Nowe wzory pouczeń w postępowaniu karnym w 2020 r.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2020 r. w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach świadka w postępowaniu karnym >>>

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2020 r. w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach podejrzanego w postępowaniu karnym >>>

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2020 r. w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach i obowiązkach pokrzywdzonego w postępowaniu karnym >>>

Wzory pouczeń dla podejrzanego, pokrzywdzonego i świadka

Opracowanie nowych wzorów pouczeń wynika ze zmian wprowadzonych nowelizacją Kodeksu postępowania karnego z dnia 19 lipca 2019 r.

Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym pouczenie powinno być sporządzone w prostym i przystępnym języku.

W 2019 r. na niezrozumiałą formę i hermetyczny język pierwszych projektów pouczeń zwracał uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich.

W czerwcu 2020 r. rzecznik otrzymał do zaopiniowania nowe wzory, które jego zdaniem uległy wyraźnej modyfikacji w porównaniu do poprzednich. „Choć obecna treść wzorów pouczeń nie stanowi już prostej parafrazy przepisów Kodeksu postępowania karnego, to konieczne jest dokonanie kilku istotnych poprawek” – pisał RPO.

Rzecznik zwracał uwagę m.in. na to, iż nowy wzór pouczenia dla pokrzywdzonego nie wskazuje „w jaki sposób i na jakich warunkach” pokrzywdzony może uzyskać określoną ochronę prawną czy też skorzystać z przysługujących mu uprawnień. W przypadku podejrzanego – zdaniem RPO – brakuje informacji o prawie korzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego już od najwcześniejszych etapów postępowania karnego, a w szczególności przed pierwszym przesłuchaniem. W projektowanych pouczeniach dla świadków zabrakło wskazania zwrotu jakich konkretnie kosztów może on dochodzić (podróży, noclegu, utrzymania, utraconego zarobku lub dochodu).

W odpowiedzi na te uwagi Ministerstwo Sprawiedliwości wskazywało głownie na potrzebę zachowania zwięzłości pouczenia przy jednoczesnym zachowaniu delegacji ustawowej. Zdaniem ministerstwa przyjęcie odmiennej zasady skutkowałoby znaczą obszernością przygotowanych pouczeń. Ponadto we wzorach wskazano, że jeżeli przedstawione pouczenie będzie w ocenie uczestnika procesu niejasne lub niepełne może żądać od prowadzącego postępowanie dodatkowych, szczegółowych informacji o swoich uprawnieniach i obowiązkach.

O czym poucza się świadków, podejrzanych i pokrzywdzonych?

Uprawnienia i obowiązki, o których należy pouczyć podejrzanego, świadka i pokrzywdzonego zawiera art. 300 Kodeksu postępowania karnego.