Noc świętojańska 2024. Kiedy obchodzi się to święto?

Noc świętojańska to czas na zabawę oraz rytuały. Dawne ludy Słowian wierzyły w jej wyjątkową moc i wykorzystywały ją do przyciągania szczęścia, zdrowia i pomyślności. Dzisiaj obchody tego święta wyglądają nieco inaczej.

Przesilenie letnie w kulturze dawnych Słowian było okazją do zabawy. To właśnie wtedy wypadała noc Kupały. Świętowanie najkrótszej nocy w roku było tradycją, a w różnych regionach Polski obchodzono ją na różne sposoby. Wszędzie jednak wierzono, że jest to magiczna noc, podczas której dzięki przesądom i rytuałom można przyciągnąć szczęście oraz zdrowie.

Kiedy jednak Kościół katolicki zaczął asymilować pogan, stwierdzono, że noc Kupały stanowi problem. To właśnie dlatego wprowadzono noc świętojańską. Zamiast pozbyć się dawnych wierzeń oraz przesądów, zdecydowano się je przejąć.

Kościół katolicki ustanowił, że noc świętojańska wypada z 23 na 24 czerwca. To 2-3 dni po nocy Kupały (20 czerwca), czyli najkrótszej nocy w ciągu roku. Noc świętojańska obchodzona jest w wigilię św. Jana Chrzciciela.  

Pomimo próby przejęcia tradycji wiele pogańskich przesądów oraz wierzeń przeplata się z obchodami religijnymi. Właśnie dlatego powiązano święto ze św. Janem Chrzcicielem, który w czasach Chrystusach chrzcił wierzących poprzez zanurzenie ich w rzece Jordan. Zdecydowano, że będzie on odpowiednim patronem osób, które w noc Kupały zanurzają się w wodzie czy puszczają wianki.

Poganie przypisywali najkrótszej nocy w roku wielką moc. Podczas tego święta największe znaczenie miały dwa żywioły – ogień i woda. Starano się zadbać o ich przychylność w nadchodzącym czasie. Właśnie dlatego na otwartych przestrzeniach palono wielkie ogniska, a świętujący czuwali przy nich aż do świtu. Woda również była bardzo ważnym żywiołem. Wierzono, że kąpiel w jeziorze lub rzece podczas nocy ma lecznicze właściwości.

Z kolei w lasach jedynie podczas najkrótszej nocy w roku miał pojawiać się kwiat paproci, przynoszący pomyślność oraz szczęście. W celu jego znalezienia organizowano długie poszukiwania.

Noc świętojańska była również okazją dla młodych panien o postaranie się o szczęście w miłości. Plotły one z różnych ziół oraz kwiatów wianki, które następnie puszczały na wodę. Kawalerowie starali się je potem łapać. Dziewczyna, której wianek został złowiony, miała zostać przyszłą żoną zwycięzcy.

Nawet dzisiaj możemy świętować noc świętojańską. Wiele miast wykorzystuje ten czas na zorganizowanie wydarzeń, które czerpią z tej tradycji. Często pod nazwą Wianki organizowane są pikniki lub koncerty.