograficzne mają uprościć w szczególności pisownie wyrazów małą i wielką literą.
Nowe zasady ortograficzne dotyczą również pisowni przedrostów (prefiksów), cząstek niby-, quasi- oraz nie-. Ostatecznie wypracowano szereg zmian zarówno w pisowni wyrazów jak i interpunkcji.
Rada uznała, że wprowadzenie tych zmian, dotyczących wyłącznie tzw. konwencjonalnych zasad pisowni, przyniesie korzyść w postaci uproszczenia i ujednolicenia zapisu poszczególnych grup wyrazów i połączeń, eliminacji wyjątków, a także likwidacji przepisów, których zastosowanie jest z różnych powodów problematyczne, np. wymaga od piszącego zbyt drobiazgowej analizy znaczeniowej tekstu.
Zdaniem językoznawców, wprowadzane zasady ortograficzne, były w większości postulowane już wiele lat temu. Zmiany mają obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2026 roku, by wydawnictwa zdążyły wprowadzić odpowiednie zmiany do słowników i podręczników.
Rada Języka Polskiego wydała w tej sprawie komunikat, wskazując, że ma prawo do ustalania zasad ortografii i interpunkcji na podstawie Ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim i nie ma innej instytucji, która by takie kompetencje posiadała.
Poprzednie „duże zmiany” wprowadzono w 2008 roku. Jakie nowe zasady ortograficzne czekają nas od 1 stycznia 2026?
Nowe zasady ortograficzne
Przedstawiciele Rady Języka Polskiego wskazali również w komunikacie, że zmieniając zasady ortograficzne, spełniają postulaty zgłaszane przez różne środowiska, nie tylko naukowców i językoznawców. Pierwsze wprowadzane zasady ortograficzne upraszczają zapisy związane z nazwami własnymi.
- Pisownia wielką literą nazw mieszkańców miast i ich dzielnic, osiedli i wsi, np. Warszawianin, Ochocianka, Mokotowianin, Nowohucianin, Łęczyczanin, Chochołowianin. Dopuszczenie zapisu małą lub wielką literą nieoficjalnych nazw etnicznych, takich jak: kitajec lub Kitajec, jugol lub Jugol, angol lub Angol, żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz.
- Wprowadzenie pisowni wielką literą nie tylko nazw firm i marek wyrobów przemysłowych, ale także pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów (samochód marki Ford i pod oknem zaparkował czerwony Ford).
- Wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami, np. Zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry.
- Ustanowienie bezwyjątkowej pisowni łącznej nie- z imiesłowami odmiennymi (bez względu na interpretację znaczeniową: czasownikową lub przymiotnikową). Wszystkie odmienne imiesłowy z nie- muszą być pisane łącznie.
- Ujednolicenie zapisu małą literą przymiotników tworzonych od nazw osobowych, zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?), np. dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.
- Przymiotniki tworzone od imion (rzadziej od nazwisk), zakończone na -owy, -in(-yn), -ów, mające charakter archaiczny, będą mogły być zapisywane małą lub wielką literą, np. jackowe dzieci lub Jackowe dzieci; poezja miłoszowa lub poezja Miłoszowa; zosina lalka lub Zosina lalka; jacków dom lub Jacków dom.
Wprowadzenie łącznej pisowni członu pół- w wyrażeniach: półzabawa, półnauka; półżartem, półserio; półspał, półczuwał oraz pisowni z łącznikiem w połączeniu typu: pół-Polka, pół-Francuzka (odniesionym do jednej osoby). - Dopuszczenie w parach wyrazów równorzędnych, podobnie lub identycznie brzmiących, występujących zwykle razem, trzech wersji pisowni:
- z łącznikiem, np. tuż-tuż; trzask-prask; bij-zabij;
- z przecinkiem, np. tuż, tuż; trzask, prask; bij, zabij;
- rozdzielnie, np. tuż tuż; trzask prask; bij zabij.
- W zakresie użycia wielkich liter w nazwach własnych:
- w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą, np. Kometa Halleya, Kometa Enckego;
- wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam;
- w nazwach obiektów przestrzeni publicznej wprowadzenie pisowni wielką literą stojącego na początku wyrazu aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz (przy utrzymaniu pisowni małą literą wyrazu ulica), np. ulica Józefa Piłsudskiego, Aleja Róż, Brama Warszawska, Plac Zbawiciela, Park Kościuszki, Kopiec Wandy, Kościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki;
- wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów (oprócz przyimków i spójników) w wielowyrazowych nazwach lokali usługowych i gastronomicznych, np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Kino Charlie, Apteka pod Orłem, Bar Flisak, Hotel pod Różą, Hotel Campanile, Restauracja pod Żaglami, Winiarnia Bachus, Zajazd u Kmicica, Pierogarnia Krakowiacy, Pizzeria Napoli, Trattoria Santa Lucia, Restauracja Veganic, Teatr Rozmaitości, Teatr Wielki;
- wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów w nazwach orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych, np. Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej, Nagroda Nobla, Nagroda Pulitzera, Nagroda Templetona, Nagroda Kioto, Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, Nagroda Artystyczna Miasta Lublin, Nagroda Literacka Gdynia, Śląska Nagroda Jakości, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Nagroda Newsweeka im. Teresy Torańskiej, Nagroda Wielkiego Kalibru, Mistrz Mowy Polskiej, Ambasador Polszczyzny, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa
- W zakresie pisowni prefiksów:
- uzupełnienie reguły ogólnej: W języku polskim przedrostki — rodzime i obce — pisze się łącznie z wyrazami zapisywanymi małą literą. Jeśli wyraz zaczyna się od wielkiej litery, po przedrostku stawia się łącznik, np. super-Europejczyk;
- dopuszczenie rozdzielnej pisowni cząstek takich jak: super-, ekstra-, eko-, wege-, mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy, np.:
- miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini;
- superpomysł lub super pomysł, bo jest możliwe: pomysł super;
- ekstrazarobki lub ekstra zarobki, bo jest możliwe: zarobki ekstra;
- ekożywność lub eko żywność, bo jest możliwe: żywność eko.
- Wprowadzenie jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą, np.:
- nibyartysta, nibygotyk, nibyludowy, nibyorientalny, nibyromantycznie;
- nibybłona, nibyjagoda, nibykłos, nibyliść, nibynóżki, nibytorebka;
- quasiopiekun, quasinauka, quasipostępowy, quasiromantycznie,
- przy zachowaniu pisowni z łącznikiem przed wyrazami zapisywanymi wielką literą, np. niby-Polak, quasi-Anglia.
- Wprowadzenie łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np.:
- nieadekwatny, nieautorski, niebanalny, nieczęsty, nieżyciowy;
- niemiły, niemilszy, nienajmilszy;
- nieadekwatnie, niebanalnie, nieczęsto, nieżyciowo;
- nielepiej, nieprędzej, nienajlepiej, nienajstaranniej.
Dokument dla wszystkich
Wydawnictwa mają czas do 1 stycznia 2026 roku, by zmienić zapisy w słownikach i podręcznikach. Rada Języka Polskiego opublikowała wraz z komunikatem 79-stronicowy dokument, który uwzględnia już wszystkie zmiany. Każdy zainteresowany może niemal natychmiast sprawdzić, zasady ortograficzne i interpunkcyjne.
Udostępniamy go dalej, by wiedza o nowych zasadach pisowni i ortografii polskiej rozchodziła się jak najszybciej i jak najszerzej. By pobrać dokument w wersji PDF, kliknij w poniższy przycisk.
Zasady ortograficzne w języku polskim
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS