Nowe osiedle przy Nakielskiej z zabytkami i ciekawym placem. Hala była zagrożona

– Zburzenie któregoś z trzech zabytków przy Nakielskiej byłoby ogromną stratą dla Bydgoszczy. Nie wolno do tego dopuścić – mówił „Wyborczej” Dawid Urbański, bydgoski przewodnik i nauczyciel. – To są unikalne na skalę światową zabytki przemysłowe.

Dodaje, że kompleks bydgoskiej Fabryki Obrabiarek do Drewna jest ściśle związany z historią Bydgoszczy. Znaczenie Fabryki Obrabiarek – symbolu przemysłowej historii miasta – wpłynęło bez wątpienia na decyzję o umieszczeniu fabryki na wyjątkowym szlaku – TeH2O, Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła. Fabryka Obrabiarek do Drewna stanowi niezwykle ważny element tożsamości naszego miasta.

Architekci wiedzą, że FOD to skarb

Losy hali wisiały na włosku. Dużą zasługę dla jej uratowania mieli warszawscy architekci ze studia, z którym spółka PHN podpisała w grudniu umowę na wykonanie projektu i pełnienie nadzoru autorskiego nad nowym osiedlem mieszkaniowym. – W naszej koncepcji FOD pozostanie jako świadek historii przemysłowej z nową funkcją dostępną dla mieszkańców – mówi nam Adam Walczak, właściciel i prezes zarządu AGK Architekci. – Według założeń będzie stanowił lokalne centrum dla okolicznych mieszkańców i nowej inwestycji mieszkaniowej, która powstanie na tyłach działki.

Zwraca uwagę na proponowany sposób wyeksponowania FOD przez stworzenie ogólnodostępnego placu przed willą, budynkiem administracyjnym i halą. – Te budynki są według mnie bezcenne i warte wyeksponowania – dodaje.

Współpracę z biurem AGK Architekci chwali sobie Sławomir Marcysiak, miejski konserwator zabytków. – Prowadziliśmy wstępne ustalenia – opowiada. – Dobrze wiedzieć, że rozmawia się z architektami, którzy patrzą szerzej na swój projekt i uwzględniają wartość historyczną obiektów. Od początku staliśmy na stanowisku, że trzeba je zachować.

Nie ma jeszcze decyzji PHN, jakie funkcje będą miały pozostawione zabytki. – Myślę, że do wiosny pojawi się koncepcja, która za zgodą właściciela ujrzy światło dzienne. Wszystkie szczegóły i tak będą uzgadniane z konserwatorem zabytków – zapewnia prezes Walczak z AGK Architekci.

Trzy skarby FOD, które będą uratowane

Fabryka Carl Blumwe&Sohn na ilustracji z XIX-wiecznego katalogu produktów bydgoskiej firmy ARCHIWUM

Dawid Urbański przygotował swój opis trzech obiektów Fabryki Obrabiarek do Drewna, których historię i walory warto poznać w szczegółach.

Willa Wilhelma Blumwego

Fabryka Obrabiarek do Drewna w Bydgoszczy ŁUKASZ ANTCZAK

Will Wilhelm Blumwe był synem założyciela fabryki – Carla Blumwego. Tak naprawdę ten budynek administracyjny pochodzi z lat 50. XIX wieku, rozbudowany w końcu XIX wieku według projektu Carla Stamphela na zlecenie właściciela fabryki. Budynek o częściowo szkieletowej konstrukcji prezentuje neobarokowe formy o niezwykle interesującym detalu.

Budynek administracyjny –  najstarsza część willi

Fabryka Obrabiarek do Drewna w Bydgoszczy ŁUKASZ ANTCZAK

Obiekt pokryty łupkiem na elewacji (być może jedyny taki obiekt na terenie województwa kujawsko-pomorskiego!) z niezwykle interesującym motywem dwóch skrzyżowanych młotów na osi środkowej. Warto zauważyć, że konstrukcja szkieletowa tego obiektu została ozdobiona niezwykle bogatą oprawa snycerską. Najprawdopodobniej budynek ten wiąże się z uruchomioną w tym miejscu w 1839r. pierwszą w Bydgoszczy fabryką maszyn Plagemanna. Johann Erhard Plagemenn, mechanik i budowniczy maszyn, zainicjował w grodzie nad Brdą rozwój przemysłu maszynowego i narzędziowego.

Hala fabryczna

Jeden z pasjonujących punktów na szlaku bydgoskiego przemysłu – Fabryka Obrabiarek do Drewna ŁUKASZ ANTCZAK

Dokładnie tzw. hala montażu wzniesiona w latach 1896-1897, rozbudowana w 1950 r. o partię wschodnią. Hala przylega to budynku biurowego. Hala, a w szczególności jej północna ściana, wzniesiona w stylu neogotyckim (z jakże interesującym fryzem arkadkowy i krenelażem), jest obecnie największym zachowanym, a zarazem najatrakcyjniejszym pod względem oprawy architektonicznej budynkiem przemysłowym w Bydgoszczy o zachowanej pierwotnej funkcji.

Cała fabryka bydgoską wizytówką

Należy zaznaczyć, że historia Fabryki Obrabiarek do Drewna sięga 1865 roku, kiedy to Carl Blumwe uruchomił kuźnię wraz z warsztatem. Nieruchomość przy ul. Nakielskiej 53 dla potrzeb rozrastającej firmy została zakupiona w 1878 roku. Teren zakładu został powiększony o przyległe posesje, nabyte przez firmę w 1896 i 1920 roku. Pod koniec XIX wieku prężnie działający zakład zatrudniał ponad 100 robotników, a na początku XX wieku posiadał swoje przedstawicielstwa m.in. w Berlinie, Magdeburgu i Kolonii. W 1921 r. fabryka przeszła w polskie ręce. Maszyny do obróbki drewna produkowane w Bydgoszczy przy ulicy Nakielskiej 53 znajdowały uznanie odbiorców na całym świecie, trafiały one m.in. do tak odległych miejsc jak Turcja, Afryka, Brazylia, Chiny czy Japonia. W 2000 r. zakład został przekształcony w spółkę skarbu państwa. W 2015 r. fabryka świętowała swoje 150. urodziny. Należy podkreślić, że historia zakładu ulokowanego przy Nakielskiej sięga 142 lat. Jednocześnie możemy mówić tu o ponad 150 latach nieprzerwanej działalności w zakresie produkcji maszyn do obrabiania drewna. Zachowana zabudowa stanowi wręcz unikatowy zabytek.

Zgłoś naruszenie/Błąd